Als lezer van Het Groot Nederlands Vloekboek sla je twee vliegen in één klap. Je breidt je repertoire aan scheldwoorden flink uit en doet ondertussen ook nog wat taalkundige kennis op. Niet slecht voor een boek dat begon als afstudeerproject van twee Vlaamse illustratoren.

Vandaag houdt de kersverse hoogleraar Onno Crasborn zijn oratie op een wel heel bijzondere manier: in de Nederlandse Gebarentaal (NGT). Eerder deze maand sprak NEMO Kennislink met hem over de almaar uitblijvende erkenning van de NGT.

Nog een paar maanden en dan zit het promotietraject van Shruti Ullas erop. NEMO Kennislink volgde haar tijdens haar onderzoek. Hoe past ons brein zich aan aan variatie in uitspraak?

Lowlands Science is inmiddels een vast onderdeel van Lowlands, het jaarlijkse muziekfestival in Biddinghuizen. Dit keer waren er opmerkelijk veel onderzoekjes rondom taal, en daarom namen beide taalredacteuren van NEMO Kennislink een kijkje.

Tijdens muziekfestival Lowlands konden bezoekers meedoen aan verschillende wetenschappelijke experimenten. Een daarvan was Deepflow, dat onderzoekt of een computer kan rappen als een rapper.

De manier waarop scholen omgaan met leerlingen met een migratieachtergrond, verschilt enorm binnen Europa. Onderzoekers pleiten ervoor dat docenten meer gebruikmaken van de taaldiversiteit in de klas.

In het Engels winnen verledentijdsvormen als ‘sunk’ en ‘stung’ het steeds vaker van vormen als ‘sank’ en ‘stang’. Hoe komt dat? Aan de hand van een wiskundige formule kunnen we meer vat krijgen op hoe onze hersenen talige patronen verwerken.

Ter gelegenheid van de 200ste geboortedag van Franciscus Donders, herhaalde taalpsycholoog Ardi Roelofs het baanbrekende experiment waarmee Donders aantoonde dat denken tijd kost.

Migranten die het Nederlands leren, hebben soms moeite met klanken of grammaticale aspecten die ze niet kennen uit hun moedertaal. Voor docenten is er nu een app met informatie over die migrantentalen.

Deze maand gaat taalkundige Gerrit Bloothooft met pensioen. Hij begon zijn carrière als natuurkundige en werd via allerlei omwegen naamkundige. Dankzij hem kwamen alle Nederlandse voor- en achternamen in de bekende Voornamenbank en Familienamenbank terecht.

Naast optische en auditieve illusies, heb je ook grammaticale illusies. Daarbij líjkt een zin weliswaar correct, maar is hij dat toch niet. Of je vatbaar bent voor zo’n illusie hangt af van de taal waarin de zin wordt aangeboden, zo blijkt uit onderzoek.

Van de intonatie van een taal zijn we ons vaak weinig bewust. Toch storen veel mensen zich aan een ‘buitenlands accent’. Maar uit onderzoek van Lieke van Maastricht blijkt dat een verkeerde intonatie het begrijpen niet in de weg staat.

Zeg jij altijd netjes ‘dankjewel’? Uit een groot wereldwijd onderzoek blijkt dat we dit met zijn allen veel minder vaak doen dan je zou verwachten. Sommige talen hebben zelfs geen woord voor ‘dankjewel’.

Kinderen die opgroeien met Nederlands en Fries, hebben niet per se voordeel bij het leren van Engels. Dat blijkt uit nieuw onderzoek. In andere studies was tweetaligheid wél een bevorderende factor.

Een geluidsopname houdt de gemoederen op de sociale media al enkele dagen bezig. Zegt de spreker nu ‘laurel’ of ‘yanny’? Hoe kan het dat de ene luistereraar iets heel anders hoort dan de andere?

In de zestiende eeuw verschenen de eerste woordenboeken en grammatica’s van het Nederlands. Dat wordt vaak toegeschreven aan een groeiend nationaal bewustzijn. Maar Nederlanders in die tijd hadden niet alleen interesse voor de Nederlandse volkstaal, ook voor andere talen.

De Bora-gemeenschap kan haar taal niet alleen spreken, maar ook trommelen. Wetenschappers onderzochten hoe ze de taal representeren in slagen op trommels. Het antwoord blijkt te liggen in het ritme.

In Nederland krijgen kinderen vaak alle aandacht, terwijl in sommige culturen volwassenen nauwelijks direct tegen ze spreken. Soms wordt zelfs direct oogcontact vermeden. Hoe leren kinderen ondanks al die variatie toch allemaal hun moedertaal?

Tijdens conferenties deed promovendus Arnold Kochari veel inspiratie op voor zijn onderzoek naar woorden als ‘lang’ en ‘weinig’. Ondertussen mengt hij zich ook in een verhitte discussie over een taalpsychologisch effect dat wellicht toch niet bestaat.

Een tekst wordt niet begrijpelijker als je enkel woorden en zinnen inkort. Het is belangrijker dat je bekende woorden gebruikt, en dat je grammaticale eenheden bij elkaar zet. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Suzanne Kleijn (UU), die een nieuwe leesbaarheidsformule ontwikkelde.

Hoor jij het verschil tussen het Engelse ‘celery’ en ‘salary’? En tussen ‘full’ en ‘fool’? Nijmeegse taalwetenschappers ontwikkelden de app Vowel Space Travel, waarmee je deze subtiele klankverschillen beter leert onderscheiden.

Ga jij ook altijd als vanzelf op dezelfde plek aan tafel zitten? Ook jongeren die chillen in een park, weten precies waar zij wel en niet moeten zitten. En ze zijn zich heel bewust van hun manier van praten, zo blijkt uit onderzoek van Jacomine Nortier van de Universiteit Utrecht.

Het eind van het promotietraject van James Trujillo komt in zicht. Ligt de promovendus een beetje op schema? En is er nog tijd voor dat ene laatste experiment? NEMO Kennislink vraagt hem naar zijn plannen.

In veel Limburgse dialecten kun je met toon betekenisverschil uitdrukken. Nieuw onderzoek toont aan dat Limburgse moedertaalsprekers gevoeliger zijn voor toon dan Nederlandse moedertaalsprekers.

Liederen die een gemeenschappelijke melodie hebben, behoren tot dezelfde melodieënfamilie. Berit Janssen ontwikkelde een computerprogramma om terugkerende elementen in melodieën op te sporen.

Geopereerd worden aan je hersenen, terwijl je zelf volledig bij bewustzijn bent. Het klinkt als een afschuwelijke nachtmerrie, maar het gebeurt in Nederland tientallen keren per jaar. Waarom is het nodig om wakker te blijven tijdens zo’n operatie? En hoe is het om mee te maken?

Terwijl de een schijnbaar moeiteloos een nieuwe taal leert, kost het de ander bloed, zweet en tranen. Taalwetenschapper Maja Ćurčić probeert deze verschillen te verklaren. Vorige week verdedigde ze haar proefschrift aan de Universiteit van Amsterdam.

‘Vogels vliegen’, ‘teken dragen Lyme’, ‘pitbulls zijn agressief’. Allemaal waar, maar deze uitspraken zijn niet áltíjd waar. Een nieuwe theorie verklaart waarom – en wanneer – we zulke algemene zinnen als juist ervaren.

Mensen zijn over het algemeen slecht in het benoemen van geuren. De Jahai in Maleisië hebben juist een rijk geurvocabulaire, wat waarschijnlijk samenhangt met hun leefstijl als jager-verzamelaars.

Vooroordelen zijn slecht, hoor je overal. Toch kan ons brein niet zonder, zo laat Harold Bekkering van de Radboud Universiteit zien: ze zorgen ervoor dat onze sociale interactie doorgaans soepel verloopt.