Tegen 2050 zal de wereldbevolking naar verwachting tenminste negen miljard mensen tellen. Alleen al de Afrikaanse bevolking van ruim een miljard inwoners zal tegen die tijd waarschijnlijk zijn verdubbeld. Ook voor andere ontwikkelingslanden, in bijvoorbeeld Azië, wordt een sterke groei van het aantal inwoners voorspeld, net als een sterke toename van het aantal mensen in steden. Die bevolkingstoename en urbanisatie brengen een stijging met zich mee in de vraag naar voedsel, veevoeder en brandstoffen. Wereldwijd wordt verwacht dat de landbouwproductie tot 2050 met 60% zal moeten toenemen om in die vraag te voorzien. Tegelijkertijd zullen veranderingen in het klimaat de landbouw op veel plaatsen bemoeilijken.
De landbouw is een belangrijke economische sector in ontwikkelingslanden. Wereldwijd leeft ongeveer 75% van de mensen die zich onder de armoedegrens bevinden in rurale gebieden, waar ze voornamelijk afhankelijk zijn van de landbouw. Momenteel kan 20% van de bevolking in ontwikkelingslanden echter niet voorzien in hun eigen voedselbehoeften.
De noodzakelijke stijging in de landbouwproductie kan gerealiseerd worden door het landbouwareaal uit te breiden. Maar de hoeveelheid land en andere natuurlijke hulpbronnen – met name water – zijn beperkt. Verhoging van de productiviteit lijkt dan ook logischer dan een uitbreiding van het landbouwareaal. Dit vraagt in Afrika om een eigen ‘Afrikaanse Groene Revolutie’, naar analogie van de ‘Groene Revolutie’ in de westerse wereld, die gestoeld was op een toenemend gebruik van meststoffen, verbeterd zaaigoed, gewasbeschermingsmiddelen en irrigatie.
De intensivering van de westerse landbouw sinds de jaren zestig heeft in verschillende delen van de wereld een indrukwekkende stijging van de opbrengsten mogelijk gemaakt. In Afrika is zo’n Groene Revolutie tot dusver echter niet van de grond gekomen. Sinds de jaren zeventig stagneren daar de gewasopbrengsten. Slechts in enkele landen zie je vanaf 2000 een lichte stijging. Ook zijn de verschillen tussen de huidige opbrengsten en de potentiële opbrengsten enorm groot, terwijl de westerse landbouw steeds dichter naar het theoretisch maximum kruipt.
Er zijn ook heel wat milieuproblemen gepaard gegaan met die westerse intensivering van de landbouw. Zo leidde overmatig mestgebruik tot verhoogde nitraatgehaltes in het grondwater en eutrofiëring van oppervlaktewateren. Onzorgvuldige irrigatie resulteerde in verzilting en watertekorten. Een breed scala aan pesticiden, in combinatie met schaalvergroting, verminderde de biodiversiteit. En heel wat ecosystemen zijn verstoord door de uitbreiding van landbouwgebieden of door overmatig gebruik van water. Nu intensivering van de landbouw hoog op de agenda staat van de ontwikkelingslanden kunnen deze problemen vermeden worden door aandacht te besteden aan het duurzame karakter van deze intensivering.
Duurzame intensivering streeft naar verhoging van de landbouwopbrengsten en voedzame voedselproductie, bij behoud van gezonde ecosystemen en een eerlijke verbetering van de welvaart en levenskwaliteit. Op die manier neemt het de economische, ecologische en sociale duurzaamheidsprincipes in acht.