Langs de oever van waar 77 miljoen jaar geleden (in de Laat-Krijt periode) een rivier gestroomd heeft, bouwde een dinosauriër een nest. Dit nest is gevonden in de Amerikaanse staat Montana. De eieren werden waarschijnlijk nooit uitgebroed vanwege een overstroming van de rivier, waardoor de dino het nest moest opgeven. Sommige vogels maken een soortgelijk nest. De eieren werden gelegd tegen een heuveltje.
Veldschets van het nest met eieren en op basis van afdrukken geïnterpreteerde ligging vaneen ander ei. Bron: Donna Sloan
Dinosauriër
Welk soort dino het nest heeft gebouwd, is niet precies bekend. Het is naar alle waarschijnlijkheid een vleesetende soort geweest die nauw verwant was aan Oviraptor (een caenagnatide dino) of aan Velociraptor (een dromaeosauride dino), zoals uit het type nest en het type ei blijkt. Het ei is overigens van een soort die niet eerder bekend was, en daarom is een nieuw eigeslacht en een nieuwe eisoort voor de vondst geïntroduceerd: Montanaoolithus strongorum.
De mogelijk voor het nest verantwoordelijke dino’s: een caenagnathide (links) en een dromaeosauride (rechts). Bron: Julius Csotonyi
Nest
Het was een bijzonder nest, want het was geen kuil in de grond, maar een heuveltje van ongeveer een halve meter hoog. Tegen de schuine hellingen van dat nest werden de eieren gerangschikt, waarvan er zes deels of via afdrukken zijn gereconstrueerd. Het patroon van de eieren is zo regelmatig dat het hele heuveltje door een krans van soortgelijke eieren was omgeven.
Gereconstrueerd nest. Bron: Donna Sloan
Een analyse van het nest geeft aan dat er oorspronkelijk minstens 12 eieren in (of beter: tegen) het nest hebben gelegen. De eieren, die elk ongeveer 12 cm lang zijn, hebben – net als vogeleieren – aan één kant een wat smaller uiteinde dan aan de andere kant. Ook is vastgesteld dat de moederdino op het nest zat te broeden. Een dergelijk goed bewaard type dinonest was tot nu toe onbekend. In Amerika bijvoorbeeld was tot nu toe slechts één vergelijkbaar nest van een verwant type ( Troodon formosus) bekend.
Vergelijk met vogels
De vondst is van belang omdat het nieuw inzicht geeft in de wijze waarop (sommige) dino’s hun nest bouwden, en hoe hun broedgedrag was. Het blijkt bijvoorbeeld dat het nest in veel opzichten overeenkomt met nesten van sommige vogels.
Er zijn aanwijzingen dat de dino de eieren steeds in paren van twee legde. Dat is weliswaar anders dan bij vogels (die gewoonlijk één ei per keer leggen – en dat een paar keer doen totdat het nest vol is), maar nog veel afwijkender van reptielen zoals krokodillen, die al hun eieren tegelijk leggen. Dat geeft aan dat de evolutionaire ontwikkeling van reptiel naar vogel bij de desbetreffende dino’s al behoorlijk ver was voortgeschreden.
De Two Medicine Formation waarin het nest werd gevonden. Bron: Darla Zelenitsky
Referentie:
Zelenitsky, D.K. & Therrien, F., 2008. Unique maniraptoran egg clutch from the Upper Cretaceous Two Medicine Formation of Montana reveals theropod nesting behaviour. Palaeontology 51: 1253-1259.
Illustraties welwillend ter beschikking gesteld door Darla Zelenitsky, Department of Geoscience, University of Calgary, Calgary (Canada).
Zie ook:
- Dino-doder zaaide leven (Kennislinkartikel)
- Controverse rond dino-krater (Kennislinkartikel van Govert Schilling)
- Dinos eerder uitgestorven (Kennislinkartikel)
- Uitsterven dinos niet oorzaak snelle groei zoogdieren (Kennislinkartikel van NIBI)
- Lichaamstemperatuur van dinos steeg met grootte en groei (Kennislinkartikel van NGV Geonieuws)
- Jurassic Park dino had veren (Kennislinkartikel)
- Dino had tienerzwangerschappen (Kennislinkartikel)
- Succes van de dinosauriërs was grotendeels toeval (Kennislinkartikel van NGV Geonieuws)
- Nieuwe dinosauriër verbindt Azië en Amerika (Kennislinkartikel)
Lees ook meer nieuws op de website van NGV Geoniews
