De promovendus Jos Kosterink deed onderzoek met antilichamen tegen een bepaald type borstkanker en een agressieve vorm van longkanker, het kleincellig longcarcinoom (SCLC). Zes patiënten waarvan bekend was dat ze deze vorm van longkanker hadden werden ingespoten met radioactief gelabelde antilichamen. Gedurende 3 dagen maakte Kosterink opnamen (scintigram) van de longen met een speciale camera die gevoelig is voor gammastraling. Bij 5 van de 6 patiënten kon de begintumor en uitzaaingen zichtbaar gemaakt worden.
Links een CT-scan van de longen waarbij de begintumor zichtbaar is gemaakt met radioactief gelabelde antilichamen. Rechts een scintigram waarop naast de begintumor (pijl) ook uitzaaingen te zien zijn (pijlpunt). klik op de afbeelding voor een grotere versie
De promovendus concludeert dat de gebruikte techniek in de toekomst ingezet kan worden bij de het beoordelen van het succes of falen van een behandeling. Mogelijk kunnen de antilichamen ook worden gebruikt als antikankergeneesmiddel. Maar voordat patiënten geholpen kunnen worden moeten er eerst meer studies worden gedaan. Kosterink bestudeerde de opname van gelabelde antilichamen in muizen en ratten die model staan voor de werking in de mens. Uit deze studies concludeerde hij dat ook de therapie met het borstkankermedicijn trastuzumab (ook een antilichaam) beter gevolgd kan worden. Daarnaast ontdekte hij dat op deze manier een voorspelling gedaan kan worden of patiënten last kunnen krijgen van hartspierzwakte. Hartspierzwakte is een bijwerking van chemotherapie.
Kosterink ontwikkelde tevens een diermodel voor het uittesten van antilichamen tegen kleincellig longcarcinoom. Hiermee kunnen onderzoeksresultaten bij proefdieren beter vertaald worden naar de mens. Een vervolgonderzoek bij patiënten loopt inmiddels. De promovendus merkt in zijn proefschrift op dat met recombinant DNA technologie in de toekomst nog betere geneesmiddelen kunnen worden gemaakt. Zoals fusie-eiwitten die binden aan de oppervlakte van de kankercel waarna deze zichzelf ten gronde richt. Bovendien ziet hij mogelijkheden om antilichamen in te zetten om sneller en nauwkeuriger beelden te vormen van de tumor. Hierdoor kunnen ook kleinere tumoren opgemerkt worden waardoor behandeling en diagnose van de kanker verbetert. Kortom antilichamen bieden nog steeds veel mogelijkheden in de strijd tegen kanker.
Bron:
Strategies for specific drug targeting to tumor cells. JGW Kosterink
Zie ook:
- Patiënteninformatie over longscintigrafie (LUMC)
- Studie in ratten met monoklonale antilichamen die binden aan tumoren (pdf-bestand)
- Patïenteninformatie over immunotherapie (KWF kankerbestrijding)