Geen briesje, geen zuchtje wind. Geen enkele zuurstoftoevoer van buitenaf, alleen zo’n tweehonderd planten. Dat was voldoende om de Britse geologieprofessor Iain Stewart van de Universiteit van Plymouth de afgelopen twee etmalen in leven te houden in een container van 12 m².

Botanische Tuin van Eden

De container van Stewart was gesitueerd in het Eden Project, een botanische tuin in Cornwall. Geen gewone botanische tuin: een groot deel van de vijftigduizend plantensoorten groeit in een van de twee enorme kassen, bestaande uit geodetische koepels. In de ene kas, het Warm Temperate Biome, wordt een mediterraan klimaat nagebootst. In de andere, het Humid Tropics Biome, heerst een tropisch-regenwoudklimaat.

Het Eden Project in Cornwall met de twee grote geodetische klimaatkassen

Jürgen Matern / Creative Commons

Muis en mens

Helemaal nieuw is de opzet niet. In 1772 toonde Joseph Priestley al aan dat een muis kon overleven in een luchtdichte ruimte met een muntplant; en onverbiddelijk het loodje legde zodra de plant werd verwijderd. Maar een mens? Dat durfde de wetenschapper destijds niet aan.

Stewart – die het nieuwe BBC-programma How plants made the World (over het belang van planten voor het ontstaan van de aarde) zal presenteren – had er van tevoren alle vertrouwen in dat het huidige experiment ging slagen. “Ik beschouw het als een uitdaging”, zei hij voordat hij donderdagnacht de container instapte. “Planten zijn per slot van rekening de groene longen van onze planeet. Ik kan me geen betere manier voorstellen om het belang van fotosynthese te demonstreren.”

Doorzichtig plastic

Lucht lieten de containerwanden niet door, licht wel. Fotosynthese, waarbij koolstofdioxide met behulp van het chlorofyl in planten wordt omgezet in zuurstof, vindt immers niet plaats in het donker: normaliter fungeert zonlicht als energiebron. Lampen in en rondom de container (die gemaakt is van doorzichtig plastic) bootsten dag en nacht het zonlicht na.

Een van de soorten die zuurstof leverden aan Stewart is de bananenplant.

Creative Commons

Bananenplanten

De planten die Stewart vergezelden in de container zijn de afgelopen drie maanden speciaal gekweekt. De diverse soorten werden geselecteerd op basis van de hoeveelheid zuurstof die ze produceren en de snelheid waarmee ze dat doen. Het gaat onder andere om bananenplanten, maïsplanten, diverse miscanthusgrassen en enkele tropische kruiden.

Hometrainer

Het was flink zweten voor de geoloog: de temperatuur en de vochtigheid werden ingesteld op waarden die zo gunstig mogelijk waren voor de tropische planten. Stewart hoefde zich niet te vervelen: hij nam zijn laptop mee om op te werken en had een hometrainer om in beweging te blijven. Slapen deed hij in een hangmat.

Indien het onverhoopt mis zou gaan met de groene longen, was hulp nabij. Dokters van het University College London’s Centre for Altitude Space and Extreme Environment Medicine hielden de geoloog voortdurend in de gaten.

Zie ook:

• Fotosynthese in een glazen bol (Kennislink)
• Fotosynthese voor een zonnige toekomst (Kennislink)
• De bal is rond? (EOS Magazine)