Een overweldigend gezicht, een honderden meters lange bouwput aan je voeten. Een kloof, niet ontstaan door erosie maar door graafmachines en mensenhanden. Een kloof die juist bedoeld is om van Nijverdal een eenheid te maken, want nu wordt de stad feitelijk in tweeën gesplitst door de N35. Het centrum van Nijverdal is een van de laatste stadskernen in Nederland waar een rijksweg dwars door het centrum loopt. De weg moet daarom ondergronds, en niet alleen de weg: ook de spoorlijn komt in een tunnel te liggen. In dezelfde tunnel, om precies te zijn, en dat is nu precies datgene dat dit Combiplan zo bijzonder maakt.

Geschiedenis

Al in 1975 kwam Leo ten Brinke, uitbater van Studio Pub, met het idee een tunnel onder Nijverdal aan te leggen waardoor zowel auto’s als treinen konden rijden. Eind 2008 werd het plan concreet: Rijkswaterstaat gaf groen licht en in 2010 kon met de bouw van een 1500 meter lange tunnel worden begonnen – waarvan 600 meter daadwerkelijk overkapt is. Onlangs is er een boek verschenen over de besluitvorming: Erom of eronder.

Fase 1: najaar 2010

Allereerst werd een bouwkuip gegraven: een bouwput waarvan de zijden zijn bekleed met zogeheten damwanden, zodat ze niet bezwijken onder druk van zijdelings instromend grondwater. Omdat het intrillen van damwanden een lawaaierige klus is en de aanleg van de bouwkuip in een dichtbebouwd deel van Nijverdal plaatsvond, ontwikkelden de aannemers flexibele geluidsschermen die met behulp van hijskranen op hun plaats werden gehouden. Afhankelijk van de windrichting werden de schermen zo geplaatst dat de geluidshinder voor de omgeving tot een minimum gereduceerd werd. Vergelijk het met een windscherm op het strand, dat je precies zo kunt neerzetten dat je geen last hebt van de wind.

Fase 2: voorjaar 2011

Nadat de damwanden waren verstevigd met groutankers (metalen staven, omhuld door een cementmengsel) kon de bouwput tot onder grondwaterniveau worden afgegraven. Vervolgens werd onderwaterbeton gestort – cruciaal om te zorgen voor een goede, waterdichte tunnel. Zonder onderwaterbeton zou er tenslotte steeds opnieuw van onderaf water de put kunnen insijpelen. Duikers werden ingeschakeld om te controleren of er nergens een lek was ontstaan.

Nadat het zo ontstane bassin was leeggepompt, was het tijd voor de volgende stap: de aanleg van een vloer van gewapend beton. Gewapend beton heeft een skelet van staal, dat ervoor zorgt dat de trekkracht van het materiaal wordt verhoogd – er vindt niet zo gauw scheurvorming plaats. Het wapeningsstaal – het skelet – wordt daarbij eerst geinstalleerd; pas daarna wordt het beton gestort. De wapening wordt deels al buiten de bouwkuip gevlochten tot een driedimensionaal staalskelet en kan daardoor kant-en-klaar worden aangebracht, waardoor het stortingsproces sneller kan beginnen.

Op minuut 1:20 zijn de damwanden te zien, op 2:39 het gewapend beton

Fase 3: najaar 2011

Net als de vloeren en de wanden van de tunnel wordt het dak gefaseerd gestort. Hierbij wordt gebruik gemaakt van houten bekisting er een nieuw deel van de vloer is gelegd en het beton is uitgehard, kan de ‘dakstortploeg’ daar aan de slag, terwijl in een naastgelegen deel verder wordt gegaan met de vloer. Zo kan zo snel en efficiënt mogelijk worden gewerkt.

Fase 4: 2012-2014

Wanneer de tunnel er eenmaal ligt, zal worden begonnen met de aanleg van de nieuwe wegen die het verkeer door de tunnel zullen leiden. Ook wordt het nieuwe NS-station Nijverdal gebouwd en worden de technische installaties in de tunnel aangelegd.

Zie ook:

Planning en aanpak Combiplan (Rijkswaterstaat) Parkeergarage Harderwijk (Hegeman) Keerwand Arnhem (Prorail)