Gewone rijst kan nauwelijks op droge bodem groeien. Een ontwikkelde rijst weet dus wel te groeien op uitgedroogde bodem.

Tomas Castelazo, Wikimedia Commons, CC BY 3.0

Tomas Castelazo, Wikimedia Commons, CC BY 3.0

In tropische landen is rijst voedingsmiddel nummer één, maar juist daar kampen boeren steeds vaker met droogte. Dat is niet handig: rijst is een gewas dat water slurpt. Juist in landen als India, waar de voedselcrisis alsmaar erger wordt, valt de rijstopbrengst door droogte op z’n zachtst gezegd nogal tegen. In een normaal jaar verbouwt een gemiddelde boer zo’n twee tot drie ton rijst per hectare – in een droog jaar mag hij blij zijn als ‘ie een halve ton per hectare haalt.

Om dit probleem tegen te gaan ontwikkelde een internationale groep biotechnologen een speciale rijst die zelfs met ernstige Indiase droogte nog zo’n anderhalve ton per hectare oplevert. Zeker niet evenveel als de opbrengst van normale rijst in een goed jaar, maar de boer is tijdens hevige droogte een flinke tegenvaller bespaard. En beter nog: hopelijk hoeven minder mensen honger te lijden tijdens deze slechte jaren. Vanaf deze maand is de speciale rijst bruikbaar voor iedereen. Dat meldt het rijstonderzoeksinstituut IRRI.

De biotechnologen, die in opdracht van IRRI werkten, combineerden de eigenschappen van een rijstras dat veel kilo’s eten oplevert, met de eigenschappen van een rijstras dat weinig water nodig heeft. Na jarenlang veredelen – met financiële steun van onder meer de Nederlandse overheid – hadden ze in 2004 eindelijk hun superzuinige én lucratieve rijstras.

Rijstkorrels plukken is een hele onderneming. Het kan makkelijker worden met de nieuwe rijstvariant, die zuiniger met water omspringt.

Wikimedia Commons by Oliver Spalt, via CC BY 2.0

Wikimedia Commons by Oliver Spalt, via CC BY 2.0

De nieuwe rijst bleek de nodige praktijkproeven goed te doorstaan. Zo weet je maar nooit of een door mensen gekweekt ras ineens slecht tegen een bepaalde ziekte kan of op onhandige momenten bloeit. Om daar zeker van te zijn hebben de IRRI-onderzoekers de rijst enkele jaren getest en is de plant nu pas voor het eerst beschikbaar voor boeren.

Met geld van een lopend IRRI-project dat gefinancierd is door Bill Gates, hopen de biotechnologen rijstzaden van het nieuwe ras zoveel mogelijk te vermenigvuldigen, zodat ze daarna zo snel mogelijk onder boeren kunnen worden uitgedeeld.

De nieuwe rijst van IRRI ontwijkt de gebruikelijke kritiek voor biotechnologie in ontwikkelingslanden. Er zit ten eerste geen patent op de rijstzaden. Dat is handig, want in arme landen zit niemand op onbetaalbare patenten of grote bedrijven te wachten. Verder hebben de IRRI-wetenschappers geen controversiële genetische modificatie gebruikt.