NPO Doc: De stem van Europa
22 mei aanstaande kunt u een nieuw Europees Parlement kiezen. Maar wat doet dat parlement precies? En waarom is de Europese Unie eigenlijk zo belangrijk? Voor de themaweek ‘De Stem van Europa’ heeft NPO Doc een aantal verschillende documentaires bijeen gebracht die een ander licht op Europa schijnen.

Donderdag 22 mei 2014. De wekker gaat. Hup, hoera, vlug uit bed. Want de democratie wacht op Sam. Europa wacht op hem. Vandaag mag er weer gestemd worden. Op het Europees Parlement. Dan slaat de twijfel toe. Sam weet eigenlijk helemaal niet wat het Europees Parlement nou eigenlijk uitspookt daar in Brussel.

8.30 uur Nog best ingewikkeld, denkt Sam. Hij was eigenlijk van plan D’66 te stemmen. Dat stemt hij tijdens de Tweede Kamerverkiezingen immers ook vaak. Maar nu hij weet dat hij daarmee ook de VVD en andere rechtse liberalen in Europa steunt, begint hij te twijfelen. Toch nog maar even, tijdens het ontbijt met de laptop op schoot, een van de vele kieswijzers invullen.
Eerste hulp bij twijfel
De stemwijzer van EénVandaag en IPP De EU Profiler van o.a. VU en Trouw Overzicht van alle Nederlandse lijsttrekkers Vergelijk de verkiezingsprogramma’s
8.45 uur De keuze is gemaakt. Sam duikt in de rommellade om het stembiljet onder een stapel rekeningen vandaan te halen. Op naar het stemlokaal. Maar voordat hij de deur van het lokaal open kan doen, krijgt Sam een microfoon in zijn gezicht gedrukt. Het is een onderzoeksbureau. De interviewer wil weten hoe hij over Europa denkt. “U bent zeker wel blij dat Nederland lid is van de EU?” vraagt de onderzoeker maar alvast.
Burgers over de EU
- Wat de burger over de EU vindt
- Dirk Jacobs en Robert Maier Europese identiteit en Europees burgerschap als constructie, feit en fictie.
- Chris Aalberts Geen democratie en debat? Geen burgers naar de stembus
Specifieke groepen burgers over de EU

9.15 uur Na een kwartier weet Sam zich te ontworstelen aan de onderzoeker en zijn eeuwige riedel van “mee eens”, “niet mee eens” en “geen mening”. Hij stapt het stembureau binnen. De dame van het stembureau kijkt streng en verveeld, de rij schuift langzaam op. Voor hem staat een gedistingeerde man van middelbare leeftijd. Hij leest een universiteitsblaadje. “Nou, nou,” mompelt hij, “mijn collega’s van de Vrije Universiteit vinden de EU dus hypocriet. Dat zie ik toch anders.”
Wetenschappers over de EU
- Lees wat de man in de rij, professsor Jan van der Harst, van de EU vindt
- Lees wat zijn collega’s, rechtsgeleerde Jan Willem Sap en politicoloog André Krouwel, van de EU vinden
- De Europese verkiezingen: vier wetenschappers, vier kwesties

Dan is Sam aan de beurt om te stemmen. Het rode potlood voelt ouderwets vertrouwd. ‘Bruynzeel Holland’ staat erop. De potloden zijn in ieder geval nog Nederlands, en niet Europees, denkt Sam.
20.00 uur ’s Avonds kijkt Sam, goede burger als hij is, naar het journaal. Erg groot was de opkomst niet. Analisten hebben allemaal hun eigen verklaringen voor de desinteresse van het Nederlands publiek. “De schuld ligt bij de journalisten!” “Nee, het ligt aan de Haagse politici!” “Onzin, het zijn de Europarlementariërs zelf!”

De weken daarop wordt er heftig gedebatteerd. Hoe moet dat nu met de Europa? Wat zal er terecht komen van Europese integratie? Hoe zit het met uitbreiding van de EU? En hoe ziet de toekomst van Europa eruit? Wetenschappers schijnen hun licht op de zaak.
Debat
- Wordt Europa een federale staat?.
- Moeten we naar een ander Europees burgerschapsmodel toe?
- Hoe brengen we Europa beter aan de man?
- Moet Europa een grotere rol spelen in nationale verkiezingen?
- Hoe gaan we om met alle Europese regels en wetten?
- Moeten de grenzen van Europa open? André Krouwel en Jan Willem Sap vinden van wel. Clingendaelonderzoeker Rob Boudewijn heeft er ook zo zijn ideeën over.
- Moet Turkije tot de EU toetreden? En wat vindt Turkije daar zelf eigenlijk van?