De Abelprijs wordt sinds 2003 jaarlijks uitgereikt aan een wiskundige die een heel bijzondere verdienste heeft geleverd. De winnaar krijgt naast de enorme eer ook een bedrag van 735.000 euro. De koning van Noorwegen zal de prijs op 24 mei uitreiken aan Peter Lax. Er is overigens geen Nobelprijs voor de wiskunde. De enige manier voor een wiskundige om een Nobelprijs te winnen is om iets slims te doen in een ander vakgebied. John Nash (bekend door de film A beautiful mind) kreeg bijvoorbeeld de Nobelprijs voor de economie voor zijn werk in de speltheorie.

Wat heeft Peter Lax gedaan om deze prijs te winnen? Veel natuurwetten die de wereld om ons heen beschrijven, bestaan uit differentiaalvergelijkingen. Bijvoorbeeld de wetten van Newton voor zwaartekracht of de Navier-Stokes vergelijkingen die stromingen beschrijven, Deze en andere differentiaalvergelijkingen zijn erg moeilijk te bestuderen. Vaak zijn de vergelijkingen zo ingewikkeld, dat het onmogelijk is om een nette oplossing op te schrijven. Om toch aan deze vergelijkingen te rekenen, worden dan benaderingen gebruikt. Deze benaderingen worden gedaan door supersnelle computers.

Peter Lax heeft er voor gezorgd dat we meer begrijpen van belangrijke soorten differentiaalvergelijkingen. Hij heeft ook laten zien hoe benaderingen van oplossingen gevonden kunnen worden. Zijn werk heeft veel belangrijke toepassingen, bijvoorbeeld in het beschrijven hoe olie stroomt in een vat petroleum.

Niels Abel

De Abelprijs is genoemd naar Niels Henrik Abel, de grootste wiskundige van Noorwegen. Zijn leven was nogal tragisch, hij stierf in 1829 op 26-jarige leeftijd. Hij was straatarm en had doorlopend pech. Briljante artikelen die hij schreef raakten kwijt of werden genegeerd door de bestaande wiskundige garde. Drie dagen na zijn dood, arriveerde de brief dat hij eindelijk een aanstelling aan de een universiteit had gekregen. Postuum heeft zijn werk uiteindelijk toch nog erkenning gekregen. Een van de belangrijkste dingen die Abel bewezen heeft, is dat de vijfdegraadsvergelijking geen standaard-oplossing heeft. Datzelfde bewees Galois in 1830.