Language in Interaction verbindt taalwetenschappers van acht Nederlandse onderzoeksinstellingen (zie onderaan). Het consortium wordt geleid door neurowetenschapper Peter Hagoort en is in 2012 door de Nederlandse Organisatie van Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) geselecteerd als Zwaartekrachtproject. Alle wetenschapppers zijn experts op de verschillende deelgebieden van het menselijk taalsysteem – de genetica, neurobiologie, psychologie, linquïstiek en taaltechnologie – en werken samen met deskundigen die hen helpen met data-analyse en het toepassen van de vergaarde wetenschappelijke kennis in de samenleving.
Het consortium wil de komende tien jaar doorgronden welke universele factoren ten grondslag liggen aan het menselijk taalsysteem. Hierbij wordt gekeken naar verschillen tussen mens en dier. Tegelijkertijd wordt onderzocht welke factoren zorgen voor de grote diversiteit tussen sprekers van dezelfde taal en tussen de duizenden talen die naast elkaar bestaan. Van groot belang hierbij is de interactie tussen het taalsysteem en andere cognitieve functies zoals geheugen, actie en cognitieve controle.
Language in interacton is een samenwerking van de Radboud Universiteit, Universiteit van Amsterdam, Universiteit Leiden, Universiteit Utrecht, Universiteit van Maastricht, Universiteit van Tilburg, Erasmus Universiteit Rotterdam en het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek. Samen maken ze de themapagina Over taal gesproken mogelijk.
Samen met Rotterdamse archeologen maakte taalwetenschapper Peter-Alexander Kerkhof een animatiefilmpje over de nederzetting Rotta in het jaar 1020 dat viraal ging. Daarin zie je niet alleen hoe men in die tijd leefde, maar ook horen hoe men sprak. Hoe maak je zo’n reconstructie van taal?...
Muziek kan je raken, en wel zo dat het lijkt op een verslaving. De Canadese neurowetenschapper Robert Zatorre onderzoekt hoe ons brein muziek verwerkt.
Vanaf juni zijn mondkapjes verplicht in het openbaar vervoer. NEMO Kennislink onderzocht de gevolgen voor horenden en doven.
Bij een klein kind passen we vaak onze spraak aan. ‘Praat toch normaal’, zeggen sommigen, maar kinderen blijken die kindgerichte spraak juist te waarderen.
De bobbels en kuilen op je schedel verraden je karakter, zo stelde de Oostenrijkse arts en geleerde Franz Joseph Gall. Met het boek De Hersenverzamelaar geeft neuropsycholoog Theo Mulder deze vergeten geleerde zijn welverdiende plek terug in de wetenschapsgeschiedenis.
Welke genen spelen een rol bij stotteren? Onderzoekers van het Max Planck Instituut en het Erasmus MC zoeken het uit. NEMO Kennislink-redacteur Erica stottert zelf ook en doet mee aan het onderzoek.
Bij het leren van een vreemde taal zijn uitdrukkingen vaak het lastigst. Aan de Radboud Universiteit trainden ze dit taalonderdeel met een computerprogramma.
Nederlandse kinderen lezen niet alleen steeds minder, maar ook slechter. Dit is mogelijk veroorzaakt door onze huidige beeldcultuur. Kan tóch juist technologische innovatie deze ontwikkeling helpen omkeren?
Ongeveer een op de drie basisschoolleerlingen is meertalig. Wat betekent die meertaligheid voor de taalgebruiker? Vier taalwetenschappers presenteerden hun meest recente bevindingen tijdens het publiekssymposium Meertalig Nederland.
Kinderen die hier niet geboren zijn, kunnen sinds een jaar Nederlands leren in het door wetenschappers ontwikkelde taalspeelhuisje van de Radboud Universiteit. Door tijdens het leren te bewegen, te zingen en te spelen vergroten de kinderen hun woordenschat. NEMO Kennislink bracht een bezoek aa...
Middelbare scholieren krijgen bij de vreemde talen veel grammatica. Maar is dat eigenlijk wel nodig? Niet per se, zo blijkt uit onderzoek van Leslie Piggott. Leerlingen die de eerste twee jaar geen grammaticaregels krijgen aangeboden in de Engelse les, spreken en schrijven meer én vloeiender.
Door moderne hersenscantechnieken is de laatste jaren veel veranderd in het onderzoek naar taal in het brein. NEMO Kennislink sprak met Peter Hagoort.
Om te kunnen inburgeren, is het essentieel dat je de taal leert. Maar hoe weet je dat je goed taalonderwijs krijgt? En wanneer spreek je een taal voldoende om mee te kunnen draaien in de maatschappij?
Met een micro-CT-scanner ontcijferen onderzoekers voor het eerst spijkerschrift van duizenden jaren oud. NEMO Kennislink sprak met technici uit Delft en een assyrioloog uit Leiden die via een combinatie van specialismen nieuwe ontdekkingen deden.
De journalistiek wordt steeds verhalender. Een nieuwsbericht over een moord lees je bijvoorbeeld vanuit het perspectief van een slachtoffer of zelfs een dader. Dit heeft voordelen, maar is niet alleen positief.
Samen met mijn 8-jarige zoon bezocht ik de derde editie van het Kletskoppen Kindertaalfestival van de Radboud Universiteit en het Max Planck Instituut voor Psycholinguïstiek, voor het eerst gehouden in Den Haag.
Hoeveel uitdrukkingen kennen Nederlanders? Dit willen wetenschappers beantwoorden met het publieksonderzoek van Weekend van de Wetenschap.
Emma (4) en Joeri (16) hebben een zeldzame genetische afwijking die er onder andere voor zorgt dat ze problemen hebben met spraak en taal. Hoe leidt een mutatie van een bepaald gen tot een afwijkende hersenontwikkeling? Die vraag probeert geneticus Joery den Hoed in het lab te beantwoorden.
De Nederlandse taal staat er prima voor in Nederland, Vlaanderen en Suriname. Alleen in het hoger onderwijs en de wetenschap wordt ze bedreigd door het Engels.
De eerste spelling en grammatica van het Nederlands hadden grote invloed op de geschreven taal. Zowel in formele als informele teksten vond Andreas Krogull hiervoor bewijs. Deze maand ontvangt hij de Academische Jaarprijs van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde.
Twaalf teams van wetenschappers kregen op Lowlands de kans festivalbezoekers te betrekken bij hun onderzoek. Rijksuniversiteit Groningen onderzocht hoe een taal ontstaat en vervolgens verandert.
Leeftijd lijkt een belangrijke rol te spelen in de manier waarop je een nieuwe taal leert. Een groep wetenschappers zoekt in het brein naar de oorzaak.
Ter ere van het Rembrandt-jaar reconstrueerden taalkundigen van het Instituut voor de Nederlandse Taal in Leiden de taal van Rembrandt. Deze diende als basis voor de Rembrandt Tutorials.
Europese scholen krijgen steeds meer te maken met meertalige leerlingen. Het inzetten van meer talen in de klas biedt voordelen voor alle leerlingen, volgens een eerste praktijkstudie in Friesland en Luxemburg.
Een robot in de klas biedt voordelen bij het leren van een tweede taal. Zo kunnen kinderen extra oefenen in een taal naar keuze en op hun eigen niveau. Maar voorlopig is deze taak voor de robot nog te complex. Dit concludeert Rianne van den Berghe van de Universiteit Utrecht.
Evelien kreeg een herseninfarct toen ze 21 was. In hoeverre is herstel na hersenletsel mogelijk? En welke rol kan muziek daarbij spelen?
In een lawaaiige context helpen handgebaren van jouw gesprekspartner je de boodschap te ontcijferen. Onze hersenen en ons gedrag leveren daarvoor het bewijs.
Deze maand is hoogleraar Peter Hagoort geïnstalleerd als nieuw lid van de Amerikaanse National Academy of Sciences (NAS). De Nijmeegse wetenschapper onderzoekt de bouwstenen van het menselijk taalvermogen in ons brein.
Gertjan Postma van het Meertens Instituut schreef een grammatica van het Pommers, die nieuw licht werpt op onze kennis van het West-Germaans.
Einstein en Da Vinci hadden dyslexie. Dat stellen de de auteurs van Dyslexie als kans. En volgens hen is dat niet zomaar toeval. Dyslecten hebben een andere hersenstructuur. Die zit ze vaak in de weg, maar biedt ook voordelen.