Wijn- en koffiekenners kunnen in geuren en kleuren vertellen over hun favoriete drankje. Dat is best knap, want het Nederlands kent nauwelijks abstracte woorden voor geuren. Ilja Croijmans vergeleek de geurbeschrijvingen van getrainde en ongetrainde neuzen en kwam tot een verrassende ontdekkin...

Taalwetenschappers zijn voor hun onderzoek vaak afhankelijk van proefpersonen. Het liefst testen ze een hypothese op zoveel mogelijk mensen, zodat ze zeker weten of hun theorie klopt. Ze zijn daarom altijd blij met nieuwe proefkonijnen. Lijkt het jou leuk om de wetenschap te helpen? Hier lees ...

Het lijkt heel alledaags: het gebruik van ‘ja’ en ‘nee’ in taal. Toch valt aan dit onderwerp nog heel wat te onderzoeken voor een taalwetenschapper. In het Engels bijvoorbeeld is yes in sommige contexten dubbelzinnig, en dan zijn er ook nog talen waarin zelfs h...

Taal beïnvloedt hoe we denken en beslissingen nemen. Maar heeft taal ook invloed op zoiets basaals als ons zicht? Leidse onderzoeker Bastien Boutonnet denkt van wel: “Een woord kan ervoor zorgen dat je een object sneller herkent.”

Op allerlei manieren kun je woorden kracht bij zetten. Bijvoorbeeld door het gebruik van toevoegingen als heel, erg of een uitroepteken. Maar woorden die beelden en emoties oproepen, zoals metaforen, versterken nog meer, blijkt uit onderzoek van Christine Liebrecht.

Was ‘synesthesie’ vroeger nog een obscuur begrip waar slechts een enkeling van had gehoord, tegenwoordig kom je het overal tegen. Zelf verbind ik al sinds mijn kindertijd kleuren aan letters en cijfers. Daar dacht ik nooit zo bewust over na. Maar naarmate ik er meer over lees, ontd...

Communiceren is erg lastig als je niet meer kunt spreken. De Nijmeegse hoogleraar Peter Desain bedacht een systeem waarmee deze patiënten toch een dialoog kunnen voeren. De app komt 21 juni, tijdens Wereld ALS Dag, online.

Afgelopen maand werden de winnaars van de KNAW Onderwijsprijs 2015 bekendgemaakt. Ook Anne Hoekstra en Oumaima Mkabri van het Cygnus Gymnasium Amsterdam vielen in de prijzen. Hun profielwerkstuk gaat over de relatie tussen taalvormen en hun betekenis, die wellicht niet willekeurig is: een cont...

Kinderen die opgroeien in een meertalige omgeving, hebben betere communicatieve vaardigheden dan kinderen die maar één taal om zich heen horen. Dat komt doordat ze zich beter in de ander kunnen verplaatsen. Dat beweren onderzoekers van de Universiteit van Chicago, in een artikel dat onlangs we...

Op de Nijmeegse campus, verscholen in de bossen, ligt het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek. Een Duits onderzoeksinstituut gevestigd op Nederlandse bodem. Onlangs is er een nieuwe vleugel aangebouwd. Wat gebeurt daar precies?

Op 16 juni lanceert het Meertens Instituut een nieuwe databank: de elektronische Woordenbank van de Nederlandse Dialecten (eWND). Zowel taalkundigen als taalliefhebbers kunnen straks alle belangrijke Nederlandse dialectwoordenboeken op één centraal punt raadplegen.

Gabriel Wyner ontwikkelde een nieuwe methode om talen te leren. Daarbij maakt hij gebruik van de nieuwste wetenschappelijke inzichten over hoe onze hersenen werken. Zo is het vooral belangrijk om zoveel mogelijk connecties te maken in ons brein. “You need to give a language life,” ...

Snelle praters: hebben ze een rappe tong, kunnen ze makkelijk op woorden komen of zijn ze ‘gewoon snel’? Nijmeegse taalpsychologen onderzoeken het met hulp van bezoekers van Science Center Nemo.

Tien jaar geleden begon Hans Bennis zich in zijn vrije tijd te verdiepen in kort geschreven en gesproken Nederlands. Nu ligt er een boek met de titel Korterlands. Het afkorten van de taal is niets nieuws, laat Bennis zien, maar juist van alle tijden: “Middeleeuwse monniken deden het al.&...

We kunnen nog veel leren van inheemse talen, vindt taalkundige Marine Vuillermet (Radboud Universiteit Nijmegen). Niet alleen over de variatie die binnen en tussen talen mogelijk is maar ook om de natuur beter te beschermen.

Het proces tegen het ‘minder-minder’ van Wilders laat weer eens zien dat taal het wapen van de politicus is. Eerder publiceerde NEMO Kennislink deze analyse van politiek taalgebruik.

Op 27 maart hield taalwetenschapper Claartje Levelt haar oratie aan de Universiteit Leiden. Daar doet ze al ruim 15 jaar onderzoek naar kindertaal. Ook is ze de oprichter van het babylab in Leiden. Als fonoloog onderzoekt ze de manier waarop kinderen de klankstructuur van hun moedertaal onder ...

Steven Gilbers rapt en doet bijzonder taalwetenschappelijk onderzoek. Over Tupac Shakur, de duur van klinkers in milliseconden, hiphopvetes, en wat dat allemaal met elkaar te maken heeft.

Op 13 maart 2015 vond aan de Universiteit van Amsterdam de eerste oratie in Esperanto plaats. Frederico Gobbo aanvaardde daarmee zijn leerstoel Interlinguïstiek en Esperanto. In zijn onderzoek staat behalve de taal zelf de – nog altijd zeer levendige – cultuur van de Esperantobeweging centraal...

Is de letter A voor jou rood, en het nummer 34 geel? Welke kleur heeft de woensdag volgens jou? Nijmeegse wetenschappers ontwikkelden de app SynQuiz, waarmee je kunt ontdekken of je synesthesie hebt: of jouw brein zintuiglijke waarnemingen met elkaar vermengt.

Met een fijn boek beleef je elke keer iets nieuws, door in gedachten mee te leven met de hoofdpersoon. Deze beleving van fictie is voor iedereen anders, ontdekten Nijmeegse hersenonderzoekers die literatuurbeleving in het brein maten met functionele MRI. “De een lijkt zich vooral in te l...

Wanneer doven onderling gebarentaal gebruiken, voegen ze ook vaak gesproken woorden in. Deze zogenaamde ‘mouthings’ komen veel meer voor dan aanvankelijk werd gedacht. Dat blijkt uit onderzoek van Richard Bank, die een grote hoeveelheid spontane gesprekken uit het Corpus Nederlands...

Net als mensen slepen talen allerlei ballast met zich mee, die ze eigenlijk niet echt nodig hebben. Zoals het Nederlandse onderscheid tussen de en het. Sterre Leufkens onderzocht 22 verschillende talen uit diverse taalfamilies over de hele wereld en ontdekte dat er een groot ...

Akke de Blauw deed onderzoek naar de vertelvaardigheid van kinderen. Daarvoor maakte ze tien jaar lang video-opnames van drie kinderen, vanaf het moment dat ze drie maanden oud waren. Zowel de taalinput van de ouders, als eigen initiatieven van de kinderen hadden invloed op hun latere vertelva...

Een recent onderzoek toonde aan dat taalleren net zo plezierig kan zijn als gokken, chocolade en seks. Hoe zit dat? Taalwetenschapper Pablo van Suchtelen laat taalverslaafde collega’s en een hersenonderzoeker aan het woord. “Rare regels zijn opwindender dan woordjes.”

Is de manier waarop we over onze zintuiglijke waarnemingen praten voor alle mensen ter wereld zo ongeveer hetzelfde, of juist cultureel bepaald? Een beetje van allebei, ontdekten Nijmeegse taalonderzoekers. Ze filmden alledaagse gesprekken van dertien talen en culturen over de hele wereld, en ...

Het Nederlands kent een grote variatie aan r’en. In zijn promotieonderzoek vond Koen Sebregts zelfs twintig verschillende. Toch zijn er maar een paar die genoeg van elkaar verschillen om voor gewone sprekers hoorbaar te zijn, zoals de tongpunt-r en de huig-r. En natuurlijk de Gooise r, die de ...

Via welke talen moet informatie reizen om een zo groot mogelijk wereldpubliek te bereiken? Amerikaanse en Franse onderzoekers bestudeerden boekvertalingen, Wikipediavertalers en Twittergebruikers en verwerkten deze taalconnecties tot ‘mondiale netwerkkaarten’. Nederlanders draaien ...

Etske Ooijevaar doet promotieonderzoek naar de Nederlandse uitspraak van de r en de l. Daarvoor gebruikt ze een wel heel bijzonder instrument: een ultrasound-apparaat, dat met behulp van echografie de tongbewegingen van de spreker laat zien.

Een bril die de woorden van je gesprekspartner live ondertitelt op de binnenkant van je glazen, alsof je een film kijkt. Taalonderzoeker Niels Schiller heeft hem mede-ontwikkeld. “De bril is bedoeld voor doven en slechthorenden, maar met een beetje fantasie stoppen we er een vertaalfunctie in....