Het Origins Center is een samenwerkingsverband van ruim 300 onderzoekers uit een groot aantal Nederlandse universiteiten, universitaire medische centra, HBO-instellingen en wetenschappelijke instituten. Zij werken samen aan de vele vragen die in de Nationale Wetenschapsagenda zijn opgenomen over dat opmerkelijke fenomeen dat we ‘leven’ noemen. Voor meer daarover zie de themapagina die het Origins Center en NEMO Kennislink gezamenlijk hebben opgezet. Daarin zijn vragen het uitgangspunt: vragen die in de Nationale Wetenschapsagenda zijn opgenomen, vragen van wetenschappelijk onderzoekers, kortom de vragen die het Origins Center in een langlopend onderzoeksprogramma heeft samengevat. Met vragen begint het. Het Origins Center richt zich naast dat onderzoeksprogramma dan ook, waar het maar kan, op de ontwikkeling van ‘vraagvaardigheid’: de vaardigheid om vragen aan ‘de wetenschap’ te stellen.
Voordat er leven was, vertoonden moleculen al gedrag dat lijkt op leven. Omer Markovitch probeert dat gedrag via computermodellen te begrijpen en te voorspellen.
In het noordpoolgebied van Canada zijn schimmels van een miljard jaar oud ontdekt. Dat is althans het vermoeden van de wetenschappers die de vondst publiceerden, maar niet iedereen is overtuigd.
Wie de geschiedenis van de mens(heid) wil begrijpen, moet vooral kijken naar schuivende continenten en veranderende klimaten, schrijft Lewis Dartnell in zijn boek Origins. Dat levert veel interessants op, maar hij ziet soms te gemakkelijk een oorzakelijk verband.
Hoe zag de eerste cel eruit? NEMO Kennislink interviewde Shraddha Shitut over haar onderzoek naar het delen van oercellen.
De zoektocht naar de oorsprong van leven heeft weer een nieuw puzzelstukje opgeleverd. Chemici hebben een route gevonden waarmee je uit hetzelfde molecuul zowel de onderdelen van RNA als van DNA kunt maken.
66 miljoen jaar geleden maakte een meteorietinslag een einde aan het dinotijdperk. Een natuurlijk massagraf in Noord-Dakota biedt voor het eerst een inkijkje in de gebeurtenissen op de dag van die inslag.
Van een chaotische verzameling moleculen naar een goed georganiseerd geheel dat zichzelf kan vermenigvuldigen. Zo is leven op aarde waarschijnlijk ontstaan. Chemicus Evan Spruijt probeert dat proces na te bootsen met druppeltjes.
Eiwitten zijn onmisbaar voor een levende cel, maar ze zijn alleen nuttig als ze op de juiste manier zijn gevouwen. Die complexe vorm is door evolutie ontstaan. Maar het kan ook anders. Eenvoudige bouwstenen kunnen spontaan complexe, gevouwen moleculen vormen.
Ruimtesonde New Horizons bracht vorig jaar een bezoek aan de verre ruimterots Arrokoth. Het puinstuk blijkt een overblijfsel uit de tijd dat planeten ontstonden.
In boeken en films wemelt het van de aliens, maar bewijs voor echt buitenaards leven is er nog niet. Toch wordt er druk naar gezocht. Maar waar zoek je dan precies naar? En op welke plekken binnen én buiten ons zonnestelsel?
Zijn de piepkleine patronen in miljarden jaren oud gesteente op Groenland wel of niet het resultaat van heel vroeg leven? Ja, zeiden onderzoekers in 2016. Nee, zeggen onderzoekers nu.
Interview met Ewine van Dishoeck, die ontdekte dat de ruimte tussen de sterren niet saai is, maar gevuld met een ongelofelijke variatie aan moleculen. Ze ontvangt daarvoor de prestigieuze Kavliprijs.
Een opmerkelijke ontdekking op, of liever, ónder Mars. Het kilometers dikke zuidpoolijs bedekt een dunne laag vloeibaar water. Dat is uniek op een wereld waar vroeger water stroomde, maar waar het nu vrijwel exclusief in vaste en gasvorm voorkomt.
Nijmeegse chemici wilden bestuderen hoe een eiwit een bacterie tijdens de celdeling kan afknijpen zodat twee nieuwe cellen ontstaan. Maar de resultaten leveren aanknopingspunten om te begrijpen hoe ooit het allereerste leven kan zijn ontstaan.
Al ruim een halve eeuw speuren we de nachthemel af naar tekenen van buitenaards leven, maar tot de dag van vandaag lijken we ‘alleen’ te zijn. Wetenschapsjournalist Jean-Paul Keulen vertelt in Verstoppertje spelen met aliens hoe we leven buiten de aarde kunnen vinden.
Door te kijken naar de combinatie van gassen in de atmosfeer kun je bepalen of er leven is op een andere planeet, zeggen onderzoekers. Klopt die chemisch gezien niet, dan is dat misschien een teken van leven.
Zorgden metalen ervoor dat leven op aarde ontstond? Claudia Bonfio zoekt verbanden tussen het leven zoals we dat nu kennen en de chemische reacties die plaatsvonden op aarde voordat er leven was.
Mensen, dieren, planten en micro-organismen: de aarde zit vol met leven. Miljarden jaren geleden ontstond leven met een simpele cel. Kunnen wij het ontstaan van leven namaken? Tijdens NEMO Kennislink Live sprak redacteur Desiree Hoving hierover met drie experts.
De film Photon wil je alles laten zien over het ontstaan van het universum, het leven en de moderne mens. Dat pakt niet goed uit. De beelden zijn prachtig, maar de maker wil te veel vertellen. Na een veelbelovend begin raak je als kijker de draad volledig kwijt.
Na een looptijd van vijf jaar is het Miller-Urey-experiment uit NEMO geanalyseerd. Net als in het originele experiment, zijn ook nu weer ‘bouwstenen van leven’ gevormd.
Eenvoudige chemische reacties leverden op de jonge aarde de bouwstenen voor het eerste leven. De Britse chemicus John Sutherland bootst die reacties experimenteel na. “Wij denken maar al te graag dat we bijzonder zijn.”
Geologen hebben tekenen van vervlogen leven gevonden in gesteente van 3,95 miljard jaar oud. Als de aanwijzingen kloppen, is dit het vroegste leven op aarde dat tot nu toe ontdekt is. Maar sceptici hebben zo hun bedenkingen.
Het lijkt een stijf bevroren witte knikker in de ruimte. Saturnusmaan Enceladus is van boven tot onder bedekt met een kilometers dikke ijslaag. Toch heeft ruimtevaartorganisatie NASA onder dat dikke pak ijs nu sporen gevonden van een mechanisme dat waterstof creëert in een enorme ondergrondse ...
Een internationaal team van wetenschappers heeft in het noorden van Quebec, Canada, resten gevonden van bacteriën. Deze resten zijn ten minste 3,8 miljard jaar oud en zijn daarmee de oudste fossielen ooit.
Wanneer is een molecuul complex genoeg om te bewijzen het door iets levends is gemaakt? Dat is de vraag die chemicus Lee Cronin drijft in zijn zoektocht naar alternatieve levensvormen. Met NEMO Kennislink deelde Cronin zijn visie over het ontstaan van leven, en vertelde hij onder meer wat slad...
Chemici van de universiteit van Harvard hebben een belangrijke stap gezet in het ontrafelen van de mogelijke eerste stappen op de route naar leven. In Nature laten ze zien hoe je met simpele moleculen een netwerk bouwt dat complex gedrag vertoont.
Wilhelm Huck van de Radboud Universiteit Nijmegen is dit jaar een van de vier ontvangers van een Spinozapremie van €2,5 miljoen. Hij kijkt met een chemische blik naar alle reacties in levende organismen. Met als uiteindelijk doel: het bouwen van een synthetische, levende cel.
We vergeten het weleens, maar de belangrijkste drijvende kracht achter leven is dat we niet in evenwicht zijn. Althans, niet op moleculair niveau. Maar het gebrek aan evenwicht geldt ook op het niveau van cellen blijkt nu. Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam beschrijven in Science...
Bacterie JCVI-syn3.0 is de nieuwe lichtgewicht kampioen: van alle levende cellen die we nu kennen heeft deze ‘designbacterie’ het kleinste aantal genen. In Science publiceerden de Amerikaanse makers hoe ze hun bacterie hebben gemaakt. Het meest opvallende resultaat: van ee...
Het is hoog tijd dat chemici gaan werken aan nieuwe onderwerpen, vindt George Whitesides, hoogleraar aan de universiteit van Harvard. Te lang hebben ze zich gericht op eenvoudige problemen. En dat terwijl er zoveel interessant onderzoek te doen is. “In de echte wereld zijn de meest urgen...