De aanwijzingen voor een grote inslag op de P/T-grens zijn in veel opzichten vergelijkbaar met de inmiddels overbekende aanwijzingen voor zo’n inslag op de K/T-grens. In het laatste geval werd, in 1994, dankzij satellietbeelden een enorme (inslag)krater ontdekt op (of liever: onder) het Mexicaanse schiereiland Yucatán; die krater was inmiddels door kilometers dikke pakketten jongere sedimenten bedekt. Nu is een soortgelijke krater, ook onder kilometersdikke sedimentpakketten, ontdekt in de zee ten noordwesten van Australië. Ter plaatse bestaat een verhoogde zeebodem, die bekend staat als de ‘Bedout Hoogte’, en waarvan al eerder werd geopperd dat die met een inslag te maken kon hebben. Zwaartekrachtmetingen hebben nu aangetoond dat het mogelijk gaat om een inslagkrater met een doorsnede van zo’n 200 km.

De aanwijzingen voor een grote inslag op de P/T-grens zijn in veel opzichten vergelijkbaar met de inmiddels overbekende aanwijzingen voor zo’n inslag op de K/T-grens. In het laatste geval werd, in 1994, dankzij satellietbeelden een enorme (inslag)krater ontdekt op (of liever: onder) het Mexicaanse schiereiland Yucatán; die krater was inmiddels door kilometers dikke pakketten jongere sedimenten bedekt. Nu is een soortgelijke krater, ook onder kilometersdikke sedimentpakketten, ontdekt in de zee ten noordwesten van Australië. Ter plaatse bestaat een verhoogde zeebodem, die bekend staat als de ‘Bedout Hoogte’, en waarvan al eerder werd geopperd dat die met een inslag te maken kon hebben. Zwaartekrachtmetingen hebben nu aangetoond dat het mogelijk gaat om een inslagkrater met een doorsnede van zo’n 200 km.

De vage kratervorm is echter niet de belangrijkste aanwijzing. In een boorkern die al jaren geleden ter plaatse door een oliemaatschappij werd opgehaald troffen onderzoekers een type kwarts aan dat alleen bij uitzonderlijk hoge druk (zoals die kan bestaan bij een grote inslag) kan ontstaan. Hoewel er ook twijfel aan die interpretatie bestaat (sommige deskundigen menen dat deze vorm van kwarts ook bij extreme vulkanische processen kan ontstaan), is het echter een sterke aanwijzing. Maar er is meer: op het vasteland van Australië en op Antarctica (dat ten tijde van de gebeurtenis direct aan Australië grensde), is in lagen van dezelfde ouderdom ook dit type kwarts aangetroffen, dat daar terecht moet zijn gekomen toen bij de inslag grote hoeveelheden materiaal hoog in de atmosfeer werden geworpen.

Voorlopige schattingen geven aan dat de meteoriet (als het een meteoriet was …) ongeveer net zo groot moet zijn geweest als de meteoriet die de aarde op de K/T-grens trof: een diameter van ca. 10 km. Het moet echter wel een ander type hemellichaam zijn geweest. De K/T-grens wordt immers bijna overal ter wereld gekenmerkt door een laagje met een sterk verhoogde concentratie aan het metaal iridium, dat in sommige meteorieten veel rijker voorhanden is dan op aarde het geval is. Een dergelijk iridiumlaagje is van de P/T-grens echter niet bekend. Wel zijn er merkwaardige koolstofmoleculen van bekend (fullerenen, bekend als de voetbalvormige ‘bucky ball’), waarvan eveneens bekend is dat die in sommige hemellichamen relatief veel voorkomen (terwijl ze op aarde zeldzaam zijn).

Over de oorzaak van de massa-uitsterving op de K/T-grens wordt nog volop gediscussieerd. Sommige onderzoekers denken aan een direct gevolg van de inslag (zie het voorgaande artikel van Geonieuws), maar anderen wijzen op de mogelijk rampzalige gevolgen van de enorme uitvloeiingen van lava in India, waardoor honderdduizenden vierkante kilometers met dikke basaltpakketten werden bedekt. Merkwaardig genoeg bestaat er op de P/T-grens een vergelijkbaar verschijnsel: in Siberië vond toen eenzelfde, gigantische uitvloeiing van basalt plaats. Wellicht hebben grote inslagen zo’n invloed op de aarde dat daardoor zulke uitbarstingen van spleetvulkanisme (waarbij honderdduizenden kubieke kilometers basalt uitvloeien) kunnen ontstaan.

Bronnen:

Becker, L., Poreda, R.J., Basu, A.R., Pope, K.O., Harrison, T.M., Nicholson, C. & Iasky, R., 2004. Bedout: a possible end-Permian impact crater offshore of Northwestern Australia. Science 304, p. 1469-1476.

Kerr, R.A., 2004. Evidence of huge, deadly impact found off Australian coast? Science 304, p. 941.