De binnenkant van je bloedvaten is bedekt met endotheelcellen. Onder die laag van endotheelcellen zetten zich voortdurend allerlei vetachtige stoffen af. Zo ontstaat op den duur een plaque. Als zo’n plaque scheurt, kan een stukje daarvan in een van de kransslagaders richting het hart terecht komen en deze afsluiten. Dan krijg je een hartaanval. De Amerikanen hebben nu ontdekt dat de endotheelcellen in het bloed van mensen bij wie de plaque op scheuren staat er heel anders uitzien dan bij gezonde mensen.

Zij kwamen daarachter door endotheelcellen in het bloed van 50 patiënten die met een hartaanval op de eerste hulp binnenkwamen te vergelijken met de cellen in het bloed van 44 gezonde mensen. Het viel direct op dat de hartpatiënten veel meer circulerende endotheelcellen in hun bloed hadden dan gezonde mensen. De wetenschappers vonden gemiddeld 19 cellen per milliliter bij patiënten met een hartaanval tegen gemiddeld 3,8 cellen per milliliter bij gezonde mensen. Het verschil tussen de groepen is dusdanig groot dat het aantal aanwezige endotheelcellen in het bloed waarschijnlijk al veel zegt over de kans dat een plaque door gaat scheuren.

Circulerende endotheelcellen van gezonde mensen (links) en van mensen die met een hartaanval in het ziekenhuis terecht kwamen (rechts).

Scripps Translational Science Institute

Maar de Amerikanen ontdekten ook nog dat de endotheelcellen er bij hartpatiënten heel anders uitzien dan bij gezonde mensen. Endotheelcellen van gezonde mensen zijn vrij klein, langgerekt van vorm en hebben meestal één kern. Af en toe worden er endotheelcellen gevonden met twee kernen. Bij patiënten die een hartaanval hadden gehad waren de endotheelcellen bijna drie keer zo groot als bij gezonde mensen. Bovendien waren de cellen misvormd en bevatten zij niet één of twee, maar soms wel tien kernen.

Kwestie van ‘finetunen’

Op dit moment is het eigenlijk niet mogelijk om een hartaanval aan te zien komen. Dat komt omdat het heel lastig is om te voorspellen of een plaque wel of niet zal doorscheuren en wanneer dat dan zal gebeuren. De Amerikanen hopen dat hun onderzoek daar verandering in kan brengen. Zij zien een test voor zich waarbij endotheelcellen in het bloed snel en accuraat onderzocht kunnen worden op karakteristieke kenmerken. Zo’n test zou bijvoorbeeld gebruikt kunnen worden op de eerste hulp afdeling van ziekenhuizen om te bepalen of een binnengekomen hartpatiënt tegen een hartaanval aanzit of kans loopt in de komende weken alsnog een hartaanval te krijgen.

De wetenschappers hoeven bij het ontwikkelen van zo’n test niet bij nul te beginnen. Er bestaat al een systeem dat relatief zeldzame cellen, zoals de endotheelcellen, uit het bloed kan filteren. Dat systeem wordt al gebruikt in het kankeronderzoek en werd ook gebruikt in deze verkennende studie. Volgens de Amerikanen is het een kwestie van ‘finetunen’ en kan al snel bekeken worden of de test inderdaad in staat is patiënten met een dreigende hartaanval te onderscheiden van gezonde mensen.

Lees meer over hartaanvallen op Kennislink:

Oeps: Onbekende tag `feed’ met attributen {"url"=>"https://www.nemokennislink.nl/kernwoorden/hartaanval.atom", “max”=>"7", “detail”=>"minder"}