Ben je zo ongeveer tussen 1980 en 1994 geboren? Dan behoor je tot Generatie Y. Ook wel de Millenniumgeneratie of schertsend ‘Generatie Ik’ genoemd. De welvaart waarin jij leeft is grenzeloos. Twee keer per jaar op skivakantie is gewoon gezellig, en Europese stedentripjes noem je ‘een weekendje weg’. Protesteren om idealen te verwezenlijken doe je niet: je eigen belangen zijn al lastig genoeg. Je bent ambitieus en assertief, maar je hebt ook moeite met autoriteit. Met geld omgaan heb je nooit echt geleerd: financieel leun je stiekem nog op paps en mams.
Het vonnis: opgevoed met een exponentiële technologische vooruitgang en de onvoorwaardelijke (financiële) steun van haar ouders heeft Generatie Y zich ontwikkeld tot – althans, volgens de media – een groep onverantwoordelijke narcisten bij elkaar. Is het echt zo erg gesteld met Generatie Y? Of heeft zij ook haar sterke kanten?
De generaties
De babyboomers (1945-1955), Generatie X (1956-1979) en Y (1980-1994): tot welke groep behoor jij? Deze symbolische indeling van geboortejaren wordt gebruikt om aan te geven in welke tijd jij bent opgegroeid: hoe de economische vooruitgang of recessie van die periode jouw karakter heeft gevormd. De generaties lopen een beetje in elkaar over: daarom zijn de jaartallen die de grenzen tussen deze groepen aangeven eigenlijk slechts een indicatie.
Generatie Narcist
Het Britse Journal of Clinical Psychology heeft dit najaar een themanummer aan narcisme gewijd en bevestigt dat Generatie Ik inderdaad bovengemiddeld narcistisch is. Dit is vastgesteld aan de hand van de DSM-IV, de handleiding die psychiaters gebruiken om persoonlijkheidsstoornissen vast te stellen. Deze definieert narcisme als een “pervasief patroon van grootsheid, behoefte aan bewondering en gebrek aan inlevingsgevoel, meestal beginnend in de vroege volwassenheid”. Specifieker nog: er bestaat zelfs een sterk verband tussen het aantal facebookvrienden dat iemand heeft en de score op de vragenlijst voor narcistische persoonlijkheidskenmerken.
Functioneel narcisme
Narcisme is volgens Barry Farber, hoogleraar Klinische Psychologie aan de Universiteit van Columbia, in principe verweven met het menselijk karakter – iets van alle tijden. Hij citeert Sigmund Freud, neuroloog en grondlegger van de psychoanalyse, die ooit zei: “Alle kinderen beginnen aan het leven met een instinctieve focus op zichzelf, met ‘primair narcisme’. Dat hebben ze nodig om hun identiteit te vormen. Wanneer een kind vervolgens weinig grenzen krijgt opgelegd, resulteert dit in een ongezond gevoel van grootsheid.”
Maar wat is ongezond? Een goede dosis narcisme lijkt tegenwoordig onvermijdelijk als je succesvol wil worden. Al in de naoorlogse Westerse samenleving werd dit duidelijk, de maatschappij werd steeds competitiever.
Als schoolboekvoorbeeld noemt Farber Don Draper, een personage uit de populaire tv-serie Mad Men. Hoewel natuurlijk geen ‘Gen-Y’er’ – de serie speelt eind jaren ’50, begin jaren ’60 – voldoet Draper aan alle kenmerken van een narcist, maar is toch buitengewoon succesvol in zijn werk en bij de vrouwen. Heeft Generatie Ik dan ook kwaliteiten die voorgaande generaties niet hadden?
Wat Generatie Ik wél kan
Gelukkig wel. Generatie Y is volgens veel positieve media namelijk ook buitengewoon flexibel, ambitieus, vindingrijk en zelfstandig. Volgens Magda Hewitt, professor Ondernemerschap aan de Universiteit van Johannesburg, heeft Generatie Y misschien een hekel aan hiërarchische culturen, maar ook een ongekende drang tot ondernemerschap, zelfredzaamheid en innovatie. Eigenschappen die de maatschappij alleen maar ten goede kunnen komen. Je moet hier alleen even op een slimme manier op inspelen.
Hewitt ontwikkelde een ‘gebruiksaanwijzing’ voor Generatie Y. Ten eerste wil deze groep jongvolwassenen de vrijheid hebben om creatief en innoverend te kunnen zijn. Wanneer je als werkgever ook nog een dynamische werkplek aanbiedt en tegemoet komt aan hun wens om het werk met hun levensstijl te integreren, kan je profiteren van deze generatie. Klinkt dit niet precies als de strategie waarmee bedrijven als Google en Apple groot zijn geworden?
Quarterlife crisis
Generatie Y staat ook zelf open voor verbetering. Deze jongeren zijn kritisch op anderen én op zichzelf. De onbegrensde mogelijkheden van tegenwoordig zijn niet alleen een voordeel: veel Gen-Y’ers worstelen onder druk van het onderwijssysteem en de aanmoediging van hun ouders met hun identiteit. Wat wil ik en waarom? Wat maakt mij interessant voor onze maatschappij, hoe onderscheid ik me van de rest?
Al deze worstelingen zetten een nieuw fenomeen in gang bij de Gen Y’er: de quarterlife crisis. Sommige media herkennen deze vraag om hulp: al ruim een jaar lang organiseert het Amsterdamse debatcentrum De Balie in samenwerking met jongerenorganisatie VPRO Dorst pittige discussies over de identiteit van Generatie Ik.
Generatie Y slaat terug
Generatie Y heeft zo langzamerhand genoeg van alle verwijten aan haar adres, en begint steeds meer terug te bijten. Vooral de laatste jaren leidt dit tot harde confrontaties. Het kabinet dat gedomineerd wordt door babyboomers verwijt de twintigers van nu luiheid, een langzame studievoortgang en een gebrek aan doorzettingsvermogen. Aardig hypocriet, vindt student René van Leeuwen. “Meneer Verhagen”, vraagt hij zich af in de Volkskrant, “hoe lang duurde uw studie Geschiedenis ook al weer? Elf jaar?” En naast hypocriet ook ondankbaar, nu Generatie Y wordt opgescheept met de grootste staatsschuld aller tijden en zij een pensioengat moet vullen dat geheel veroorzaakt wordt door diezelfde babyboomers.
Ook Generatie X krijgt kritiek teruggekaatst. Volgens student Pieter Mol is zij geheel verantwoordelijk voor het karakter van haar kinderen, Generatie Y. Gen-X’ers waren hoogopgeleid, en hadden in eerste instantie even rooskleurige toekomstperspectieven als Generatie Y. Helaas sloeg dit om: Gen-X’ers kwamen moeilijk aan een baan door de economische crisis van de jaren ’80, en gingen uiteindelijk de boeken in als de Verloren Generatie. Omdat Generatie X haar kinderen hiertegen wilde beschermen, leidde dit tot de verkeerde opvoeding waar Sigmund Freud aan refereerde. “Wat kan Generatie Y er aan doen dat zij verwend is en nooit tegenslagen heeft gekend?”, aldus Mol.
Misschien is het iets van alle tijden dat generaties elkaar zwart en verwijten maken. Vaak wordt die kritiek later ook weer gedeeltelijk weerlegd. Hoe Generatie Y met bezuinigingen en economische tegenslagen om zal gaan, gaat de komende jaren blijken. Deze generatie is de dertig immers nog nauwelijks gepasseerd: hoe kan haar karakter nu al worden losgekoppeld van haar jeugdige overmoed? Ondertussen kan de geïnteresseerde Gen-Y’er voor wat gezonde zelfreflectie maandelijks gezellig aanschuiven in de Balie. Andere generaties zijn ook welkom.
Bron:
- Barry Farber: Afterword: Our Narcissistic Age—or Not, Journal of Clinical Psychology, 2012
- Magda Hewitt en Wilfried Ukpere: Leadership challenges associated with the management of Generation Y employees: A proposed theoretical model, African Journal of Business Management, 2012
Zie ook:
- Kennislinkdossier Vergrijzing (Kennislink)