Vetresten van liposuctie, hier afgebeeld als kunstwerk, blijken een bron van stamcellen te mogen zijn.

Sloche.com

Een stamcel is een babycel – letterlijk en figuurlijk, want embryo’s zitten er vol mee – die in elk weefsel kan veranderen. Dat betekent dat bijna elk kapot weefsel in het lichaam te vervangen is met nieuw weefsel uit stamcellen. Daarom zouden stamcellen de meest uiteenlopende aandoeningen, zoals Alzheimer en dwarslaesie, kunnen genezen. Vandaag nog geen werkelijkheid, maar om te kijken of het kan, zien wetenschappers in stamcellen een gewild onderzoeksobject.

Helaas zijn stamcellen lastig te krijgen. Sinds stamcellen van embryo’s uit de mode zijn, proberen wetenschappers normale cellen om te bouwen naar stamcellen. Zo’n omgebouwde stamcel heet ook wel een iPS-cel. Met huidcellen lukt het ombouwen aardig, maar het hele proces duurt vaak weken. Bovendien heb je een ruime tienduizend huidcellen nodig om één iPS-cel te bouwen.

Deze week komen Amerikaanse onderzoekers met een briljant alternatief: vetcellen. Deze zijn makkelijker om te bouwen naar iPS-cellen dan huidcellen. De biologen, die hun resultaten in het tijdschrift PNAS publiceren, melden dat vetcellen twintig keer makkelijker in stamcellen veranderen – één op de vijfhonderd dus – en daar maar twee weken voor nodig hebben. Dat is maar liefst twee keer zo snel dan eerder mogelijk was. Alleen maar voordelen dus.

Een versimpeld schema van hoe je uit gewone cellen stamcellen kunt maken. Zulke stamcellen heten iPS-cellen.

Fate Therapeutics

Saillant detail is hoe de stamcelwetenschappers aan de vetcellen kwamen: het waren vetresten van een liposuctie. Na een liposuctie – een behandeling waarbij mensen vet laten wegzuigen, soms om medische redenen, soms niet – blijven liters vetcellen over. Die vetcellen worden normaal gesproken weggegooid. Nu ze in iPS-cellen te programmeren zijn is restvet een paradijs voor stamcelonderzoekers.

Hoera voor vetcellen dus, maar ook hoera voor liposuctie? Liever niet, hoewel de onderzoekers daar in hun artikel weinig over zeggen. Feit is dat artsen het er wel over eens zijn dat liposuctie net zo vervelend en riskant is als andere operaties. Bloedingen, infecties, trombose en huidverkleuring zijn niet ongewoon en er is zelfs een marginale kans om tijdens een liposuctie te sterven. Maar goed: mocht de dag ooit aanbreken dat stamceltherapie ernstige ziekten kan genezen, dan is een light-versie van een liposuctie natuurlijk een kleine prijs voor beterschap.

Zie ook

• ‘Wees terughoudend met enthousiasme over stamceltherapie’ (Ditisbiotechnologie.nl)
• Stamcel uit teelbal geen manusje-van-alles (Ditisbiotechnologie.nl)
• Stamcel herstelt schade na beroerte (Kennislinkartikel)
• Hartspier uit volwassen stamcel (Kennislinkartikel)
• Muizenjong geboren uit niet-embryonale stamcel (Kennislinkartikel)