Er werd aangenomen dat griep vooral in de winter voor komt door het gedrag van mensen. In de winter blijven mensen meer binnen. Zij gaan in kleine, warm gestookte ruimtes allemaal gezellig dicht op elkaar zitten. Dit geeft het griepvirus meer kans om zich te verspreiden. Wanneer meer mensen bij elkaar in een ruimte zijn, kan griep zich inderdaad makkelijker uitbreiden. De meeste griepepidemieën die er de afgelopen jaren zijn geweest, zijn volgens verschillende onderzoeken ontstaan op scholen. Maar aangezien kinderen het hele jaar door naar school gaan en dus ook in de zomer allemaal dicht op elkaar zitten, is er meer aan de hand.

Om hier verder onderzoek naar te doen, was nog niet zo makkelijk. Expres mensen ziek maken door ze te besmetten met het griepvirus kan natuurlijk niet en daarom was er een proefdier nodig dat model kon staan voor de mens. Voor het onderzoeken van griep kunnen geen muizen gebruikt worden. Zij raken wel besmet met het menselijke griepvirus, maar verspreiden het niet onderling. Fretten kunnen besmet raken en het virus ook verspreiden, maar deze dieren zijn moeilijk in een laboratorium te houden. Ze zijn eigenlijk te groot en bovendien bijten ze nogal makkelijk.

Cavia

Een artikel uit 1919 bracht uitkomst. Tijdens een griepepidemie in New Mexico begonnen ook cavia’s, die op dat moment voor onderzoek gebruikt werden, dood te gaan. In eerste instantie werd gedacht aan een voedselvergiftiging. Maar verder onderzoek naar de doodsoorzaak van de cavia’s liet zien dat er hele duidelijke tekenen waren van longontsteking. Het bleek dat cavia’s inderdaad ziek kunnen worden van het menselijke griepvirus en dat zij elkaar kunnen besmetten.

In het onderzoek verbleven de cavia’s in kooien met verschillende temperaturen en een verschillende luchtvochtigheid. Uit de experimenten blijkt dat het griepvirus zich het beste kan verspreiden bij een lage temperatuur (in dit geval 5°C) en een luchtvochtigheid van 20 tot 35%. Wanneer de temperatuur oploopt tot 30°C en de luchtvochtigheid 80% of meer bedraagt, verspreidt het virus zich helemaal niet meer. Bovendien waren de cavia’s die bij 5°C werden gehouden twee dagen langer ziek dan de cavia’s die bij 20°C werden gehouden. Dit betekent dat het griepvirus bij een lage temperatuur ook langer de tijd heeft om zich te verspreiden.

Druppeltjes

Koude, droge lucht geeft het griepvirus dus de beste overlevingskansen. Maar waarom dan precies? De temperatuur van de lucht heeft invloed op de werking van het neusslijmvlies. Trilhaartjes in dit slijmvlies maken de ingeademde lucht schoon. Wanneer de ingeademde lucht koud is, doen deze haartjes het minder goed. Hierdoor kan het griepvirus makkelijker in de bovenste luchtwegen terecht komen en iemand ziek maken.

Het griepvirus zelf is afhankelijk van een lage luchtvochtigheid. Het virus verspreidt zich in kleine druppeltjes die vrijkomen bij uitademen. Bij een hoge luchtvochtigheid kunnen deze druppeltjes goed water opnemen. Hierdoor nemen ze toe in grootte en vallen ze vrij snel als waterdruppels op de grond. Bij een lage luchtvochtigheid verdampt het water uit de druppeltjes juist snel. Er blijft eigenlijk alleen een lege kern over. Deze lege kern, waarin het virus zich bevindt, is heel licht en kan dus een tijd in de lucht blijven ‘zweven’.

De onderzoekers gaan ervan uit dat besmetting buiten het makkelijkst zal gaan. Dit betekent niet dat de hele winter binnen bij de verwarming blijven zitten ons beschermt tegen griep. Opstoken van de verwarming zorgt er namelijk niet alleen voor dat de temperatuur omhoog gaat, maar ook dat de lucht droger wordt. Voorlopig zal de griep het dus waarschijnlijk nog van ons blijven winnen.