Deze week is ’s ochtends en ’s avonds de komeet McNaught (C/2006 P1) zichtbaar. Die scheert op 12 januari dicht langs de zon en is de laatste tijd sterk in helderheid toegenomen. Het gaat niet om een komeet waar het publiek in groten getale naar zal gaan kijken, zoals het geval was bij komeet Hyakutake in 1996 of Hale-Bopp in 1997. Maar wie interesse heeft in de sterrenhemel, kan deze week een tamelijk zeldzaam hemelverschijnsel volgen. Vooral waarnemers op het noordelijk halfrond zitten hierbij op de eerste rang.

Al kort na zonsondergang is de heldere kop van de komeet te zien. Een verrekijker toont ook de uitwaaierende gasstaart van de komeet. Voor amateurastronomen: de helderheid van de komeet bedroeg zondagavond al magnitude –1. Dat is ongeveer zo helder als de helderste ster aan de hemel, maar minder helder dan Venus, die op een twintigtal graden afstand aan de avondhemel staat.

De komeet werd op 7 augustus vorig jaar ontdekt door Robert H. McNaught met de 50-cm Uppsala Schmidt-telescoop op de berg Siding Spring in Australië. De komeet was toen lichtzwakker dan het verre planeetje Pluto, maar berekeningen door het Minor Planet Center gaven aan dat hij begin januari helderder zou kunnen kon worden. Op 12 januari scheert de komeet op een afstand van 25 miljoen km langs de zon. Dat is de halverwege de afstand van de planeet Mercurius tot de zon. McNaught blijft tijdens zijn reis om de zon ver van de aarde. De kortste afstand is nog 0,8 keer de afstand aarde-zon (AU, astronomical unit): een volle 119 miljoen km.

De sterke helderheidstoename van de komeet komt als een verrassing. Tot voort kort bevond de komeet zich van de aarde af gezien achter de zon. Daardoor was het tot begin dit jaar moeilijk te voorspellen hoe helder de komeet in werkelijkheid zou worden.

Weersvooruitzichten

Wat het weer betreft boffen Nederland en België niet voor de waarneming van de komeet. Volgens Harry Geurts van het KNMI is de hele week juist ’s avonds de kans op bewolking het hoogst. Op vrijdag en zaterdag is de kans op een goede waarneming ’s ochtends wat groter, omdat het dan juist opgeklaard is. Het is volgens Geurts een kwestie van veel geluk hebben, want er komt deze week veel slecht weer over onze streken.

Correspondent in de ruimte

Weer of geen weer: iedereen kan de komeet via internet zien! Van 11 tot 15 januari krijgt de zonnesatelliet SOHO (het Solar and Heliospheric Observatory), die zich op 1,5 miljoen km van de aarde bevindt, de komeet in beeld. De opnamen van SOHO zijn nagenoeg direct via internet te bekijken. Iedereen kan zo ook volgen wat er met de komeet gebeurt op het moment dat hij zich het dichtst bij de zon bevindt.