Met een MRI-scan kunnen artsen al een heleboel informatie over de hersenen achterhalen. Dat blijft echter een relatief ‘plat’ beeld: kruisingen van zenuwbanen waren altijd moeilijk in kaart te brengen. Daar brengt een onderzoek aan de TU/e nu verandering in. Hun computerprogramma toont voor het eerst de spaghetti-achtige structuren en hun verbindingen.

Het programma van de TU/e brengt zenuwbanen in de hersenen goed in beeld.

TU/e

Informatie in beeld

De methode is gebaseerd op een recent ontwikkelde technologie met de naam HARDI (High Angular Resolution Diffusion Imaging). Dat is een speciaal soort MRI-techniek die meer gedetailleerde informatie oplevert, alleen is die data lastig te interpreteren. Daar helpt het nieuwe programma bij. Artsen kunnen met het nieuwe computerprogramma als het ware ‘browsen’ langs de spaghetti-achtige bekabeling van de hersenen. Het biedt artsen een totaalplaatje van de kronkelende verbindingswegen en hun contactpunten, zonder te hoeven opereren.

Onderzoekster Vesna Prčkovska laat (in het Engels) het nieuwe programma zien. Zij promoveerde 20 oktober op het onderwerp.

Veel toepassingen

Nauwkeurig weten waar de hersenbanen liggen, is voor neurochirurgen van enorm belang, legt Bart ter Haar Romenij uit (hoogleraar Biomedische Beeldanalyse, faculteit Biomedische Technologie). Als voorbeeld noemt hij diepbrein-stimulatie, waarmee trillingsaanvallen bij Parkinson-patiënten worden onderdrukt. “Deze nieuwe methode kan helpen bepalen waar je precies de stimulatie-elektrode moet aanbrengen in de hersenen. Doordat we nu de ‘wegen op de kaart’ zien, weten we beter waar het gebiedje ligt dat je wilt prikkelen.”

De techniek kan ook allerlei inzichten gaan opleveren in neurologische en psychiatrische aandoeningen. En het is natuurlijk ook belangrijk bij hersenoperaties om van tevoren te weten waar de belangrijke banen liggen, zodat je ze niet per ongeluk kan beschadigen.

De nauwkeurigheid van de nieuwe methode is een grote stap vooruit, maar je ziet nog lang niet alle hersenverbindingen; er zijn nog veel meer kleinere verbindingen in de hersenen, die je nog niet ziet. Een microscoop kan die wel waarnemen. “Maar je kunt een levende patiënt natuurlijk niet in plakjes snijden en onder een microscoop leggen”, glimlacht de hoogleraar.

Bart ter Haar Romenij verwacht dat de nieuwe techniek op relatief korte termijn klaar kan zijn voor gebruik in het ziekenhuis; binnen enkele jaren zelfs. “We moeten het pakket nu valideren: aantonen dat de beelden overeenkomen met de realiteit.” Ook moet er nog gesleuteld worden aan de snelheid van de bijbehorende MRI-scan. Voor een gedetailleerd beeld moet een patiënt nu namelijk nog een uur de scanner in en dat is te lang. Tenminste, voor gebruik in een ziekenhuis. De nieuwe methode is al wel breed in gebruik genomen door collega-wetenschappers, vertelt de hoogleraar.

Zie ook:

• Artikel n.a.v. oratie over de ontwikkeling van technieken om de hersenen mee te onderzoeken (Kennislink, 2003)
• Artikel over de ontwikkelingen op het gebied van hersenscans (Kennislink, 2009)

Lees meer over datavisualisatie op Kennislink:

Oeps: Onbekende tag `feed’ met attributen {"url"=>"https://www.nemokennislink.nl/kernwoorden/datavisualisatie.atom", “max”=>"10", “detail”=>"normaal"}