Afjagen! Pardon? Mocht u moeite hebben met voetbaltaal, lees dan vooral Kennislinks artikel over voetbaltermen, met allerlei voorbeelden van voetbaltaal. Handig, want voetbaljargon duikt ook buiten de sport op, als we bijvoorbeeld spreken van ministers die op balbezit spelen maar kansen voor open doel laten liggen. Wie niet uitkijkt, kan zich door voetbaltaal aardig in de luren laten leggen. Heeft de commentator het de ene keer over een smerige overtreding, een andere keer kan dat best een nuttige ingreep zijn. Zulk commentaar bepaalt voor een belangrijk deel hoe erg televisiekijkers een overtreding vinden. Niet dat de commentatoren voortaan neutrale taal moeten bezigen: acties die we eigenlijk veroordelen vinden we stiekem het leukst om naar te kijken. Lees meer in het artikel over voetbalcommentaar.

• Waar komen voetbaltermen vandaan? (Kennislinkartikel)
• Maakt commentaar de wedstrijd? (Kennislinkartikel)

Sociologie van de supporter

Voetbal is een belangrijk verschijnsel in onze cultuur, en het EK of WK een moment waarop ons hele land op z’n kop staat. Maar wat is het meer dan een fascinatie voor de sport zelf? Bij gewonnen wedstrijden staat heel Nederland als één Oranje massa achter ‘onze jongens’, niet voor niets een term die ook voor soldaten wordt gebruikt: de Oranjegekte is volgens de één niets anders dan inhaalnationalisme en volgens anderen welhaast een nieuw soort religie.

• Oranjegekte (Kennislinkartikel)
• Is voetbal een nieuw soort religie? (RUG-artikel op Kennislink)
• Oranjegekte is sociale vluchtheuvel in tijden van individualisering (RUG-artikel op Kennislink)

Psychologie van de grasmat

We zijn als Nederlanders trouwens harder voor de bondscoach dan voor een onsuccesvolle generaal. Na twee verloren wedstrijden of zelfs door een verkeerde wissel moet de bondscoach al zijn koffers pakken. Wisselvallige supporters zijn volgens de psychologie van CORFing en BIRGing heel normaal. Iedereen wil zich vereenzelvigen met een winnaar, maar niemand met een loser. In het artikel over de psychologie van supporters wordt dat helemaal uit de doeken gedaan en in ‘WK Hooligans’ vertellen we over de normen en waarden van de losgeslagen tribune.

Tijdens wedstrijden van het Nederlands elftal zullen de emoties vast hoog oplopen. Deze emotionele opwinding zorgt ervoor de reclames in de rust minder goed worden onthouden. Staat Nederland bovendien voor, dan worden de reclames slecht gewaardeerd. Vanuit psychologisch oogpunt is adverteren in de rust dus niet zo’n goed idee. Meer daarover in ‘adverteren in de rust slecht idee’.

• Afvallige fans (Kennislinkartikel)
• Hooligans (Kennislinkartikel)
• Adverteren in de rust slecht idee (Kennislinkartikel)

Winstkans

Wordt het winnen of verliezen? Niemand kan met zekerheid zeggen hoe ver Oranje in het toernooi komt, maar sporteconoom Ruud Koning waagde een gokje tijdens het WK van 2006. Met een statistisch model van de teams en wedstrijden probeerde hij de kansen van Oranje in kaart te brengen. Tijdens het WK 2006 verbeterde Koning zijn voorspelling continu door de laatste resultaten erin te verwerken. Lees meer in het artikel over Konings kansenmodel.

Maar voetbal is méér dan de statistische kracht van teams vergelijken. Heel simpele zaken als het puntensysteem voor verloren, gewonnen en gelijkgespeelde wedstrijden, of wanneer een land tegen welke tegenstanders moet spelen hebben enorme invloed op wie doorgaat en wie afvalt. Een beetje speltheorie, een beetje beslissingsleer, een beetje voetbal: in ‘Moge de beste winnen’ vertellen we hoe de toernooiopzet de wereldkampioen helpt bepalen. En laten we tenslotte ook het weer niet vergeten: welke invloed heeft het Zuid-Afrikaanse klimaat op de prestaties van onze Hollandse jongens?

• Poulen met EK-koorts (Kennislinkartikel van ESB)
• In voetbal zit toeval (Kennislinkartikel)
• Moge de beste winnen (Kennislinkartikel)
• WK Voetbal 2010: weer en klimaat (Kennislinkartikel)

Uiteindelijk zijn het de spelers die Oranje’s toekomst beslissen: alles draait om balcontrole en de tegenpeler te slim af zijn. Van de psychologische trucs die in theorie onhoudbare strafschoppen kansloos over laten vliegen tot de effectballen die om tegenstanders heen krullen, elke seconde van de wedstrijd zit vol met wetenschap. Theoretisch natuurkundige én voetbalgek Ken Bray schreef daarover het boek ‘De kunst van het scoren’. Op Kennislink een klein kijkje in Brays keuken, maar ook artikelen over het geheim van de inworp en de onstuitbare strafschop.

• Ken Bray – kunst van het scoren (Kennislinkartikel)
• Inworp mag lager (Kennislinkartikel)
• Strafschoppen geen loterij (Kennislinkartikel)

De bal is rond

Om maar in voetbaltermen te blijven: de bal is rond, ronder dan ooit. Adidas en Bayer presenteerden in 2006 de nieuwe WK-bal, niet opgebouwd uit 32 vijf- en zeshoekjes maar uit 14 propellervormige stroken die als een legpuzzel in elkaar passen. Doel van de nieuwe bouw: een bal met zo min mogelijk afwijkingen van de perfecte ronde vorm. In het artikel WK-bal ronder dan ooit alles over de nieuwe bal.

• WK-bal ronder dan ooit (Kennislinkartikel)

Tijdens de rust spiekt u natuurlijk even op Kennislink voor nóg meer wetenschap achter het voetbal. Op zijn allerminst levert dat namelijk weer nuttige weetjes op om het commentaar vanaf de luie bank mee op te leuken. Prettig WK!

Meer over voetbal

• De magie van Afrikaans voetbal (Kennislinkartikel)
• Hoe een zeemeermin keeper wordt, over tovenarij in Afrikaans voetbal (Kennislinkartikel)
• Doorbraak voetbaltalent sterk afhankelijk van geboortedatum (Kennislinkartikel)
• Allochtone sportclubs bevorderen inburgering (Kennislinkartikel)
• Oog voor effect (Kennislinkartikel)
• Noorderlicht Online: Webdoc Voetbal en wetenschap