Bij bloedvergiftiging word je ernstig ziek door bacteriën in je bloed.

Wikimedia Commons, Crystal from Bloomington, USA via CC BY 2.0

Wikimedia Commons, Crystal from Bloomington, USA via CC BY 2.0

Bijna iedereen heeft wel eens een bacteriële infectie, denk maar aan een blaas- of longontsteking. Soms kan het gebeuren dat de bacteriën vanaf de oorspronkelijke infectieplaats de bloedbaan binnendringen. Dan heb je bloedvergiftiging en ben je binnen een dag ernstig ziek. Je afweersysteem reageert heftig: je krijgt koorts, een snelle hartslag en je bloeddruk daalt. Zonder ingrijpen gaat er onvoldoende bloed naar je organen. Het gevolg is een levensbedreigende shock waarin je je bewustzijn kan verliezen en kan sterven. Vooral jonge kinderen, ouderen en mensen met verminderde weerstand zijn vatbaar voor bloedvergiftiging.

In Nederland overlijdt nog 30% van de mensen met bloedvergiftiging, zo’n 3500 per jaar. De behandeling bestaat uit antibiotica. Effectief om bacteriën te doden, maar steeds minder bruikbaar door resistentie van bepaalde bacteriën tegen een aantal antibiotica. Daarom zijn wetenschappers al lange tijd op zoek naar een betere behandeling.

Voordelig eiwit

Wetenschappers uit Schotland en Singapore, onder leiding van immunoloog Alirio Melendez van de Universiteit van Glasgow, deden een interessante ontdekking. Zij schreven onlangs in het tijdschrift Nature Immunology dat een eiwit, dat van nature voorkomt in de rondworm Acanthocheilonema viteae, de zware afweerreactie bij bloedvergiftiging kan afzwakken.

Rondwormen zijn parasieten die de mens gebruiken als gastheer. Ze zijn hooguit 1 mm lang en houden zich op in de darmen. De wormpjes kunnen er jaren zitten zonder dat je ziek wordt. Maar als het misgaat krijg je buikpijn en darmbloedingen.

Wikimedia Commons, Centers for Disease Control and Prevention via publiek domein

Wikimedia Commons, Centers for Disease Control and Prevention via publiek domein

Het was al bekend dat in mensen met allergie of auto-immuunziekten (waarbij je afweersysteem je eigen lichaam aanvalt) de afweerreactie minder hevig is als ze rondwormen in hun lichaam hebben. Rondwormen scheiden namelijk eiwitten uit in de darm die het menselijke afweersysteem onderdrukken. Zo blijven ze onopgemerkt, en dat is essentieel voor hun overleving.

Alle muizen ingespoten met het eiwit van de rondworm overleefden bloedvergiftiging. Muizen zonder het eiwit legden het loodje.

Wikimedia Commons, Rama via CC BY-SA 2.0 FR

Wikimedia Commons, Rama via CC BY-SA 2.0 FR

De onderzoekers spoten sommige muizen met bloedvergiftiging in met zo’n wormeneiwit, andere niet. De muizen die het eiwit kregen overleefden. De muizen zonder het eiwit gingen bijna allemaal dood aan een shock. In het bloed van de behandelde muizen was te zien dat bij hen de afweerreactie minder heftig was; er was een lage concentratie van de daarvoor benodigde stoffen. Maar de afweerreactie moet niet te veel onder de duim worden gehouden, want de bacteriën moeten ook opgeruimd worden. En daar zijn toch echt je afweercellen voor nodig. Het wormeneiwit vond die balans. Het onderdrukte het afweersysteem, maar de afweerreactie was nog sterk genoeg om bacteriën aan te vallen.

Mensen

Het wormeneiwit heeft dus zijn werking bewezen in muizen. In het laboratorium zijn ook al tests uitgevoerd met gekweekte menselijke cellen. Daarbij werden afweercellen uit het bloed gehaald van mensen die in het ziekenhuis lagen vanwege bloedvergiftiging. Toevoeging van het wormeneiwit onderdrukte de afweerreactie van de cellen. Het klinkt veelbelovend, maar het gaat nog jaren duren voordat de werking en veiligheid in mensen is onderzocht. Aan de ontwikkeling van een medicijn gaat gemiddeld 10 jaar vooraf. Nog even wachten dus.