NASA via Publiek domein

NASA via Publiek domein

De lange zoektocht naar water op de maan werd vorig jaar beëindigd: er is water, een aanzienlijke hoeveelheid. Maar waar precies, en in welke vorm? Wetenschappers willen er graag achter komen, omdat de aanwezigheid van bruikbaar water noodzakelijk is voor de bouw van een maanbasis. Ook andere stoffen zouden erg nuttig zijn: brandbare gassen bijvoorbeeld, om raketbrandstof van te maken of de basis mee te verwarmen.

Om erachter te komen welke stoffen er op de maan voor handen zijn voerde de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA in 2009 een opzienbarend experiment uit. Een trap van de raket die maansatelliet LRO in zijn baan bracht -een stuk metaal zo groot als een bus- werd met grote snelheid in een maankrater geslingerd. Daar achteraan ging de ‘kleine’ satelliet LCROSS -zo groot als een kleine personenauto- die met een geavanceerde infraroodkijker door de inslagpluim van de rakettrap vloog. Het idee was dat de pluim van stof en gas die door de inslagen veroorzaakt zou worden informatie zou bevatten over de samenstelling van het donkere maanoppervlak. Ruim een jaar later zijn deze metingen geanalyseerd.

Vriezen of verdampen

De maan is een bijzonder hemellichaam. Er is geen atmosfeer en er zijn volop bergen en kraters. Sommige van die kraters zijn zo steil en diep dat er nooit zonlicht komt. Het zijn de koudste plekken van het zonnestelsel, want door het ontbreken van een atmosfeer kan er nooit een spoortje warmte in ontstaan. Al het water op de maan moet in die kraters zitten. Zonlicht zou het water immers direct doen verdampen, en omdat er geen atmosfeer is om de waterdamp vast te houden, zou deze direct de ruimte in vliegen. In de kraters is het zo koud dat water er alleen diepgevroren kan bestaan. De grote vraag was tot nu toe of dat in pure ijskristallen zou zijn, of gemengd met allerlei andere elementen.

De Lunar CRater Observation and Sensing Satellite (LCROSS) werd door de Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) naar de maan gebracht. Hij werd afgeschoten naar een van tevoren geselecteerde krater, en de meetapparatuur van de LRO verzamelde zoveel mogelijk informatie over de pluim stof en gruis die de botsing veroorzaakte.

NASA

De analyse van LCROSS bracht al snel aan het licht dat er een heleboel water in de maankraters zit. Nu is bekend gemaakt dat het water vooral voorkomt als pure ijskristallen; goed nieuws voor de ontwikkeling van een maanbasis! Bovendien bevatte de pluim sporen van tal van andere stoffen. Waterstof, ammonia en methaan bijvoorbeeld, die gebruikt kunnen worden als brandstof. Er werd ook koolstofmonoxide en koolstofdioxide aangetroffen. Bovendien troffen de onderzoekers een aantal metalen aan in de pluim: natrium, zilver en kwik.

De vulling van de maankraters is waarschijnlijk niet op de maan ontstaan. Onderzoekers denken dat het door inslagen van kometen en meteoroïden op de maan terecht is gekomen, en dat het zich door natuurlijke processen in de kraters heeft opgehoopt. Dankzij LCROSS weten we dat meer dan vijf procent van de kratervulling uit waterijs bestaat. De kraters zijn, kortom, waardevolle grondstofreservoirs voor toekomstige ruimtemissies.

Het is de verwachting dat er binnen twintig jaar een maanbasis gebouwd zal worden. Zo’n basis is voor twee doeleinden erg handig: ten eerste zou een telescoop op de maan veel scherper zien dan eenzelfde telescoop op de aarde, en ten tweede is de maan een ideale tussenstop voor raketten die ver ons zonnestelsel in gaan. Een raket naar Mars zou bijvoorbeeld een tussenstop op de maan kunnen gebruiken om voldoende snelheid op te doen voor de rest van zijn reis, zonder daar teveel brandstof voor nodig te hebben.

Nasa, vrijgegeven in het publieke domein

Zie ook:

• Bekijk een animatie van de inslag van LCROSS op de maan
• De website van LCROSS (Engels)
• LCROSS op ramkoers met de maan
• Water gevonden op de maan
• De maan (Kennislinkdossier)

Meer lezen over de maan op Kennislink:

Oeps: Onbekende tag `feed’ met attributen {"url"=>"https://www.nemokennislink.nl/kernwoorden/maan.atom?m=en", “max”=>"10", “detail”=>"minder"}