“Meer dan honderd jaar geleden maakten mensen bijna alles van planten: textiel, manden, noem maar op”, vertelt Wout Boerjan van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie aan de telefoon. “Totdat ze olie ontdekten. Alles werd ineens van plastic en onze brandstof haalden we er ook uit. Maar dat is helemaal niet duurzaam, weten we nu.”
Het grootste probleem van olie is dat het afval ervan niet alleen de natuur vervuilt, maar dat de verbranding ervan ook broeikasgassen vrijkomen, waardoor de aarde opwarmt.
“Ik zie ons project als een terugkeer naar de manier waarop mensen vroeger hun materialen uit de natuur haalden, maar dan uiteraard meer geavanceerd”, aldus de biotechnoloog.
Boerjan ontwikkelde de laatste tien jaar genetisch veranderde bomen, populieren om precies te zijn. De takken van de bomen leveren plantensuikers op waarvan je biobrandstof en grondstoffen voor cosmetica en andere materialen kunt maken. Vergeleken bij een gewone populier levert de gentechpopulier ruim tachtig procent meer biobrandstof op per gram hout, aldus Boerjan op de Franse conferentie Bioenergy Trees.
Boerjan is zich ervan bewust dat biobrandstoffen op dit moment niet door iedereen als duurzaam worden gezien. Bio-ethanol uit maïs heeft een bijna slechtere reputatie dan de olie die ze moeten vervangen. Dat komt vooral doordat de bio-ethanol ook echt van de eetbare delen van de maïs wordt gemaakt. Het is dus kiezen: eten of autorijden. Kies voor je het laatste, dan stijgen de voedselprijzen.
“Onze genetisch veranderde populieren hebben dat nadeel niet”, legt Boerjan uit. De bomen groeien volgens de biotechnoloog namelijk op plekken waar je geen voedsel kunt verbouwen. Daarom zitten ze voedselproductie totaal niet in de weg.
Een tweede voordeel van populieren ten opzichte van normale biobrandstofgewassen is dat ze geen meststoffen nodig hebben. “Als je meststoffen gebruikt komen er stikstofverbindingen in de atmosfeer, en dat zijn ook broeikasgassen. Voedselgewassen als biobrandstof hebben daarom netto een veel minder positief effect dan de populieren.”
Om de populieren geschikt te maken voor biobrandstof heeft het Vlaamse onderzoeksteam één populierengen uitgeschakeld. “Normale populieren bevatten op zich al genoeg plantensuikers om bio-ethanol van te maken, maar je krijgt ze er moeilijk uit”, vertelt Boerjan. “De suikers zijn namelijk omgeven met een kleverige stof die lignine heet. Het uitschakelen van het gen zorgt ervoor dat er minder lignine rondom de suikers zit, waardoor je ze vrijwel meteen tot brandstof kunt raffineren.”
Uiteindelijk zullen de populieren niet alleen biobrandstof opleveren, maar ook nieuwe grondstoffen, vertelt Boerjan. “We werken samen met andere groepen die onderzoeken hoe je de suiker van de boom kan vergisten naar bioplastics en cosmetica.”
Hoe ziet de toekomst voor het populierenproject eruit? Gaat het België uiteindelijk van flink veel brandstof voorzien? “Dat weten we niet zeker”, nuanceert de biotechnoloog. “Kijk, het hangt van allerlei dingen af. Staan de populieren dichtbij de raffinaderij, schijnt er veel zon? De opbrengst en milieubesparingen kunnen daarom enorm verschillen. In Italië levert een hectare populieren in zonnige jaren met gemak 30 ton hout op, terwijl dat in België maar 10 à 15 ton is. We zijn in ieder geval de eersten die laten zien dat het mogelijk is.”
Zie ook:
Meer goede biobrandstof uit plantenafval
- Europese bossen kunnen extra biobrandstof leveren (Kennislink)
- Biobrandstoffen alleen voor lange termijn (Kennislink)
- Termietenmaag schatkist voor biobrandstoffen (Kennislink)
- Dikke koe is beste biobrandstofmotor (Kennislink)
Nadelen van ouderwetse biobrandstof
- Schade door productie van biobrandstof (Kennislink)
- Tropisch bos beter dan biobrandstofakker (Kennislink)
Meer biotechnologie op Ditisbiotechnologie.nl