De Jonge Dryas, tussen 12900 en 11500 jaar geleden, was een periode van extreme koude in de aardse geschiedenis, waarbij de Noord-Amerikaanse megafauna -bestaande uit onder meer mammoeten en sabeltandtijgers- als de Clovis-beschaving uitstierf. Volgens de gevestigde theorieën werd de extreem koude periode mogelijk veroorzaakt door één of meerdere explosies van kometen boven Noord-Amerika.

De AGU-persconferentie in 2007 waar Firestone en collega’s hun artikel toelichtten.

Nieuw onderzoek van Mark Boslough (Sandia National Laboratories, New Mexico, VS) gepresenteerd tijdens de jaarlijkse conferentie van de Geological Society of America in Denver (Colorado) laat zien dat dit nogal onwaarschijnlijk is. In maart 2011 zal hij dit verder presenteren en aanvullen tijdens een conferentie van de American Geophysical Union.

Kou

In Groot-Brittannië was het tijdens de Jonge Dryas 5°C kouder en in Groenland zelfs het drievoudige, met 15°C. Over de oorzaak van de kou is de wetenschap het verre van eens. Eén theorie, gelanceerd door Richard Firestone en collega’s in 2007, stelt dat deze werd veroorzaakt door een explosie van één of meer kometen boven het Noord-Amerikaanse continent. Hierdoor smolt mogelijk een deel van de toenmalige ijskap. Als gevolg daarvan kwam veel zoetwater in de Noord-Atlantische Oceaan terecht, waardoor minder warmte het noordelijk halfrond kon bereiken in de contreien aan weerszijden van de oceaan. En dus werd het kouder. Na iets meer dan 1000 jaar steeg de temperatuur weer. Bewijzen voor de ‘kometentheorie’? Verhoogde concentraties aan houtskool, glasbolletjes, nanodiamantjes en iridium op diverse locaties op aarde, volgens Firestone en collega’s.

Animatie van een uiteengeslagen hemellichaam die het aardoppervlak bereikt. In dit geval in Azië.

Onzin

Mark Boslough gelooft hier maar weinig van. In zijn presentatie in Denver haalde hij niet direct het ‘bewijs’ onderuit, maar schotelde de onwaarschijnlijk van het scenario van Firestone en collega’s voor; op zowel statistische als natuurkundige gronden.

Van alle hemellichamen die mogelijk kruisen met de baan van de aarde is slechts 1% een komeet. Van die 1% is er slechts een zeer klein gedeelte dat ook daadwerkelijk onder de voorgestelde hoek zou kunnen ‘inslaan’. Er is echter nog nooit een krater van 12.900 jaar oud gevonden. Alles inbegrepen inclusief andere factoren zou zo’n komeet eens in de 10¹⁹ jaar kunnen voorkomen. En dat is gezien de leeftijd van de aarde (ruim 4,5 miljard jaar) op te vatten als statistisch onmogelijk!

Voor een asteroïde kon ook geen model gevonden worden die het uiteenspatten verklaarde.

Over het explosiemodel is Boslough nog minder te spreken: “Een komeet van 4 km in doorsnee kan niet exploderen voordat het de grond raakt,” stelde hij in zijn presentatie. Bovendien is er geen mechanisme om een eventuele komeet op te splitsen. Een laatste kritiek op het artikel van Firestone en collega’s is dat ze bij hun bevindingen geen reken- of natuurkundig model leveren voor de explosie. Kortom: een flinke bak kritiek dus.

Eerder onderzoek trok de theorie ook al in twijfel. Todd Suvorell (Universiteit van Wyoming) en collega’s onderzochten onder andere twee van de locaties van Firestone en collega’s. Ze vonden echter geen aanwijzingen voor een komeet, ondanks het feit dat ze naar dezelfde bewijzen zochten.

Nieuwe conferentie

Mark Boslough is nog niet klaar met het omver werpen van de theorie van Firestone en collega’s. Eind maart volgend jaar zal hij in Santa Fe (New Mexico, VS) een presentatie geven met aanvullende gegevens. Dan komen er meer bewijzen op tafel. Een tipje van de sluier wil hij al oplichten voor Kennislink: de megafauna was al afgenomen voordat de Jonge Dryas begon en bovendien lijken er helemaal geen grootschalige vuren te zijn geweest, zoals te verwachten is door de explosies van kometen. Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Zie ook:

• Bittere kou in de Jonge Dryas (Kennislinkartikel)
• Komeet veroorzaakte lage temperatuur in Jonge Dryas (Kennislinkartikel van NGV Geonieuws)
• Toch geen meteorietinslag? (Kennislinknieuws)
• Schetende mammoeten dood, methaan omlaag (Kennislinknieuws)
• Meteorieten roeiden megafauna Noord-Amerika onderuit (Kennislinknieuws)