De twee psychologen deden in feite weinig nieuws. We wisten al dat vrouwen en donkere mensen die door eigen en andermans vooroordelen vaak slechter presteren, daar minder last van hebben wanneer ze zich actief bewust worden van deze vooroordelen. Beilock en Ramirez bedachten zich dat scholieren het misschien ook slechter doen op examens, juist omdat ze bevooroordeeld zijn over hun eigen kunnen.
Dat ontdekten de wetenschappers door een geniepige truc uit te halen bij zo’n zeventig scholieren. Ze lieten de jongeren een wiskundetoets doen om vast te stellen hoe goed ze gemiddeld waren. Maar daarna voerden ze de druk op: ze vertelden de scholieren dat ze een tweede toets moesten doen en dat daar speciale voorwaarden aan waren verbonden. Ze zouden een geldbeloning krijgen wanneer ze beter presteerden dan op de eerste toets. De zenuwen werden wat verder opgekrikt door de scholieren te vertellen dat ze werden gefilmd, en dat leraren en andere scholieren de video’s zouden gaan bekijken.
Vervolgens deelden de psychologen de scholieren op in drie groepen. De eerste groep lieten ze vlak voor de toets een schrijfoefening doen waarin ze hun gevoelens over de toets en hun angsten kwijt konden. Ter vergelijking deed een tweede groep een creatieve schrijfoefening, waarbij ze over iets anders leuks schreven. De controlegroep ten slotte kreeg geen enkele oefening.
Het resultaat: de scholieren die over hun angsten schreven, scoorden gemiddeld maar liefst vijf procent hoger dan op hun eerste toets. De scholieren die niet hun angsten van zich af schreven scoorden gemiddeld vijf tot tien procent lager; zelfs de creatieve schrijfoefening had weinig effect. Blijkbaar helpt vooraf schrijven enkel wanneer je over je eigen angsten schrijft.
Doen scholen in Nederland al iets met dit soort onderzoek? Nee, nauwelijks, reageert Jelle Jolles, hoogleraar gedrag en educatie aan de Vrije Universiteit. “Er is kans dat zo’n interventie als deze in Science in het onderwijs zal geraken, maar ik verwacht dat dat nog wel zal duren. Want in Nederland hebben nog geen systeem operationeel om interventies op basis van onderzoek op waarde te schatten en vervolgens te implementeren. Maar er komt wel meer interesse voor.”
Maar goed, dat de school het niet verplicht betekent niet dat je zelfs niets aan je zenuwen kunt. Met dit onderzoek weten we dat de angst van je afschrijven wel eens goed zou kunnen helpen. En daarmee eindigt onze examentraining.
Zie ook:
- Vooroordeel leraar vergroot taalachterstand (Kennislink)
- Waar zijn de wiskundevrouwen? (Kennislink)
- Seksist zonder het zelf te weten (Kennislink)
Wijziging 24 januari: commentaar van Jelle Jolles, die ten tijde van de verschijning van dit artikel niet kon reageren, is nu geplaatst.