Soms lijkt het of er weinig meer op aarde te ontdekken valt, maar zo af en toe blijken er toch nog zaken te vinden waarvan het bestaan nog onbekend was. Althans, bij het grote publiek. Het gaat daarbij niet alleen om zeer specifieke of kleine ontdekkingen (zoals de talloze ontdekkingen van nieuwe planten- en diersoorten, veelal nauwelijks met het blote oog te zien), maar – zij het in uitzonderlijke gevallen – ook om grote verschijnselen. Zo ontdekten onderzoekers van de Wildlife Conservation Society, tijdens onderzoek naar de dierenwereld van Afghanistan een zeer grote natuurlijke brug.
Andere natuurlijke bruggen
Dergelijke bruggen zijn vooral bekend geworden door hun voorkomen in het zuidwesten van de Verenigde Staten, waar zelfs een apart nationaal park (Arches) is opgericht in de staat Utah waarin veel van deze merkwaardige vormen voorkomen. De natuurlijke bruggen ontstaan door een uitzonderlijk combinatie van klimaat, gesteentetype, verwering en erosie. Ook van buiten de Verenigde Staten zijn dergelijke verschijnselen bekend: de grootste natuurlijke brug is te vinden in China bij de Buliu rivier in Guanxi. Deze brug is ruim 125 m lang.
De Afghaanse brug
De in Afghanistan ontdekte natuurlijke brug is met zijn lengte van ruim 64 m en zijn doorgang van ruim 20 m hoog weliswaar minder kolossaal, maar toch altijd nog heel indrukwekkend. Er zijn slechts 11 grotere exemplaren bekend. Dat hij niet eerder is ‘ontdekt’ (zoals altijd gaat het bij dit soort ontdekkingen om het vinden door onderzoekers of reizigers – uit ontwikkelde landen – van verschijnselen die uiteraard al lang bij de lokale bevolking bekend zijn!) komt doordat de brug in een afgelegen hooglandgebied (het Bamyan Plateau, 3 km boven zeeniveau) ligt waar vreemdelingen weinig te zoeken hebben. De brug is vernoemd naar de nabijgelegen plaats Hazarchishma.
De brug bestaat uit afzettingsgesteenten die tussen de Jura en het Eoceen werden gevormd. Hij dankt zijn ontstaan aan een rivier die door de nu droge Jawzari-Kloof stroomde, verschillende routes nam, en het gesteentepakket van twee kanten aanvrat. De steilwanden die door de erosie ontstonden verweerden bovendien gemakkelijk, waardoor de wanden werden aangetast. Opstuivend zand bij harde wind hielp vervolgens mee om aan de onderkant van de steilwanden het gesteente het meest – letterlijk – te zandstralen, waardoor uiteindelijk een doorgang voor het water ontstond.
Referentie:
Delaney, L. Newly discovered natural arch in Afghanistan one of world’s largest. Press release Wildlife Conservation Society, 2011-03-30.
Zie ook:
- Zware aardbevingen door erosie (Kennislinknieuws)
- Erosie rivier gelijk aan gletsjer (Kennislinknieuws)
- Gletsjers bepalen hoogte gebergte (Kennislinknieuws)
- Vorming ravijn kan supersnel (Kennislinknieuws)
- Deel Alaska spoelt weg (Kennislinknieuws)