Gezichtsuitdrukkingen spelen, meer nog dan de taal, een rol in onze sociale communicatie. Daarom hebben onderzoekers van het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit een nieuwe database aangelegd van gezichtsemoties. Duizenden kersverse, emotionele foto’s voor sociaalwetenschappelijk onderzoek in Nijmegen en daarbuiten.
In de Nijmeegse database zijn acht belangrijke emoties opgenomen: blijdschap, boosheid, verdriet, minachting, walging, neutraal, angst en verbazing.
Bron beeldmateriaal: BSI en Radboud Universiteit Nijmegen
56 gezichtsspieren
Ruim zeventig proefpersonen kwamen naar de universiteit voor de bijzondere fotoshoot: Nederlandse mannen, vrouwen en kinderen en Marokkaanse mannen. Samen goed voor enkele tienduizenden foto’s van gezichtsuitdrukkingen.
De proefpersonen trokken geen gezichten naar eigen goeddunken maar volgens het Facial Action Coding System, een methode gebaseerd op de theorie van Amerikaanse psycholoog Paul Ekman, die aan de wieg stond van het onderzoek naar emoties en gelaatsexpressies. Hij ontdekte dat er 56 belangrijke gezichtsspieren betrokken zijn bij het uitdrukken van emoties.
Aan de hand van deze kennis kan voor iedere emotie worden aangegeven welke gezichtsspieren worden gebruikt. Hiervoor werden de proefpersonen getraind en begeleid door twee speciale emotietrainers, Job van der Schalk en Skyler Hawk van de Universiteit van Amsterdam.
Virtueel lab
Na de training werden ze met de verschillende gezichtsuitdrukkingen gefotografeerd in een opstelling waarbij vijf camera’s vanuit vijf hoeken met drie verschillende kijkrichtingen tegelijkertijd foto’s maakten. Zo is het mogelijk de gezichtuitdrukkingen te gebruiken voor driedimensionele presentatie in het RIVERlab en om daaruit nieuwe avatars te kunnen maken. Het RIVERlab is het Radboud Immersive Virtual Environment Research Laboratory, een virtueel lab voor gedragsonderzoek.
‘Het aanleggen van de database past bij het onderzoeksprofiel van het BSI. We doen hier geavanceerd onderzoek naar effecten van stemming op denken en handelen en virtual reality-onderzoek naar stereotypering, fobieën en imitatie. Goed gecontroleerd en eenduidig beeldmateriaal van gezichtsemoties is daarvoor een belangrijk middel,’ zegt RIVERlab-directeur Daniël Wigboldus.
Bron beeldmateriaal: BSI en Radboud Universiteit Nijmegen
Verleidende blik
Initiatiefnemers zijn junioronderzoeker Oliver Langner, die onderzoek doet naar sociale angsten, junioronderzoeker Ron Dotsch, die stereotypering onderzoekt en kijkt bijvoorbeeld naar reacties van mensen op etniciteit, medewerker Gijs Bijlsma, hoogleraar Sociale psychologie Daniël Wigboldus en BSI-directeur Ad van Knippenberg.
Behalve voor ‘zware’ onderwerpen als angst, vooroordelen of stoornissen in het herkennen van emoties, is de database ook voor onderzoek naar reclameuitingen een prachtig hulpmiddel. Wat in de reclame bepaalt dat mensen overgaan tot koop? In een onderzoekssetting kun je telkens een conditie veranderen, terwijl je de rest gelijk houdt. En zo kun je precies vaststellen of het meisje dat die okselfrisse deo aanprijst je moet aankijken of niet, en als ze je aankijkt, welke gezichtsuitdrukking dan het meest verleidt tot kopen.
zie ook:
- Facial Action Coding System (Engelstalig)
- RIVERlab Radboud Universiteit
Meer over lichaamstaal:
- Een gezicht zegt genoeg (Kennislinkartikel)
- Emoticons in Japan (Kennislinkartikel)
- Smiley vergroot begeerlijkheid (Kennislinkartikel)
- Lichaamstaal bij baby’s (Kennislinkartikel)
- Website over lichaamstaal