Een team van Europese wetenschappers heeft een gif-antigif-systeem van de tuberculosebacterie gedetailleerd in beeld gebracht. Verstoring van dit systeem zorgt ervoor dat de bacterie doodgaat. Dat biedt aanknopingspunten voor de zoektocht naar nieuwe medicijnen tegen tuberculose.

De onkruidverdelger glyfosaat ligt onder vuur omdat het toxisch zou zijn voor de gebruikers. Duitse onderzoekers hebben nu een alternatief gevonden in cyanobacteriën, maar of dit echt veiliger is moeten we nog afwachten.

In een cel is het veel duw- en trekwerk. Zwitsers onderzoek geïnspireerd op de kleurverandering in garnalen helpt om een kijkje binnen in de cel te nemen.

Het plastic PEF – een groen alternatief voor PET – maak je met duurzame bouwstenen, maar de productie is nog niet zo groen. De Groningse hoogleraar Katja Loos ontwikkelde daarom een manier om PEF te maken met enzymen.

Chroom-6 vormt grote gevaren voor de gezondheid, dus zoeken wetenschappers hard naar alternatieven. Onderzoekers aan de TU Delft ontwikkelden een heel nieuwe oplossing op basis van algenskeletten.

Materialen die de natuurlijke omgeving van levende cellen nabootsen zijn interessant voor medische toepassingen. Chemici uit Nijmegen zetten een nieuwe stap in het aanbrengen van biologische eigenschappen in deze materialen.

In veel belangrijke processen reageert waterstof met een metaal, maar over hoe dit gebeurt bestaan verschillende theorieën. Leidse onderzoekers hebben nu gekromd platinum gebruikt om een van die theorieën te bewijzen.

Van een chaotische verzameling moleculen naar een goed georganiseerd geheel dat zichzelf kan vermenigvuldigen. Zo is leven op aarde waarschijnlijk ontstaan. Chemicus Evan Spruijt probeert dat proces na te bootsen met druppeltjes.

Zelfs gebieden met geologische breuken kunnen geschikt zijn voor de ondergrondse opslag van CO₂. Dat bleek deze week uit een onderzoek van een team Schotse en Duitse aardwetenschappers. Over de risico’s voor de volksgezondheid zegt het onderzoek echter niks.

Eiwitten zijn onmisbaar voor een levende cel, maar ze zijn alleen nuttig als ze op de juiste manier zijn gevouwen. Die complexe vorm is door evolutie ontstaan. Maar het kan ook anders. Eenvoudige bouwstenen kunnen spontaan complexe, gevouwen moleculen vormen.

Dat gist alcohol kan maken, weten bierbrouwers maar al te goed. Maar het is voor gistcellen een verspilling van energie, dus waarom doen ze het dan? Groningse onderzoekers denken nu dat de productie van alcohol als een soort veiligheidsklep werkt, die overbelasting van de gistcellen voorkomt.

Sommige vlamvertragers, die in veel elektronische producten en bouwmateriaal zitten, blijken niet zo goed voor het milieu, dus gebruiken fabrikanten steeds vaker het milieuvriendelijkere polyFR. Onderzoekers toont aan dat dit alternatief mogelijk schadelijke moleculen bevat.

In het tandsteen van een Duitse vrouw die leefde in de elfde eeuw is het kostbare pigment ultramarijn teruggevonden. Hoe kwam dat daar terecht?

Misschien gebruiken veel sporters wel genetische doping, maar dat kunnen we nog niet detecteren. Nog niet, want een techniek van Groningse onderzoekers brengt daar wellicht binnenkort verandering in.

Gedachtelezen, bionische materialen, goedkopere geneesmiddelen en een bezoekje aan de Kuipergordel. De redactie van NEMO Kennislink waagt zich aan een voorzichtige vooruitblik op 2019.

Als medicijnen op de verkeerde plek actief zijn kunnen ze bijwerkingen veroorzaken. Promovendus Mickel Hansen ontwikkelde aan- en uitschakelende medicijnen.

Uit biomassa halen we duurzame energie, maar hout is dankzij de stugge structuur een lastige kandidaat. Het is moeilijk af te breken en dat kan efficiënter. De natuur heeft al oplossingen om hout te verteren: de houtborende pissebed. Daar kan de bioraffinage zijn voordeel mee doen.

In de voorlaatste week van het jaar kijkt de redactie van NEMO Kennislink terug op de wetenschap van het afgelopen jaar.

Het blijkt al jaren een lastige klus voor materiaalwetenschappers: het fabriceren van driedimensionale structuren op de nanometerschaal. Onderzoekers maken nu nanovormpjes door ze te krimpen vanaf een groter formaat.

Grote stukken plastic in de oceaan breken af tot steeds kleinere deeltjes. Waar blijft dat microplastic? Zinkt het? Eten vissen het op? Marien biochemicus Matthias Egger voer mee op het onderzoeksschip de Pelagia om het uit te zoeken.

Malariamedicijn Lariam geeft vaak nare bijwerkingen omdat de pil twee verschillende vormen van het werkzame molecuul bevat. Onderzoekers uit Nijmegen hebben nu een chemische reactie ontwikkeld om dit mengsel om te zetten in alleen de gewenste vorm.

De situatie van jonge ouders in de academische wereld laat nog te wensen over. Marie-Evie Aubin-Tam en Monique van der Veen zetten zich samen met een groep collega’s in voor verandering, en wonnen voor hun inspanningen de NWO Athenaprijs 2018.

Bioloog Lucas Patty heeft een instrument ontwikkeld om leven te detecteren. In de toekomst kunnen we daar misschien buitenaards leven mee opsporen. Hoe zoeken wetenschappers nu naar buitenaards leven?

Uit biomassa kunnen we al kleine moleculen maken als basis voor plastics. Aromaten, die we voor onder andere PET gebruiken, zijn echter moeilijker. Het Groningse bedrijf BioBTX ontwikkelde op basis van een oud proces hiervoor nieuwe technologie.

Sinterklaas komt zaterdag aan in Nederland. De redacteuren van NEMO Kennislink zochten uit welke populairwetenschappelijke kinderboeken het waard zijn om op de verlanglijst te zetten.

Het is geen boek in de klassieke zin, maar er valt een hoop te lezen en te leren in de Young Scientist Wetenschapskalender 2019. Een fijne verzameling weetjes, experimenten en grapjes vanuit allerlei verschillende vakgebieden.

De oerknal, donkere materie, zwarte gaten en het multiversum: geen onderwerpen voor kinderen? Jan Paul Schutten en Floor Rieder gaan niets uit de weg en leggen deze thema’s op virtuoze wijze uit in hun nieuwste boek Het mysterie van niks en oneindig veel snot.

Met een combinatie van speciale lama-antilichamen hebben onderzoekers een antilichaam gemaakt dat je in theorie bijna immuun maakt voor griep. Maar of het bij mensen ook zo goed werkt is afwachten.

Van films over milieuproblemen word je meestal niet vrolijk. Daarom is de film ‘Ozone hole: how we saved the planet’ zo verfrissend. NEMO Kennislink recenseerde enkele van de meer dan zestig wetenschapsfilms op Inscience filmfestival.’

In ‘Ada Dapper, wetenschapper’ vertelt Andrea Beaty het verhaal van een nieuwsgierig meisje met tientallen dringende vragen. Een vlot geschreven verhaal voor jonge kinderen, met leuke illustraties en ook nog leerzaam voor ouders.