Aan het einde van de zomer verlaten dwergvinvissen de voedselrijke wateren rondom IJsland om richting evenaar te trekken voor het paarseizoen. De oversteek en het paren kosten veel energie maar als de dieren in de winter arriveren is er weinig voedsel te vinden. De oplossing? Hamsteren in de zomer.
Zoals veel walvissoorten, zwemmen dwergvinvissen lange afstanden tussen voedselrijke wateren in de zomer en voedselarme gebieden in de winter, waar ze samenkomen om te paren. De oversteek en het paren zelf kosten veel energie en daarom slaan de dieren voor vertrek grote hoeveelheden energie op in de vorm van spek, ontdekten bioloog Frederik Christiansen van de University of Aberdeen (Schotland) en zijn collega’s toen zij onderzoek deden bij dwergvinvissen uit het IJslandse gebied.
De speklaag bestaat uit een speciaal soort vetweefsel en vormt een goede bron van energie. Daarnaast houdt het warmte vast, zorgt het voor een beter drijfvermogen en voor een gestroomlijnde zwembeweging.
Tijdens het eetseizoen doen de dwergvinvissen zich tegoed aan krill (hier op de foto), lodde en kabeljauw.
Wikimedia Commons by Øystein Paulsen via CC BY-SA 3.0Iedere zomer komen duizenden dwergvinvissen naar de IJslandse wateren om zich tegoed te doen aan krill – een garnaalachtig prooidiertje -, lodde en kabeljauw. Om meer te weten komen over het energieverbruik van de walvissen, bestudeerden Christiansen en de rest van het onderzoeksteam de speklaag van 150 dwergvinvissen die tijdens een periode van vier jaar door het Marine Research Institute in IJsland gevangen waren.
Wetenschappers maten de omvang van het walvislichaam en de dikte van het spek op achttien verschillende plekken. Met deze gegevens berekende het onderzoeksteam van Christiansen vervolgens de totale hoeveelheid spek bij ieder dier.
Spekstrategie
Met de schattingen van de spekhoeveelheden kon Christiansen daarna berekenen hoeveel spek er bij de walvissen tijdens het ‘eetseizoen’ bijkomt. Daarbij vergeleek hij snelgroeiende jonge dieren met zwangere vrouwtjes en volwassen mannetjes en keek wat hun aankomstrategie tijdens de zomer is. Eten ze aan het einde van de zomer, vlak voor vertrek, extra veel, of hamsteren ze alles geleidelijk bij elkaar?
Het bleek dat de jonge dieren weinig extra spek opslaan. De onderzoekers denken dat dit komt omdat ze al hun energie nodig hebben om te groeien. Zo bereiken ze sneller de lengte die nodig is om te kunnen paren. Zwangere vrouwtjes kiezen een andere strategie. Om de lange oversteek te maken en voor hun jongen te kunnen zorgen, verdubbelen ze tijdens de zomer hun spekhoeveelheid geleidelijk naar 499 kilo. Volwassen mannetjes kozen voor dezelfde strategie en kwamen tot een gemiddeld spekgewicht van 532 kilo.
Hamsteren voor het vinden van een vrouwtje
Zijn die mannetjes dan gewoon enorme vreetzakken of hebben ze die bergen spek ook ergens voor nodig? De wetenschappers denken dat de mannetjes bijna net zoveel hamsteren als de vrouwtjes omdat het paargedrag en het paren zelf hen heel veel energie kosten.
Mannetjes kunnen meerdere vrouwtjes hebben, maar daar moeten ze vaak eerst om vechten met andere mannetjes. Vrouwtjes, die veel energie kwijt zijn door het zorgen voor de kinderen, zijn juist heel inactief tijdens het paarseizoen. Ze kijken rustig aan welke mannetjes er op ze af komen.