De kloonzussen van Dolly worden wel gezond oud
Op 26 juli 2016 werd bekend gemaakt dat dertien schapen, gekloond uit hetzelfde genetische materiaal waaruit Dolly voortkwam, nu 8 of 9 jaar oud zijn en gezond. Anders dan Dolly, die al na een paar jaar typische ouderdomsklachten kreeg, en stierf toen ze 6,5 jaar oud was. Er werd gedacht dat haar slechte gezondheid mogelijk verband hield met het klonen. Dit resultaat is sterke aanwijzing dat Dolly de uitzondering was en dat gekloonde schapen wel gewoon oud worden. De resultaten van hun medische keuring staan in Nature Communications.
Sinclair K.D. e.a., Healthy ageing of cloned sheep. Nature Communications, 2016.
Dolly leefde van 1996 tot februari 2003. Ze was gegroeid uit een uiercel van een volwassen ooi, een vrouwtjesschaap. Daarvoor moesten de gespecialiseerde uiercellen tot hun nieuwe taak worden aangezet, het uitgroeien tot nieuw organisme. Dat was de belangrijkse ingreep in het genetisch materiaal van het aankomende schaap. Daarna werd de gekloonde en tot geslachtcel omgebouwde cel in een draagmoederschaap geplaatst, waaruit ze op 5 juli 1996 ter wereld kwam.
Dolly was het enige succesvol gekloonde en volgroeide dier uit een experiment waarvoor ruim driehonderd kloonpogingen zijn gedaan. Inmiddels lopen onder meer gekloonde muizen, koeien en geiten rond in diverse laboratoria in de wereld. Het probleem met vele gekloonde dieren is dat ze zwaarder zijn dan normaal, ze vaker afwijkingen aan het afweersysteem hebben en dat soms het longweefsel niet goed is ontwikkeld. En nu moet mogelijk ook worden getwijfeld aan de levensverwachting van de dieren.
Dat Dolly niet helemaal lekker in haar vel zat, bleek vorig jaar al. Toen werd bij het schaap reuma geconstateerd. Maar volgens Ian Wilmut, een van de wetenschappers achter Dolly, heeft de ziekte waarvoor ze haar lieten inslapen weinig van doen met het feit dat het schaap gekloond was. Longontstekingen komen vaker voor onder oudere schapen.
Wilmut: ‘Waarschijnlijk leed Dolly aan een chronische ontsteking die haar uiteindelijk in de longen fataal is geworden. We hebben in het Instituut meer van deze gevallen gehad.’ Dat zou kunnen betekenen dat haar imuunsysteem onvoldoende functioneerde, aldus Wilmut.
Een mogelijke andere reden voor haar zwakke gezondheid is dat Dolly genetisch eigenlijk ouder was dan haar werkelijke leeftijd. Bij het klonen is gebruik gemaakt van een gastcel waarin het nieuwe genetisch materiaal is ingebracht. Het mitochondriaal DNA dat nog in de gastcel aanwezig was, was al zes jaar oud, even oud als de gastcel. Dolly kan dus ook door ouderdom een zwakkere gezondheid hebben gehad.
Er is onderzoek gestart om na te gaan of de longontsteking iets van doen had met het feit dat ze gekloond was. Dolly zal worden opgezet in een museum in Edinburgh.