Alexander Grothendieck (28 maart 1928) is een wiskundige die wordt beschouwd als één van de groten in zijn vakgebied tijdens de twintigste eeuw. Hij veroverde nieuwe vakgebieden die zó abstract zijn, dat slechts een handvol wiskundigen echt snapt waarover Grothendiecks wiskunde gaat. Grothendieck werkte aan het Institut des hautes études scientifiques (IHES) in Frankrijk. Samen met mensen als Jean-Pierre Serre werkte hij aan Eléments de géométrie algébrique (EGA): duizenden pagina’s die als basis voor de hedendaagse algebraïsche meetkunde en getaltheorie worden gezien. Hij introduceerde onder meer tegenwoordig veelgebruikte begrippen als schema, motieven en étale cohomologie.
Grothendieck heeft een buitengewoon ingewikkeld karakter. In 1966 werd hem de Fields Medal toegekend, die hij wel accepteerde, maar niet kwam ophalen in Moskou, waar de uitreiking plaatsvond. Hij was namelijk fel tegenstander van de militaire acties die de Sovjet Unie voerde. In 1970 trok hij zich terug uit de academische wereld, nadat hij had ontdekt dat het IHES deels met militair geld werd betaald. Hij keerde echter een paar jaar later terug als hoogleraar in Montpellier, totdat hij in 1988 met vervroegd pensioen ging. Hij had toen veel kritiek op de wetenschappelijke wereld. In 1991 verliet hij zijn huis en verbrak vrijwel alle contacten. Het verhaal gaat dat hij sinds twintig jaar afgelegen ergens in de Pyreneeën woont.
Tot ieders verrassing liet Grothendieck begin van dit jaar weer van zich horen. Hij schreef een brief die inmiddels op het internet circuleert. Ook schreef hij naar schatting een twintigtal wiskundigen een persoonlijke brief. Of dit alles het begin is van een terugkeer naar de bewoonde wereld, kunnen we betwijfelen. De inhoud van de brief op internet is weinig hoopvol: hij meldt dat hij geen enkele verantwoording neemt voor het materiaal dat zonder zijn toestemming is gepubliceerd. En hij wil niet dat zijn werk wordt verspreid; bibliotheken moeten eventuele kopieën verwijderen.
Frans Oort schreef een uitgebreid achtergrondartikel over Grothendieck: Alexander Grothendieck: de nieuwe algebraïsche meetkunde.
- Alexander Grotendieck: de nieuwe algebraïsche meetkunde (Kennislinkartikel)