'Je kunt vooral steeds méér zeggen!'
Sommige woorden waren voorheen normaal, maar zijn nu beledigend. Taalkundige Vivien Waszink inventariseert in haar nieuwste boek hoe we omgaan met de gevoeligheden in het Nederlands.
Language in Interaction verbindt taalwetenschappers van acht Nederlandse onderzoeksinstellingen (zie onderaan). Het consortium wordt geleid door neurowetenschapper Peter Hagoort en is in 2012 door de Nederlandse Organisatie van Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) geselecteerd als Zwaartekrachtproject. Alle wetenschapppers zijn experts op de verschillende deelgebieden van het menselijk taalsysteem – de genetica, neurobiologie, psychologie, linguïstiek en taaltechnologie – en werken samen met deskundigen die hen helpen met data-analyse en het toepassen van de vergaarde wetenschappelijke kennis in de samenleving.
Het consortium wil de komende tien jaar doorgronden welke universele factoren ten grondslag liggen aan het menselijk taalsysteem. Hierbij wordt gekeken naar verschillen tussen mens en dier. Tegelijkertijd wordt onderzocht welke factoren zorgen voor de grote diversiteit tussen sprekers van dezelfde taal en tussen de duizenden talen die naast elkaar bestaan. Van groot belang hierbij is de interactie tussen het taalsysteem en andere cognitieve functies zoals geheugen, actie en cognitieve controle.
Language in interacton is een samenwerking van de Radboud Universiteit, Universiteit van Amsterdam, Universiteit Leiden, Universiteit Utrecht, Universiteit van Maastricht, Universiteit van Tilburg, Erasmus Universiteit Rotterdam en het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek. Samen maken ze de themapagina Over taal gesproken mogelijk.
Sommige woorden waren voorheen normaal, maar zijn nu beledigend. Taalkundige Vivien Waszink inventariseert in haar nieuwste boek hoe we omgaan met de gevoeligheden in het Nederlands.
Honden communiceren op allerlei manieren met hun baasje. Zou het niet handig zijn als ze daarvoor echte taal konden gebruiken, vroeg lezer Lonneke zich af. Redacteur Erica zocht het uit.
Hoe kunnen robots het onderwijs ondersteunen? Die vraag proberen onderzoekers te beantwoorden door te experimenteren met robots in de taal- en rekenles.
Een app die je taal analyseert om te zien of je misschien dementie hebt. Het is nog toekomstmuziek, maar het is wel wat Roel Jonkers en Roelant Ossewaarde uiteindelijk voor ogen hebben. Ze onderzoeken hoe je taal kunt inzetten bij het diagnosticeren van dementie.
Volgens Elon Musk is taal over vijf tot tien jaar overbodig. Met zijn bedrijf Neuralink werkt Musk aan een systeem waarmee je gedachten direct kunt delen. Maar hoe realistisch is dit? En moeten we dit willen?
De manier waarop kinderen taal leren, wordt vaak beschreven als een wonder. Maar volgens taalkundige Sybren Spit is er niets magisch aan. Voor zijn promotieonderzoek liet hij kleuters een niet-bestaande taal leren. En dat ging eigenlijk helemaal niet zo gemakkelijk.
Kinderen die op de kinderdagopvang Nederlands én Engels horen, worden beter in Engels. Bovendien heeft het Engels geen nadelig effect op hun Nederlandse taalontwikkeling. Dat blijkt uit onderzoek van de UvA. De minister wil de meertalige opvang daarom wettelijk mogelijk maken.
“Papa, wie bedenkt de woorden?” vroeg de zevenjarige Ezra. Zijn vader stond met een mond vol tanden en legde de vraag daarom voor aan NEMO Kennislink. Wij gingen te rade bij enkele deskundigen.
Chatbots, online vertaaldiensten… steeds vaker ‘praten’ we met een computer, maar dat verloopt verre van ideaal. Cognitiewetenschapper Andrea Martin ontwikkelt een taalmodel dat beter kan werken.
Een beginnende lezer leert klanken koppelen aan letters. Maar wat als je geen klanken kunt horen? Dove kinderen lopen een groter risico op laaggeletterdheid. Goed leesonderwijs kan dit voorkomen.
Vlamingen passen zich in hun taalgebruik eerder aan aan Nederlanders, dan andersom. Dat blijkt uit onderzoek van Marc Swerts van Tilburg University.
Door corona werken we meer thuis en dat betekent minder geroddel bij de koffieautomaat. Is dat iets goeds? Niet per se. Roddelen heeft belangrijke sociale functies.
Wie in het buitenland gaat wonen merkt dat zijn moedertaal begint te slijten. Confronterend. Taalwetenschappers onderzoeken hoe, waarom en wanneer dat gebeurt. En hoe je het kan tegengaan.
Wat doet het met je als je je moedertaal steeds slechter gaat spreken? “Frustrerend als je een makkelijk woord ineens niet meer naar boven kunt halen”, aldus de Duitse Tamara Lang.
Valentijnsdag; steeds meer vinden hun match online. Dat niet alleen aantrekkelijke foto’s de doorslag geven, blijkt uit onderzoek van Tess van der Zanden.
De ziekte van Parkinson is de snelst groeiende neurologische ziekte in de wereld. Vass Verkhodanova onderzoekt of Parkinson al in een vroeg stadium te herkennen is aan specifieke spraakpatronen.
Wat doe je als je gesprekspartner je niet begrijpt? Je lost het probleem samen op, zowel met woorden als gebaren, ontdekte promovendus Marlou Rasenberg.
Hoewel spreekwoorden een beetje op hun retour zijn, gebruiken we dagelijks volop uitdrukkingen. Dat is één van de bevindingen uit het publieksonderzoek van 2019.
Mensenbaby’s leren taal door klanken te imiteren van volwassenen. Er zijn meer diersoorten die dit doen, zoals zangvogels en vleermuizen. Gaan ook zij door een brabbelfase om hun taal te leren?
Quarantinderen, prettester, coronakuchje; tijdens de coronacrisis kreeg onze taal er veel nieuwe woorden bij. Hoe slaan we nieuwe woorden op in ons geheugen? En onthouden we ze allemaal even makkelijk?
Lang voordat ze leren lezen, hebben kinderen met dyslexie vaak moeite met het onderscheiden van spraakklanken.
Dieren kunnen aantallen onderscheiden – net als mensen – maar rekenen kunnen ze niet. Waarom wij wel en zij niet?
Heb je je eindelijk door die lange online meeting heengeworsteld, rest je nog die ongemakkelijke afsluiting. Waarom is dat toch steeds zo vreemd? Kan dat niet beter?
Je collega’s kunnen zien tijdens online meetings is een fijne toevoeging ten opzichte van bellen, maar audio kan roet in het eten gooien. Een blog over muten, achtergrondgeluiden en synchroniciteit.
Veel inheemse talen zijn met uitsterven bedreigd. Met het verdwijnen van deze talen gaat ook allerlei unieke kennis verloren. Taalwetenschappers documenteren deze talen voordat ze er niet meer zijn.
Oogcontact tijdens een gesprek is prettig én nuttig. Toch wil je elkaar niet de hele tijd recht in de ogen aankijken, dat wordt ook al snel ongemakkelijk. Hoe zit dat tijdens online meetings?
De ene keer praat je door elkaar heen en het volgende moment valt er een ongemakkelijke stilte: beurtwisselingen tijdens online meetings verlopen niet altijd even soepel. Hoe komt dat en kan het beter?
Na ruim anderhalf jaar gaan we langzaam richting een nieuw normaal. Online lijkt belangrijk te blijven. Hoe kunnen we hybride bijeenkomsten het best vormgeven?
Continu je eigen gezicht zien tijdens online vergaderingen doet je zelfbeeld geen goed. Cosmetisch chirurgen spreken zelfs van een nieuwe aandoening: Zoom-dysmorfie. Bestaat dat echt?
Tijdens online bijeenkomsten wil je goed overkomen. Niet alleen qua uiterlijk, maar ook communicatief. Hoe kun je dan het best je webcam plaatsen? NEMO Kennislink vroeg het aan expert Judith Holler.