Laatst was ik bij het Life Sciences Momentum in Rotterdam. Het programma zag er interessant uit, maar ik ging vooral om Craig Venter, ‘the Godfather’ van synthetische biologie (SynBio), te horen spreken.
SynBio is de nieuwe fase in de biotechnologie waarin we steeds beter in staat zijn om nieuwe organismen te ontwerpen. In de woorden van Venter: “van het lezen van leven, naar het schrijven van leven”.
Dat kan heel handig zijn, bijvoorbeeld om bacteriën te maken die medicijnen produceren of water kunnen zuiveren. Eén ding is zeker: SynBio schept kansen. En die kansen zagen velen in Rotterdam. Om Feike Sijbesma, CEO van DSM te citeren: “making the world future proof with biotechnology”.
Maar zullen die kansen wel worden gegrepen? Met deze vraag zaten veel aanwezigen toch wel in hun maag. De kans bestaat immers dat SynBio in Europa niet met open armen zal worden ontvangen, net zoals biotechnologie in het verleden niet met open armen is ontvangen. Ik heb een tijd terug wat Eurobarometer enquêtes bekeken over genetisch gemodificeerd voedsel en de recente cijfers zijn niet mals: maar liefst eenenzestig procent vindt dat de ontwikkeling van genetisch gemodificeerd voedsel niet gesteund moet worden. Slechts drieëntwintig procent vindt dat dit wél zou moeten. Sommigen zien de Europese geschiedenis met biotechnologie dan ook als een mislukte geschiedenis.
Het is dus niet vreemd dat voorstanders bang zijn dat ook SynBio op weerstand zal stuiten. In dit verband vragen ze zich af of de termen ‘synthetische biologie’ of ‘synthetisch leven’ überhaupt wel handige labels zijn voor publieke acceptatie? Deze vraag werd ook gesteld aan de aanwezigen van het Life Sciences Momentum en wat bleek? Vierentachtig procent vond dat dit niet het geval was!
Maar is de Europese geschiedenis met biotechnologie wel een mislukking? Ik heb daar mijn twijfels over. Oké, ik vind het erg jammer dat nogal wat mythes het debat hebben beïnvloed. Maar volgens mij kregen die mythes vooral kans omdat veel EU-burgers in verzet kwamen tegen vertechnologisering en monopolisering in de voedselproductie. Een verzet dat gevoed werd door wantrouwen tegenover industriële en (gen)technische voedselproducenten, die zich in reclame juist afficheerden als natuurlijk en ambachtelijk. In die zin vind ik de Europese geschiedenis met biotechnologie helemaal geen mislukking; ik vind het juist goed dat de burger zich mondig toont als deze het gevoel heeft dat er wat achter zijn rug afspeelt.
Ook uit de Maatschappelijke Dialoog Nanotechnologie bleek hoe belangrijk burgers het vinden dat er open en eerlijk over nanotechnologie en eventuele risico’s wordt gecommuniceerd. Bovendien bleek in het nanodebat dat burgers op basis van die informatie een betere kosten-bateninschatting kunnen maken en zeker niet per se terugdeinzen voor risico’s die ze hierdoor te weten komen.
Wees dus ook open en eerlijk over de ontwikkeling en dynamiek van SynBio. Erken dat de biologie aan het begin staat van grote ontwikkelingen, bijvoorbeeld door het label ‘synthetische biologie’ te omarmen. Venter geeft in dit opzicht het goede voorbeeld; hij is niet bang om het label te omarmen en schuwt bovendien het debat niet. Hetzelfde geldt voor de deelnemers van iGEM, de internationale SynBio-competitie voor studenten, zoals ook blijkt uit het SynBio-debat dat het Rathenau Instituut organiseerde. Ik zou zeggen, volg hun voorbeeld en ga dat gesprek aan!
Zie ook:
- Burger kan profiteren van synthetische biologie (Artikel Ditisbiotechnologie.nl)
- Klussen met beloftes (Artikel Ditisbiotechnologie.nl)
- Wetenschapscommunicatie: educatie, entertainment en emotie (Kennislinkartikel van de Vrije Universiteit)
- Wetenschappers moeten de taal van de burger spreken (Kennislinkartikel van NWT)
- Venters droom krijgt gestalte (Artikel Ditisbiotechnologie.nl)
- Kunnen wij zelf een levende cel in elkaar zetten? (Kennislinkartikel van de KNAW)
- Hoe dachten Europeanen in 2010 over biotechnologie? Engelstalig verslag van de Europese commissie
- Samenvatting van het SynBio-debat dat het Rathenau Instituut in september organiseerde in dit filmpje (Engelstalig)