Al decennia hebben we het over de opwarming van de aarde. We merken het hier in Nederland nu echt koude winters (met Elfstedentochten) zeldzaam zijn geworden. De grote boosdoener zijn de verhoogde concentraties aan broeikasgassen die te veel extra warmte vasthouden. Maar klopt dat eigenlijk wel voor Europa? Rowan Sutton en Buwen Dong (beiden University of Reading, Engeland) vertellen over een verrassende andere oorzaak in Nature Geoscience.
Sutton en Dong keken eens goed naar de natuurlijke variatie in de watertemperatuur van de noordelijke Atlantische Oceaan, de zogenaamde Atlantic Multidecadal Oscillation (AMO), die samenhangt met Atlantische oceaanstromingen. Die blijkt te variëren met een periode van circa 70 jaar. We zitten nu in een warme fase daarvan sinds de jaren ’90, maar met name in de jaren ’70 en ’80 was de koude periode hiervan.
Regionale gevolgen
In de warme periode van de AMO is het effect duidelijk te merken in Europa: de zomers zijn nat in noordelijk Europa, terwijl het heet en droog is in Zuid-Europa met meer dan 1°C warmer ten opzichte van de koude fase van 1964-1993. In de lente is het vooral warm in West-Europa (meer dan 1°C warmer), en in de herfst juist in Scandinavië (meer dan 1°C warmer). Hoe kan het oceaanwater in de Atlantische Oceaan het continent Europa nou beïnvloeden? Dat heeft te maken met de atmosfeer: warmte (en vocht regionaal) worden namelijk getransporteerd naar het Europese vasteland.
Het onderzoek spitst zich vooral toe op Europa, maar uit eerder onderzoek bleek dat variatie in de AMO ook het klimaat in Noord-Afrika, de Amerika’s en Oost-Azië beïnvloedt: soms wordt het kouder, soms warmer.
CO2 of Atlantische Oceaan?
Je zou je kunnen afvragen of de AMO niet gewoon dé oorzaak is van de klimaatveranderingen sinds de jaren ’90 in Europa. En niet de verhoging van de CO2-concentraties en mist. Dat lijkt te gemakkelijk gezegd: gemiddeld gesproken stijgt de Europese (en wereldwijde) temperatuur namelijk al sinds 1860 ondanks de koude fasen van de AMO. De AMO zorgt er alleen voor dat de stijgende lijn golft in Europa.
De warme fase van de AMO kan nog wel even doorgaan, want we zitten nog maar op de helft. Over enkele decennia kan de omslag snel zijn volgens de wetenschappers. Als het eenmaal zo ver is, zullen de temperaturen in Europa mogelijk iets zakken of in ieder geval stabiliseren.
Bron:
R. Sutton & B. Dong, Atlantic Ocean influence on a shift in European climate in the 1990s, Nature Geoscience (7 oktober 2012, online).
Lees meer op Kennislink over klimaatverandering in Europa:
Oeps: Onbekende tag `feed’ met attributen {"url"=>"https://www.nemokennislink.nl/kernwoorden/klimaatverandering/europa/index.atom?m=en", “max”=>"8", “detail”=>"minder"}