Hillary Clinton heeft het moeilijker in de Amerikaanse verkiezingscampagne dan haar tegenstander Barack Obama en dat heeft alles te maken met haar vrouw-zijn. Dat beweert Deborah Cameron, professor Taal en Communicatie aan de Universiteit van Oxford en schrijfster van het boek The Myth of Mars and Venus: Do men and women really speak different languages? Op het weblog van Oxford University Press schrijft Cameron deze week over de verschillen in spreekstijl tussen mannen en vrouwen.

IJzeren Dame

Vrouwelijke politici kunnen over het algemeen op meer kritiek rekenen dan hun mannelijke collega’s. Het lijkt alsof vrouwen het nooit goed kunnen doen. Wanneer een vrouw zacht en bescheiden overkomt, wordt haar verweten dat ze niet over voldoende leiderscapaciteit beschikt. Laat ze zich echter meer van haar mannelijke kant zien, dan wordt ze door de media als een kenau neergezet. Een sprekend voorbeeld van zo’n politica was Margaret Thatcher. Toch had ook zij in de beginjaren van haar politieke carrière moeite een zekere autoriteit over te brengen. Dit gebrek aan mannelijkheid wisten haar persoonlijk adviseurs op tijd bij te stellen: Thatcher leerde met een lagere stem te praten en haar intonatie onder controle te krijgen. Door een monotoner geluid te produceren, wist ze zich te profileren als een bekwaam politiek leider.Toch had dit ook zijn keerzijde. De eerste vrouwelijke minister van Groot Brittannië stond toch in de eerste plaats bekend als de IJzeren Dame.

Terug in de tijd

Cameron legt uit dat de tegenstrijdige opinie ten opzichte van vrouwelijke sprekers teruggaat tot in de 19e eeuw. Voor een vrouw was het lange tijd ‘not done’ om in het openbaar te spreken, dit ging domweg in tegen het goede fatsoen. Toch lieten enkele vrouwen in deze eeuw hun stem horen, zoals de Amerikaanse onderwijzeres Emma Willard. Om niet al teveel buiten de boot van de publieke opinie te vallen, sprak zij altijd vanuit een stoel en nooit staand vanaf een podium. Op die manier wist ze te bewerkstelligen dat haar toespraken niet zozeer opgevat werden als publieke lezingen maar eerder als huiselijke conversatie. Hoewel vrouwelijke debaters zich vandaag de dag niet van dergelijke trucages hoeven te bedienen, is de publieke opinie nog steeds niet onbevooroordeeld, meent Cameron.

“I have a dream”

Met autoriteit spreken in het openbaar wordt nog steeds als een vooral mannelijke eigenschap gezien. Een vrouwelijke presidentskandidaat behoort haar vrouwelijke kanten in ieder geval niet weg te drukken. En daarom waren de tranen van Clinton precies waar de kiezers op zaten te wachten. Deze dubbele houding ten opzichte van vrouwelijke politici – enerzijds moeten ze autoriteit uitstralen, aan de andere kant een zekere bescheidenheid tentoonspreiden – maakt het voor hen niet makkelijk zich correct te presenteren in een verkiezingscampagne. Volgens Cameron zal dit probleem Clinton blijven achtervolgens tijdens haar strijd om het Witte Huis. Natuurlijk heeft Barack Obama weer met andere vooroordelen te kampen, maar als het gaat om de publieke redevoering staat hij in een traditie van zeer bekwame sprekers. Denk maar aan Martin Luther King, die nog steeds gezien wordt als de grootste politieke spreker van de afgelopen eeuw. In dat opzicht hebben vrouwen nog heel wat te winnen.