Koningin Beatrix laat langzaam maar zeker haar r verdwijnen aan het eind van woorden als weer en maar. Dat schrijft taalkundige Marc van Oostendorp in het februari/maartnummer van Onze Taal. Van Oostendorp vergeleek de kersttoespraken van de afgelopen 25 jaar met elkaar, en ontdekte met behulp van computeranalyses dat de koningin de r aan het slot van een woord tegenwoordig soms bijna niet meer uitspreekt.

Beatrix volgt daarmee een algemene uitspraakverandering. Bij Nederlanders is de slot- r steeds minder goed hoorbaar. Volgens Van Oostendorp komt dat doordat de klinkers voorafgaand aan de r toch al anders klinken. De klank van de e in beer bijvoorbeeld wijkt af van die in beek; het woord klinkt als ‘bir’. Aan de klinker is als het ware al te horen dat een r in aantocht is. Daardoor is het minder nodig om die toch al vrij lastige slot- r ook werkelijk uit te spreken.

Uit eerder onderzoek in Groot-Brittannië bleek dat ook de uitspraak van koningin Elizabeth is opgeschoven naar die van het volk. Van Oostendorp: “Iedereen past onder invloed van zijn omgeving zijn taalgebruik onbewust de hele tijd iets aan. Dat zit in de menselijke natuur.”

Marc van Oostendorp is onderzoeker variatielinguïstiek bij het Meertens Instituut en bijzonder hoogleraar Fonologische microvariatie aan de Universiteit Leiden. Een digitale versie van zijn artikel in Onze Taal is na te lezen via www.onzetaal.nl/koningin.php.