Bekijk: Een zingend gen

Zebravinken zingen ieder hun eigen liedje – een combinatie van aangeboren taalvermogen en contact met soortgenoten. Precies zoals bij mensen dus.

Wikimedia Commons by Peripitus via CC BY-SA 3.0

Wat is de handigste manier om een nieuwe taal als doventaal te leren? Om die vraag te beantwoorden is het handig om te weten in hoeverre taalvermogen al is aangeboren. Experimenten zoals het opgroeien zonder taal zijn hierbij onmisbaar – alleen niet zo netjes om op mensen uit te proberen. Daarom kijken taalonderzoekers graag naar de zebravink, die net zoals mensen zijn taal van vader en moeder leert.

Dat zebravinkkuikens en mensenbaby’s een aangeboren taalvermogen hebben is zeker. Maar welke genen daarvoor verantwoordelijk zijn, is onduidelijk. Om deze genetische grondslag bij zebravinken beter te onderzoeken, hebben gedrags- en taalbiologen onder leiding van Fernando Nottebohm voor het eerst een genetisch veranderde zebravink gekweekt. Dat schrijven ze in het wetenschappelijke tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Nottebohm was eerder verantwoordelijk voor de ontdekking dat volwassen dieren – en achteraf ook mensen – nieuwe hersencellen kunnen groeien.

Kleine zebravinkkuikens hebben ergens in hun brein al een aangeboren taalvermogen. Maar welke genen hadden ze nodig om dat brein te groeien? Met een transgene zebravink valt dat te achterhalen.

Delphia Janiszeski

De nieuwe zebravink zal voorlopig geen nieuwe inzichten in taalonderzoek opleveren. De wetenschappers wilden alleen maar aantonen dat een transgene zebravink echt mogelijk is. Daarom bouwden de biologen enkel een controle-gen in waaraan je makkelijk herkent of de genetische modificatie succesvol is verlopen. Dat controle-gen is het GFP-gen. Het zorgt ervoor dat de vinken waarbij het gen actief is, groen oplichten onder een UV-lamp. De vinkjes waren inderdaad groen: missie geslaagd.

Of een transgene zebravink straks nieuwe inzichten gaat opleveren in taalonderzoek blijft even afwachten. Zoals gezegd moeten taalonderzoekers eerst nog met nieuwe taalgenen bij de zebravink knutselen, en vervolgens kijken hoe dat de zang van eenzaam opgroeiende vinken verandert, vergeleken bij de zang van vinken die met soortgenoten opgroeien. Gelukkig zijn zebravinken snel volwassen: drie maanden nadat ze zelf uit hun ei zijn gekropen, krijgen ze alweer nieuwe jongen.