Adhan – gebedsoproep alim – rechts- en godsdienstgeleerde ajr – ‘beloning’, religieuze verdienste aya – vers in de koran Ayatollah – titel shi’itische geleerde baraka – goddelijke kracht, gratie en ‘zegening’ bid’a – vernieuwing, negatief opgevat als nieuwlichterij bismillah – ‘In de naam van God’ burqa – gewaad dat zowel lichaam als hoofd en gezicht bedekt, vooral gangbaar in Afghanistan chador – gewaad dat lichaam en haar bedekt maar het gezicht onbedekt laat da’wa – oproep of uitnodiging tot de islam, missie, zending dar al-islam – ‘huis of domein van de islam’ waar (idealiter) de islamitisch wet geldt Diyanet – verkorte benaming voor Diyanet I leri Ba kanligi, Directoraat voor Godsdienstzaken in Turkije, verbonden met de Islamitische Stichting Nederland (Hollanda Diyanet Vakfi) verantwoordelijk voor beheer van veel Turkse moskeeën fatwa – gezaghebbend advies van een islamitisch geleerde in religieus-juridische kwesties fitna – chaos, verstoring van de orde, onderlinge strijd; het voorkomen van fitna is een belangrijke pijler van het islamitische recht ghusl – uitgebreide rituele wassing hadith – overlevering van uitspraken en handelingen van de profeet hajj – grote bedevaart naar Mekka, afgesloten met het offerfeest hafiz – iemand die de koran uit zijn hoofd kent halal – toegestaan in de islamitische wet, ‘kosher’ haram – verboden in de islamitische wet hasanat – vrijwillige vrome daden hijab – hoofddoek hijra – ‘emigratie’, vertrek van Mohammed uit Mekka naar Medina in 622 en eveneens het begin van de islamitische jaartelling ibadat – rituelen, regels in het islamitisch recht die betrekking hebben op de relatie tussen de mens en zijn Schepper id al-adha – offerfeest ter gelegenheid van het einde van de bedevaart (hajj) id al-fitr – feest ter afsluiting van de vastenmaand Ramadan (in het Turks: eker Bayrami: Suikerfeest) iftar – breken van het vasten aan het einde van iedere dag tijdens Ramadan, vaak een feestelijke gebeurtenis imam – voorganger in het gebed en andere rituelen jihad – ‘inspanning’ voor het geloof, kan zowel betrekking hebben op de persoonlijke inzet om een goed moslim te zijn (‘grote’ jihad) als op gewapende strijd in de naam van het geloof (‘kleine’ jihad) jihadisten – militanten die stellen dat het voeren van de jihad (opgevat als gewapende strijd tegen ongelovigen) een plicht is kafir – ongelovige khutba – vrijdagpreek koran – voor moslims de laatste en definitieve openbaring aan de profeet Mohammed, die een lange reeks van profeten (waaronder Abraham en Jezus) afsluit kufr – ongeloof mihrab – nis in de moskee die de gebedsrichting aangeeft minbar – preekgestoelte in de moskee mufti – geleerde die bevoegd is in religieuze en juridische kwesties advies uit te brengen (zie ook fatwa) murtadd – afvallige mujahidin – strijders (zie jihad) Mullah – titel van geestelijken, nu vooral bekend uit de sji’itische wereld oelema – wetgeleerden qibla – gebedsrichting (richting Mekka) Ramadan – negende maand van het islamitisch jaar en tevens de vastenmaand sadaqa – vrijwillig gegeven aalmoes, liefdadigheid salat (salaat) – rituele gebed (vijf keer per dag) salafi’s – hervormingsbeweging binnen de islam uit de 19de eeuw die er naar streefde om de islam terug te voeren naar haar ‘zuivere’ staat ten tijde van Mohammed. Inmiddels vrijwel synoniem geworden met meer militante stromingen saum – vasten (tijdens Ramadan) shahada – geloofsbelijdenis shahid – martelaar (in de heilige oorlog); getuige in een rechtzaak shari’a – islamitische wet(geving) die idealiter alle aspecten van het leven regelt, inclusief ritueel shi’a, sji’ieten – ‘partij’ (van Ali Ibn Abi Talib, de neef en schoonzoon van de profeet Mohammed), stroming die alleen nakomelingen van Ali als opvolgers van de profeet erkennen soefi – islamitische mysticus sunna – navolging van de profeet Mohammed en de eerste moslims sura – hoofdstuk uit de koran takfir – iemand tot ongelovige bestempelen, verketteren tawhid – eenheid van God en in het handelen van gelovigen in al hun doen en laten umma – de islamitische wereldgemeenschap wudu – ‘kleine’ rituele wassing zakat – aalmoes voor liefdadige of religieuze doeleinden, godsdienstige belasting