Veel patiënten staan jarenlang op de wachtlijst voor een geschikte donornier. Sommigen nemen het heft in eigen hand en gaan zelf op zoek. Legaliseren is wellicht een oplossing voor de toenemende illegale handel in nieren.

Je moet zuinig zijn op je nieren: zodra die wat steekjes laten vallen, gaan veel andere organen ook haperen. Het anti-verouderingshormoon Klotho, dat aangemaakt wordt in de nier, speelt hierbij een belangrijke rol.

Zieke kinderen die antibiotica nodig hebben, krijgen vaak een onjuiste dosering met infecties als gevolg. Het Radboudumc onderzoekt ernstig zieke kinderen om in de toekomst een dosis op maat te geven.

In de moeilijke omstandigheden van de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde hij een machine die zou zorgen voor een omwenteling in de medische wetenschap. Nierpatiënten waren dankzij zijn kunstnier niet langer ten dode opgeschreven. NEMO Kennislink hield een fictief interview met Willem Kolff.

Luchtvervuiling veroorzaakt ernstige gezondheidsproblemen, zoals longaandoeningen en schade aan hart en vaten. Onderzoek in Amerika heeft nu ook een mogelijk verband gevonden met nierschade.

Met feiten en adviezen van zorgverleners alleen lukt het nierpatiënten niet om minder zout te eten. Psychologen, artsen en diëtisten ontwikkelden daarom samen een programma om ze daarbij te helpen. En dat bleek te werken: patiënten aten minder zout en hun bloeddruk ging omlaag.

In het ziekenhuis wordt een heleboel gemeten en die gegevens worden allemaal opgeslagen, maar vaak gebeurt er daarna weinig meer mee. Op de afdeling nierziekten van het Radboudumc is dat anders. NEMO Kennislink nam een kijkje in de rekenkamers van het ziekenhuis.

Nierziekten zijn nog niet te genezen en er is een nijpend tekort aan donornieren. Hoe kunnen we dan voorkomen dat nierpatiënten sterven aan hun ziekte? NEMO Kennislink sprak met nefroloog Ton Rabelink over de mogelijkheden en beperkingen om zelf nieren te kweken.

Aan het dialyseapparaat is de afgelopen vijftig jaar in essentie weinig veranderd. Vreemd, want op het gebied van technologie is er toch een hoop vooruitgang geboekt. De Nierstichting nam het heft in eigen hand en werkt nu samen met universiteiten en bedrijven aan een draagbare kunstnier.

De nier heeft mechanismen om zichzelf te repareren, maar deze zijn vaak niet voldoende om nierschade tegen te gaan bij nierpatiënten. Roel Bijkerk wil zelfreparatie in de nier stimuleren en start daarvoor een nieuw onderzoek in september 2017.

Het duurt gemiddeld vier jaar voor patiënten een donornier krijgen van een overleden persoon. Dat is te lang: in 2015 stierven 74 mensen op de wachtlijst. Door een betere matching kan de wachtlijst korter.

Bij mensen met de erfelijke ziekte cystenieren, ontstaan steeds meer holtes gevuld met vocht in de nieren. Die kunnen uitgroeien tot een enorme massa van wel een paar kilo. Wetenschapper Wouter Leonhard zoekt nieuwe medicijnen om deze cystegroei te remmen.

Het verloop van de erfelijke ziekte cystenieren verschilt sterk tussen patiënten: de een heeft bijvoorbeeld veel eerder medicijnen en ingrijpende behandelingen nodig dan de ander. Wetenschappers zoeken manieren om het ziekteverloop te voorspellen, zodat patiënten beter worden behandeld.

Vitaminen zijn een hype, ook binnen de niergeneeskunde. Veel patiënten met chronische nierschade hebben een tekort aan vitamine D en vullen dit aan met supplementen. Dit zou weleens weinig effect kunnen hebben of zelfs averechts kunnen werken.

Patiënten op de intensive care (IC) lopen een groot risico op acuut nierfalen. Plotseling stoppen hun nieren ermee. Matijs van Meurs doet onderzoek naar dit acute effect en gelooft dat beschadigingen van de bloedvaten in de nier een belangrijke boosdoener zijn.

De meeste mensen in Nederland eten twee keer zoveel zout als wordt aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie. Het kan een hoge bloeddruk en nierschade veroorzaken met name bij nierpatiënten. Wat doet zout dan eigenlijk met je nieren?

Een eiwit uit het gif van de groene mamba remt de ontwikkeling van cystenieren bij muizen. Op dit moment is het medicijn tolvaptan de enige optie voor het behandelen van deze erfelijke nierziekte, maar dit geeft vaak veel bijwerkingen. Het eiwit uit slangengif is wellicht een goed alternatief....

Met spinazieblaadjes op een dierproefvrije manier nierbuisjes maken. Daaraan werken de Utrechtse hoogleraar Roos Masereeuw en promovenda Katja Jansen. Op deze opmerkelijke manier willen ze ingrijpen in het ziekteproces dat leidt tot chronische nierschade.

Gezonde mensen kunnen bij leven een nier afstaan aan een nierpatiënt. Blijkbaar kunnen we dus prima overleven met één nier. Maar waarom hebben we er dan twee? En waarom hebben patiënten met een nierziekte wel een nieuwe nier nodig?

Kinderen met de diagnose ‘nefrotisch syndroom’ kampen vaak de rest van hun leven met nierproblemen. Slechts bij een klein deel slaat de huidige behandeling permanent aan. “Een andere behandeling is dus broodnodig”, meent kinderarts Antonia Bouts.

Nierpatiënten krijgen vaak het advies om voorzichtig te zijn met kalium. Is dat terecht? Nierarts Ewout Hoorn wil als projectleider van K⁺onsortium nu eens goed uitzoeken wat kalium doet bij nierpatiënten.

Bij nieuwe biomedische technologieën moet je meteen oog hebben voor de ethische vragen, vindt medisch-ethicus Annelien Bredenoord. Daarom zwengelt ze nu in Science de discussie aan over organoids, gekweekte mini-orgaantjes.

Binnen tien jaar ziekten als reuma, diabetes en nierfalen de wereld uit, met hulp van regeneratieve geneeskunde. Dat is de inzet van het samenwerkingsproject RegMed XB. NEMO Kennislink sprak eerder met hoogleraar Clemens van Blitterswijk, aanjager van dit project.

Er wordt al jaren hard gewerkt aan een biologische kunstnier (de BioKid). Farmacologe Roos Masereeuw onderzoekt hoe veilig die is voor patiënten. Deze maand bleek dat de BioKid geen ongewenste immuunreactie opwekt bij patiëntcellen in het lab.

Bijna overal ter wereld is betaalde donatie van nieren en andere organen verboden, behalve in Iran. Toch duiken er geregeld verhalen op over handel in nieren die tegen betaling zijn afgestaan door arme mensen.

Als de nieren niet goed meer werken, kunnen een strikt dieet en geneesmiddelen dat voor een deel compenseren. Maar bij het eindstadium ‘nierfalen’ – als de filterfunctie is gedaald tot minder dan tien procent – zijn deze maatregelen niet meer toereikend.

Zonder goed werkende nieren kunnen we niet. Althans niet heel lang. Een mogelijke behandeling is dialyse met een kunstnier of via het buikvlies, maar dat kan maar een beperkte tijd. De beste oplossing is een niertransplantatie. Die zuivert niet alleen het bloed beter dan een kunstnier dat kan ...