Als je langer dan een half uur in bad zit, begint je huid aardig te rimpelen. De huid van een baby is, zelfs na een verblijf van negen maanden in het vruchtwater van de baarmoeder, nog mooi glad en soepel. Dit babyhuidje is te danken aan een beschermend laagje huidvet, de ‘vernix caseosa’. Onderzoekers uit Leiden en Utrecht hebben het vet van de babyhuid nagemaakt en verwerkt in een synthetische crème.
Vetten en dode huidcellen
De baarmoeder is een warme en vochtige omgeving. Toch slaagt de baby erin om in die omgeving een huid te ontwikkelen die hem later in de koude, droge wereld zal beschermen. De ‘vernix caseosa’ is hiervoor verantwoordelijk. Dit laagje huidvet maakt de huid ‘waterproof’ in de baarmoeder en hydrateert en reinigt de huid na de geboorte. De onderzoekers hebben het beschermende laagje huidvet uitgebreid bestudeerd. Het mengsel bestaat voornamelijk uit water, maar bevat daarnaast tien procent vet en tien procent dode huidcellen (corneocyten).
Op deze afbeelding zie je hoe corneocyten © in de ‘vernix caseosa’ omringd worden door vetten (LP).
De exacte samenstelling van het huidvet bepaalt hoe sterk de werking is. Daarom bekeken de onderzoekers welke vetsoorten er in het mengsel aanwezig zijn en in welke verhoudingen. De ‘vernix caseosa’ bevat vetmoleculen van verschillende lengten. De rangschikking van deze moleculen verandert bij verschillende temperaturen. Daarom kan het beschermlaagje zowel binnen als buiten de baarmoeder zijn functie uitoefenen. Ook de vorm van de corneocyten en de hoeveelheid water die deze cellen op kunnen nemen, is van belang voor de unieke eigenschappen van het huidvet.
Synthetische crème
Om een synthetische variant van de ‘vernix caseosa’ te maken, hadden de onderzoekers de juiste vetmoleculen en corneocyten nodig. Wolvet (dat wordt gebruikt ter voorkoming van tepelkloven bij zogende moeders) bleek een natuurlijke bron van de juiste vetmoleculen te zijn. Ook werd een kunstmatige substantie ontwikkeld om de vorm en eigenschappen van dode huidcellen na te bootsen. Het resultaat is een synthetische crème die er op microscopisch niveau hetzelfde uitziet als het huidvet van baby’s.
Links: de samenstelling van de natuurlijke ‘vernix caseosa’ met de corneocyten in zwart en de vetten in rood. Rechts: samenstelling van de synthetische crème met de kunstmatige vervanger voor corneocyten in zwart en vetten in rood.
De eerste tests met de nieuwe crème zijn al achter de rug. Het smeerseltje blijkt een positieve werking te hebben op de beschadigde en onderontwikkelde huid. In de toekomst zijn ook tests met huidpatiënten mogelijk. Wellicht kan de crème mensen met een zieke of droge huid weer een echt babyhuidje geven.
Robert Riβmann promoveerde 17 maart op dit onderzoek aan de Universiteit Leiden. Zijn proefschrift heet ‘Development of a vernix caseosa substitute. A novel strategy to improve skin barrier function and repair’
Zie ook:
- Miljoenen mensen te helpen met nieuwe huidcrème (Kennislinkartikel van de Universiteit Leiden)
- Embryonale huid geneest brandwonden (Kennislinkartikel van Erfocentrum)
- Veiligheid voor de huid zonder dierenleed (Kennislinkartikel van NIBI)