De bakermat en doorbraak van de immunologie liggen in de jaren rond 1900, met de ontdekking van verschillende vaccins. Klinisch reumatoloog Arnold Cats kijkt terug op de ontwikkeling van dit brede vakgebied.

Het succes van vaccinatieprogramma’s laat zien hoe efficiënt het afweersysteem gericht kan worden tegen ziekmakers. Die kennis slaat een brug naar aandoeningen waar nog geen optimale behandeling voor bestaat, zoals hiv, kanker of auto-immuunziekten.

Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties door ziekteverwekkers onschadelijk te maken. Om die verdediging goed uit te voeren is het essentieel dat afweercellen de ziekteverwekkers herkennen en in actie komen. Het afweersysteem is hier altijd mee bezig, ook al merken we het meesta...

Kinderverlamming (of polio) was, tot invoering van het Rijksvaccinatieprogramma, een ernstige kinderziekte. Er bestaat geen medicijn dat de gevolgen van polio herstelt. Een klein percentage patiënten houdt er verlammingen aan over.

Bij een infectie leert het afweersysteem een ziekteverwekker herkennen en kan zo bij een volgende infectie met dezelfde ziekteverwekker sneller en beter reageren. Dit lerend vermogen van het afweersysteem vormt de basis voor vaccinatie.

Ieder jaar krijgen ongeveer 700 vrouwen in Nederland de diagnose baarmoederhalskanker; vaak betreft dit nog jonge vrouwen. Jaarlijks overlijden 200 tot 250 vrouwen aan baarmoederhalskanker. Door vaccinatie is een belangrijk deel hiervan te voorkomen.

Weerstand tegen vaccineren is iets van alle tijden. Al in de negentiende eeuw was er weerstand tegen de pokkenvaccinatie. Ook toen waren er religieuze bezwaren, angst voor bijwerkingen en afkeuring van de leidende rol van de staat.

Door verouderingsprocessen verliest het afweersysteem aan vermogen om het lichaam te beschermen tegen ongewenste indringers. Ook neemt het effect af van vaccinaties die voor bescherming zorgen. Toch kunnen vaccinaties bij vatbare ouderen helpen om infectieziekten te voorkomen, mits vaccins wor...

Thyra heeft CVID, een aandoening van de menselijke afweer. Bij CVID zijn er te weinig antistoffen waardoor een deel van die afweer niet goed werkt.

Wanneer het afweersysteem faalt, kan het op allerlei fronten misgaan. Sommigen krijgen meerdere infecties, bij anderen ontwikkelt zich een kwaadaardige ziekte. En bij weer anderen vallen de afweercellen delen van het eigen lichaam aan en ontstaan auto-immuunverschijnselen.

Bacteriën kunnen op verschillende manieren bijdragen aan de ontwikkeling van kanker. Het bekendste voorbeeld is Helicobacter pylori, maar ook Salmonella-soorten kunnen het risico op bepaalde typen kanker vergroten.

Kinderziekten worden veroorzaakt door virussen of bacteriën die circuleren onder de bevolking. Vroeger was de sterfte door kinderziekten hoog. Tegenwoordig komen kinderziekten waartegen wordt ingeënt vrijwel niet meer voor.

Ons aangeboren afweersysteem kan een geheugen opbouwen. Dat biedt tal van mogelijkheden voor de ontwikkeling van nieuwe vaccins en geneesmiddelen. Helaas zijn er ook nadelige effecten. Wanneer het geheugen wordt geactiveerd, zonder dat er sprake is van een infectie, kan dit een rol spelen bij ...

Vijf jaar geleden kreeg Esther van Apeldoorn de diagnose astma. De impact was meteen groot, maar door de buitenwereld wordt de aandoening soms gebagatelliseerd. Je beweegt door het leven met een onzichtbare rugzak op.

Astma is een chronische longaandoening. Iemand met astma heeft gevoelige ‘ontstoken’ luchtwegen die abnormaal overgevoelig reageren op een scala aan prikkels.

Bijna twee miljoen mensen in Nederland lijden aan een vorm van reuma. Dit treft niet alleen ouderen. Maar liefst 60 procent van de mensen met reuma is jonger dan 65 jaar. Reuma is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen van het houdings- en bewegingsapparaat.

Vooral bekend door hun steken zijn de sociaal levende bijen, hommels en wespen. Bij veel mensen ontstaat in de loop van de dag een zwelling die soms heel fors kan worden. Wanneer iemand last krijgt van klachten over het hele lichaam, dan gaat het om een echte allergische reactie.

De meeste behandelingen voor allergie bestaan uit het verlichten van de symptomen. Een behandeling die wel een genezend effect lijkt te hebben is immunotherapie. Door een immunotherapie wordt het afweersysteem als het ware heropgevoed.

Dominika Adamczyk (22) studeert International Tourism Management in Breda. Dat heeft zo zijn reden. Op haar twaalfde kreeg ze juveniele reumatoïde artritis oftewel jeugdreuma. Ongeveer 1 op de duizend kinderen overkomt het.

Laurence Walhout (27) kreeg op zijn vijftiende de diagnose ziekte van Crohn, een chronische ontsteking van het maag-darmkanaal. Door zijn aandoening twijfelt hij of een artsenleven wel haalbaar is. Misschien moet hij zijn lang gekoesterde droom inruilen voor een andere.

De twee meest voorkomende ontstekingsziekten van de huid zijn psoriasis vulgaris en constitutioneel eczeem. Voor alle biologicals voor psoriasis en eczeem geldt dat zij vergeleken met de andere medicijnen, zeer snel effectief zijn en relatief weinig bijwerkingen hebben.

Vasculitis is een ontsteking van de bloedvaten waarbij de witte bloedcellen de bloedvatwand aantasten. De behandeling is afhankelijk van het type vasculitis en bestaat voornamelijk uit onderdrukking van de ontsteking met afweeronderdrukkende middelen.

Er zijn verschillende koortssyndromen, officieel erfelijke systemische auto-inflammatoire ziekten. De behandeling richt zich op de remming van de ontsteking.

Bij Multiple Sclerose (MS) gaat de countdown gestaag en stapsgewijs. En dat allemaal doordat de energiecentrale ontregeld is. MS werkt niet volgens patronen of verwachtingen. Te plannen valt er niets, mijn planning is gemaakt van elastiek.

Darmbacteriën communiceren voortdurend met darmcellen en andere cellen in het lichaam. Een verstoring in die communicatie kan gevolgen hebben voor onze gezondheid.

Mensen weten vaak niet dat multiple sclerose (MS) een aandoening van het centrale zenuwstelsel is. Ze denken verrassend vaak dat een spierziekte is, wellicht omdat mensen met MS vaak moeite hebben met bewegen. Het geeft wel aan hoe onbekend de ziekte eigenlijk nog is.

Darmbacteriën hebben we hard nodig. In de eerste levensjaren leert ons afweersysteem onschadelijke darmbacteriën te herkennen en te tolereren. Die tolerantieontwikkeling verloopt echter niet bij iedereen even goed. Dit kan leiden tot ontsteking van de darmen.

Coeliakie is een ziekte van de dunne darm. Het afweersysteem ‘herkent’ gluteneiwitten als lichaamsvreemd en komt in actie. Het enige dat helpt, is gluten vermijden.

Moedermelk is de eerste voeding die zoogdieren na de geboorte krijgen. De samenstelling van de melk wordt voortdurend aangepast en bevat componenten die helpen bij bescherming tegen infecties en bij de verdere ontwikkeling van het maag-darmkanaal.

Kanker ontstaat wanneer fouten in het DNA leiden tot ongecontroleerde celgroei. Afweercellen spelen daarbij een grote rol. De interactie tussen kankercellen en afweercellen is zeer complex. Er zijn afweercellen die kankergroei proberen tegen te gaan, maar er zijn ook afweercellen die de kanker...