Duurzame tegels van laatste restafval

Beton lijkt op het eerste gezicht niet het meest vervuilende materiaal. Je neemt zand, grind en cement, mengt het en je kunt het gebruiken. Maar cement komt wel uit de hoogovens en al dat zand en grind komt uit de aarde. Gelukkig kan de productie van beton een stuk duurzamer, ontdekten afval- en energiebedrijf AVR, Betonindustrie De Hamer en Mineralz. Zij sloegen de handen ineen om beton te maken met gerecycled materiaal. De eerste tegels die zij op deze manier produceerden liggen nu in de stoepen van Nederland.

Laatste restjes

De bedrijven maken voor hun beton gebruik van bodemas. Dat is de restant dat overblijft na het verbranden van restafval van huishoudens. Het is dus het allerlaatste restje van de afvalverwerking en bevat veel verschillende elementen. “Bij AVR verwerken ze restafval”, vertelt Eric de Groot, directeur van Betonindustrie De Hamer. “Er blijft altijd wat over en dit vormt tijdens het verbranden een harde korst.”

Bodemas klinkt niet als een materiaal dat je nog ergens nuttig voor kunt gebruiken. Enkele bedrijven gebruikten het als vulmateriaal voor geluidswanden of onder asfalt, maar verder eindigde het vaak op de stort. In 2012 kwam het inmiddels gefuseerde afvalverwerkingsbedrijf Van Gansewinkel naar De Groot toe met de vraag of ze iets met de bodemas zouden kunnen. De Groot: “Voor ons was het as een duurzamere grondstof die niet duurder is. Een win-win situatie.”

Reinigen

Omdat bodemas bestaat uit een mix van kleine en grotere deeltjes, deed het De Groot denken aan hun mengsel van zand en grind. Zijn bedrijf besloot te gaan investeren in het project en vond partners in afvalverwerker AVR en Mineralz. “Voor we de as gebruiken moeten we het reinigen, want er zit nog vervuiling in”, zegt De Groot. “Mineralz heeft daar methodes voor ontwikkeld.”

Voor gebruik breekt Mineralz de korstachtige bodemas in stukken en verwijdert het met magneten en elektrische stromen de laatste metalen. Daarna krijgt de bodemas meerdere wasbeurten om alle verontreinigingen weg te halen. “We willen niet dat verontreinigingen in de natuur terechtkomen”, vertel De Groot. Het schone materiaal wordt gezeefd en gesorteerd op grootte. “Uiteindelijk hebben we verschillende containers met daarin stukken bodemas van een bepaalde grootte”, legt hij uit. “Een bak met klein gruis van minder dan een millimeter groot, maar ook een met stukken van drie tot vier millimeter en ga zo maar door.”

De juiste mix

Om een stevig beton te krijgen, moet je al die verschillende delen in een bepaalde verhouding mengen. De Groot vergelijkt het met een ballenbak: “Je kunt niet op de ballen in zo’n bak lopen, daar zak je doorheen. Maar op een zandpad kun je wel lopen.” Dat heeft te maken met het feit dat de verschillende deeltjes makkelijker in elkaar schuiven om een stevig skelet te vormen. “Wij gebruiken dat skelet als basis en voegen dan cement toe om de boel helemaal vast te lijmen”, zegt De Groot.