De Grand Canyon, ’s werelds bekendste kloof, is in de loop van miljoenen jaren tot op een diepte van 1600 m uitgesleten door de Colorado rivier. Wanneer dat precies is begonnen is, is onderwerp van wetenschappelijk debat. In het aanstaande meinummer van GSA Bulletin schrijven onderzoekers van universiteiten uit Californië en Colorado dat de Grand Canyon nog eens ongeveer 40 miljoen jaar ouder zou zijn dan volgens het in maart gepubliceerde artikel in Science (17 miljoen jaar oud). Het jongste onderzoek gaat echter over voorlopers van Grand Canyon en niet over de Grand Canyon zelf.

Methode

Voor de nieuwe studie is gesteente uit de oostelijke kloof en op het plateau rondom de kloof verzameld. Het gesteente is gedateerd met behulp van het fosfaatmineraal apatiet waarin thorium, uranium en helium opgeslagen zit. De relatief nieuwe techniek kan onder andere de temperatuur van het gesteente in de tijd volgen. Zo kon de afkoeling van apatiet door de erosiewerking van de rivier bepaald worden en daarmee de periode dat het gesteente aan het oppervlak kwam.

55 miljoen jaar

Volgens het onderzoek zou het oostelijke gedeelte van de Grand Canyon ongeveer 55 miljoen jaar geleden gevormd zijn. Ook de resultaten van het druipsteenonderzoek van afgelopen maand wezen uit dat het oostelijke gedeelte het eerst was ontstaan. De ouderdom hiervan was slechts 17 miljoen jaar. In het begin van dit jaar dachten onderzoekers nog aan 6 miljoen jaar.

Nog meer kloven

Het onderzoek wees ook uit dat de top van de huidige Grand Canyon vroeger bedekt was onder nog meer aardlagen. Deze werden 80 miljoen jaar geleden omhoog gestuwd en zijn in de loop van de tijd weggesleten door voorlopers van de Colorado rivier. De oudste aardlagen aan de top zijn nu immers zo’n 250 miljoen jaar oud. Oude rivieren moeten dus eerst over wat nu de toplaag is hebben gestroomd. Pas daarna hebben ze zich verlegd en hebben ze de Grand Canyon uitgesleten. De vroegere rivier(en) zouden de andere kant op hebben gestroomd. Andere delen dan het oostelijk gedeelte van de kloof hebben een eigen ontwikkelingsgeschiedenis.

Ouderdom

Wat is nu de echte leeftijd van de Grand Canyon, 17 of toch 55 miljoen jaar oud? Victor Polyak, medeauteur van het artikel in Science, zegt op de nieuwswebsite van Science dat er blijkbaar meerdere processen een rol hebben gespeeld in de vorming van de uiteindelijke Grand Canyon, zelfs vóór de druipsteenvorming uit zijn onderzoek. Zijn onderzoek gaat namelijk alleen over de Grand Canyon zelf en niet wat daarvoor gebeurde.