Brandstofceltechnologie was de centrale case in Hanna Hellmans onderzoek naar de manier waarop bedrijven omgaan met de toepassing van nieuwe, ‘radicale’ technologie. Het ging haar met name om de vroege fase waarin er nog geen sprake is van brede commerciële beschikbaarheid van zo’n technologie. Ze onderzocht vier relatief jonge bedrijven die zich op brandstofceltechnologie richten .
De auto-industrie steekt veel energie in research naar toepassing van de brandstofcel. Hier een foto van de Necar, de onderzoeksauto van Mercedes Benz. Begin deze maand werd bekend dat de Duitse automobielfabrikant grootaandeelhouder wordt van een nieuw bedrijf dat de toepassing van brandstofcellen in auto’s verder gaat ontwikkelen. Mercedes werkt er in samen met Ford en met Ballard Power Systems, de grote Canadese producent van brandstofcellen. Foto: Mercedes Benz
Nichetoepassingen
De brandstofcel is, ondanks het feit dat hij al meer dan 150 jaar bestaat, nog altijd niet doorgebroken. Hellman: ‘Ten eerste heeft dat te maken met technologische problemen, zoals de opslag van waterstof (waarop brandstofcellen werken). Ten tweede moet onze infrastructuur op het gebruik van brandstofcellen en waterstof worden aangepast en tenslotte ondervindt een vervangingstechnologie als deze logischerwijs weerstand van de gevestigde orde en belangen.’
‘We hebben trouwens de neiging bij brandstofcellen te kijken naar de ontwikkelingen op de automarkt, maar nichemarkten zijn op dit moment veel belangrijker en verder ontwikkeld. In kleine vorkheftrucks blijkt het gebruik van brandstofcellen bijvoorbeeld zeer interessant.’
Vorkheftruc met brandstofcel (inzet). Beeld: hydrogenics.com
Hellman verwacht geen snelle doorbraak van de brandstofceltechniek in de automobielbranche, maar wel een sterke groei in dergelijke nichemarkten. ‘Ik denk dat we vanaf 2015 langzaam wat brandstofcelauto’s op de weg zullen zien, maar een echte doorbraak verwacht ik niet vóór 2030. Dit hangt echter sterk samen met de omschakeling naar een waterstofeconomie. En of die omschakeling er überhaupt komt, is nog onzeker.’ Hellman constateert tegelijk dat de concurrentie voor brandstofceltechnologie toeneemt: biobrandstoffen, hybride aandrijvingen en verbeterde batterijen.
Gestructureerd uitproberen
Hellman onderscheidt voor de onderzochte bedrijven drie fases, de exploratieve, de experimentele en de ontwikkelingsfase. Belangrijk is de experimentele fase, waarin allerlei mogelijke toepassingen worden onderzocht in een soort ‘trial and error’ proces.
Volgens Hellman is dit uitproberen een absolute noodzaak, maar verdient het aanbeveling om dit proces toch enigszins te stroomlijnen tot een ‘quasi-experimentele’ aanpak. Dit door toepassingen vooraf te evalueren en de uitkomsten na afloop te analyseren. Daarmee kunnen jonge technologiebedrijven de breedte van hun toepassingen en afleidingen minimaliseren en de leereffecten en het competitieve voordeel van opgedane ervaringen maximaliseren.
De case van brandstofceltechnologie en jonge brandstofcelbedrijven suggereert verder dat financiële steun en bescherming van de overheid zeer essentieel is in de fase van toepassingen die ontwikkeld worden voorafgaand aan wijdverspreide commerciële beschikbaarheid van nieuwe technologie.