Migraine is een ernstig invaliderende aandoening, die een hoog ziekteverzuim veroorzaakt. De ziekte komt voor bij 10 tot 12 procent van de bevolking en gaat bij één op de drie patiënten gepaard met aura: visuele verschijnselen die aan de migraine voorafgaan, zoals lichtflitsen en zwarte vlekken. Uit een Europees onderzoek uit 2003 bleek zelfs dat ongeveer een miljoen vrouwen en 400.000 mannen in Nederland gemidddeld elke maand een aanval van migraine hebben. De hoofdpijn kan drie dagen aanhouden.
Hoofdpijn door je hart
Post vond tijdens zijn promotieonderzoek een sterk verband tussen migraine en afwijkingen in de bloedcirculatie. Migraine lijkt daarmee dus niet alleen in het hoofd, maar ook in het hart te zitten. Post kwam deze verrassende relatie op het spoor tijdens de behandeling van patiënten met een herseninfarct, bij wie de ongewenste verbinding operatief werd afgesloten.
Iedereen heeft tot z’n geboorte een ‘gaatje’ tussen de beide hartboezems. Deze heet in medische termen het ‘foramen ovale’. Tot onze geboorte zijn we voor zuurstof namelijk nog niet aangewezen op onze eigen longen: we krijgen het gewoon met het bloed van onze moeder via de navelstreng binnen. Het foramen ovale is daarmee eigenlijk niets meer dan een ‘kortere route’, zodat het bloed niet eerst nog eens helemaal langs de longen hoeft (de kleine bloedsomloop), maar direct door het hart weer door het hele lichaam gepompt kan worden (de grote bloedsomloop). Als het goed is sluit bij de meesten van ons het foramen ovale op het moment dat we geboren worden en onze eigen longen gaan gebruiken, maar bij sommigen blijft de verbinding open. Gelukkig heeft dit meestal geen ernstige gevolgen.
Ongeveer een kwart van de bevolking heeft een verbinding tussen de rechter en linkerbloedcirculatie. Van de patiënten met migraine heeft ongeveer zestig procent zo’n verbinding. Meestal is dit een gaatje tussen de boezems van het hart dat na de geboorte niet is gesloten (het ‘foramen ovale’). Wordt het gaatje gesloten met een ‘parapluutje’, dan neemt het percentage patiënten met migraine met ruim zestig procent af en bij migraine met aura is dat zelfs ruim zeventig procent.
Kleine herseninfarctjes
Het op het eerste gezicht vreemde verband tussen migraine en een niet afgesloten gaatje in het hart verklaart hij als volgt: kleine bloedklontjes in de bloedbaan, die bij iedereen wel voorkomen, hebben door het hartgaatje vrij baan naar de hersenen. Daar veroorzaken ze ‘kleine herseninfarctjes’; te klein om als zodanig herkend te worden, maar wel ernstig genoeg om tot migraineklachten te leiden. Dit zou tevens kunnen verklaren waren migrainepatiënten over het algemeen ook drie tot vier keer zoveel kans hebben op een herseninfarct.
Bij hartkatheterisatie wordt een lange buis (het katheter) via een bloedvat (in bijvoorbeeld de lies) naar het hart geleid. Via deze buis kan dan vervolgens een soort ‘parapluutje’ (zie inzet) in het hart ‘uitgeklapt’ worden om het gaatje te dichten.
Mogelijk kan hartkatheterisatie een goede behandeling worden voor een groot deel van de patiënten met ernstige migraine. Hierbij sluiten cardiologen het gaatje door in het tussenschot van het hart via een katheter een soort ‘parapluutje’ open te klappen. Dit moet echter nog wel uitvoerig onderzocht worden.
Zie ook:
- Een gen voor aanvallen (Kennislink artikel van Cicero)
- Migraine-onderzoek in een Mekka voor genetici (Kennislink artikel van Cicero)
- Meer zicht op zelfmoordhoofdpijn (Kennislink artikel van Cicero)
- Hooggeleerd in hoofdpijn (Kennislink artikel van Cicero)
- Aanvullende mogelijkheden behandeling migraine (artikel van biomedisch.nl)
