Over de menselijke evolutie is nog vrij weinig bekend. We weten dat de laatste gemeenschappelijke voorouder van mens en mensaap zo’n 6 miljoen jaar geleden leefde. In 1974 vonden wetenschappers het skelet van Lucy (een mensachtige van de soort Australopithecus afarensis). Dit skelet was maar liefst 3,2 miljoen jaar oud. Lucy had een kleine herseninhoud, maar liep net als de moderne mens op twee benen. Sinds de vondst van Lucy heeft de wetenschappelijke wereld zich afgevraagd welke mensachtigen haar voorgingen.
Koosnaam
In 1995 vonden paleontoloog Tim White en zijn onderzoeksteam in Ethiopië een redelijk compleet skelet van een zeer oude mensachtige. De botten waren zodanig beschadigd dat ze letterlijk verkruimelden bij een kleine aanraking. De onderzoekers hebben het materiaal weten te redden door het skelet, beschermt in grote brokken aarde, naar het laboratorium te verplaatsen. White noemde deze nieuwe mensachtige Ardipithecus raminus en gaf zijn unieke vondst de koosnaam Ardi.
Nu pas heeft een internationaal team van 47 onderzoekers elk stukje van Ardi’s skelet grondig bestudeerd. De schedel, tanden, het bekken en botten uit de handen en voeten werden bekeken. Ardi is 4,4 miljoen jaar oud en komt daarmee dichter in de buurt van de laatste gemeenschappelijke voorouder van mensaap en mens dan haar nichtje Lucy.
Ouder dan Ardi
Vooral Ardi’s manier van voortbewegen is opzienbarend. Zij slingerde niet door de bomen en liep niet op de knokkels van haar handen zoals aapachtigen doen. Het bekken en de ruggengraat zijn al aangepast aan het lopen op twee benen. Haar voet is daarentegen primitief en heeft een opponeerbare duim voor het vastgrijpen van takken. White denkt dat Ardi in een bosachtige omgeving haar handen en voeten heeft gebruikt om voorzichtig over takken heen te klimmen.
Alle vroege mensachtigen die tot nu toe gevonden zijn, delen weinig kenmerken met moderne apen. Dat vertelt ons dat de gemeenschappelijke voorouder van mensaap en mens waarschijnlijk niet op een aap heeft geleken. De moderne Afrikaanse apen hebben ook 6 miljoen jaar evolutie achter de rug. Zij zijn in die tijd wellicht sterker verandert dan wij zelf. Dat betekent dat we chimpansees en gorilla’s niet meer kunnen gebruiken als model om de laatste gemeenschappelijke voorouder te reconstrueren. We zullen op zoek moeten naar overblijfselen van een mensachtige die nog ouder is dan Ardi.
Bronnen
- A new kind of ancestor: Ardipithecus unveiled (Ann Gibbons), Science, 2 oktober 2009
- Ardipithecus ramidus and the paleobiology of early hominids (Tim White e.a.), Science, 2 oktober 2009
Zie ook
Nog oudere mensachtige gevonden (Kennislinkartikel van Natuurwetenschap en Techniek) Voorouders van mens liepen al bijna 4 miljoen jaar geleden rechtop (Kennislinkartikel van Geonieuws) Nieuwe oudste oermens: dit is Ardi (De Volkskrant) Opwinding over oudst lopende primaat (NRC Handelsblad) Ruzie over Lucy (Kennislinkartikel)