Alle bangmakende geluiden in de media over het gevaar van vogelgriep en de komst van een pandemisch griepvirus hebben er toe geleid dat er momenteel een run is op de griepremmer Tamiflu. De afgelopen week bestelde maar liefst 1000 mensen per dag Tamiflu via het internet. Hieronder de meningen van een aantal experts over het nut van Tamiflu bij een mogelijke uitbraak van een grieppandemie.

Hamsteren?

Nederland vreest voor de komst van een nieuwe virusstam. Als het vogelgriepvirus zich mengt met een humaan griepvirus, kan een pandemie uitbreken. De overheid tekende vorige week contracten voor de uitbreiding van 225.000 virusremmende kuren naar vijf miljoen. Zeker driekwart zal uit tamiflu bestaan, de rest uit relenza. Ruim 40 miljoen euro is hiermee gemoeid. Ondertussen proberen Nederlandse burgers naarstig beslag te leggen op een kuur. Immers, de productiecapaciteit is te laag om aan de wereldwijde vraag te voldoen.

Op dit moment is tamiflu hét middel dat iets tegen het nieuwe virus kan doen. Het zorgt ervoor dat het virus zich in het lichaam niet vermenigvuldigt en het verkort de ziekteduur. Maar het garandeert niet het voorkómen van een pandemie. Tamiflu is tevens slechts vijf jaar in pilvorm of acht jaar als grondstof houdbaar. Is het aanschaffen van zoveel tamiflu noodzakelijk?

Huub Schellekens, medisch viroloog, Universiteit Utrecht

‘De noodzaak van het aanschaffen van tamiflu zie ik niet in. Het klinische effect is zeer beperkt, formeel is nooit vastgesteld of tamiflu wel werkt bij een uitbraak van vogelpest die voor de mens besmettelijk is. Ik geloof ook niet zo in die angstscenario’s, waarom slaan we dan ook niet antibiotica voor bijvoorbeeld meningokokken in? Tot nu toe is er altijd genoeg tijd geweest om een vaccin te ontwikkelen bij een nieuwe variant. Als we ons willen beschermen tegen ziekten als influenza, is snelle herkenning en behandeling van belang. Dit kan door de infrastructuur te verbeteren binnen Nederland en door samenwerking met een WHO die zorgt voor de goede informatie-uitwisseling tussen alle professionals op internationaal niveau.’

Bas Kuik, woordvoerder VWS

‘Het VWS heeft het advies van de Gezondheidsraad opgevolgd en de contracten met Roche Nederland en GlaxoSmithKline zijn getekend. Nu worden 4,8 miljoen antivirale kuren aangeschaft. Het totaal komt zo op 5 miljoen en hiermee kunnen we een pandemie onder controle krijgen. Het voordeel voor de volksgezondheid zit hem in het omlaag brengen van de besmettingskans. Je wordt niet beter, maar besmet geen anderen. Het geld besteden aan de Nederlandse infrastructuur is niet nodig, deze werkt al vrij goed. Verder heeft elk land een eigen verantwoordelijkheid en zit de WHO daar al bovenop. Advies van hen zullen wij ook volgen.’

Ab Osterhaus, viroloog Erasmus MC

‘Het is noodzakelijk dat Nederland tamiflu aanschaft. Het is net als het aanschaffen van een brandblusser, de kans bestaat dat je hem nodig hebt. Het vogelgriepvirus komt duidelijk onze kant uit en met een pandemie moet serieus rekening gehouden worden. Het is immers niet de vraag of een pandemie uitbreekt, maar wanneer. De voorraad tamiflu kan de tijd totdat er een vaccin is ontwikkelt, overbruggen. Het is belangrijk niet alleen te varen op het verkrijgen van snellere berichtgeving. In Aziatische landen is de kans groot dat dit niet snel genoeg gaat, daar moeten we niet van afhankelijk willen zijn. Maar dat we het één doen, wil niet zeggen dat we het andere moeten laten.’

Willy Spaan, viroloog Leiden UMC

‘Ik denk dat een dergelijke aanschaf heel verstandig is, we hebben tot nu toe geluk gehad dat er niet eerder een pandemie is uitgebroken. De Nederlandse voorraad is nu ontoereikend. Zoveel geld is het overigens niet tegenover bijvoorbeeld de jaarlijkse uitgave aan dijkverzwaringen. In Amerika zullen ze nu balen dat ze daar jaren geleden geen geld in hebben gestoken. Er bestaat wel een risico op tamiflu-resistentie ontwikkeling. Uit kleinschalige studies blijkt dat resistentie zich niet in de populatie verspreidt, maar het is de vraag wat bij een grote uitbraak gebeurt. Daarnaast is het natuurlijk zaak een goed distributiesysteem op te zetten. Inname van tamiflu op de eerste dag van de infectie kan voor risicogroepen levensreddend zijn. Het is zinloos twee dagen te moeten wachten totdat de apotheek tamiflu levert, en dat is de actuele situatie bij veel apotheken.’

Bionieuws 14, 16 september 2005