Oorspronkelijke en volledig ongerepte natuur is in ons land nergens meer te vinden, daar kunnen we het snel over eens zijn. Maar alles wat zich spontaan vestigt, voortplant, gedijt en zich handhaaft in de door de mens geboden ruimte kan wel degelijk als natuur worden opgevat.

Vroeger moest je in het voorjaar of in de zomer regelmatig je auto bij een tankstation langs de kant van de snelweg zetten om alle insecten van de voorruit te poetsen. Tegenwoordig hoeft dat niet meer, zo weinig insecten zijn er.

We moeten toe naar een landbouw die de natuur niet exploiteert, maar die werkt met de natuur, stelt ecoloog Louise Vet. Zij zoekt de oplossing in het extensiveren van de landbouw, om het te kunnen combineren met het onderhouden van de andere ecosysteemdiensten die de natuur biedt.

Op verschillende schalen en verschillende manieren is geprobeerd om boeren te belonen voor het beschermen van bijvoorbeeld nesten van weidevogels. Al die inspanning ten spijt, is de achteruitgang van de biodiversiteit op het boerenland er nog niet mee gestopt. Alleen een integrale verandering ...

Het oude cultuurhistorisch landschap van de Drentsche Aa werd in 2005 uitgeroepen tot ‘mooiste landschap van Nederland’. Aan de hand van zeven piketpalen laat Jan Bakker zien hoe het landschap in de loop van de tijd is veranderd.

Biologen Merel Soons en Yann Hautier naar de effecten van klimaatverandering en biodiversiteit van plantgemeenschappen. ‘We hebben al sterke aanwijzingen dat de natuur effecten van een veranderend klimaat beter kan opvangen wanneer er meer diversiteit in een plantgemeenschap is.’

Ecoloog Bas van de Riet startte in 2013 met een uitdagende vraag: kun je veen weer laten groeien nadat het jarenlang is gekrompen door de voortdurende verlaging van de waterstand? Het antwoord is ‘ja’ en nieuw veen heeft belangrijke voordelen. ‘We maken prachtige nieuwe natuu...

In de jaren zestig besloten Staatsbosbeheer en de provincie Drenthe om natuur in landbouwgebied de Drentsche Aa te gaan beheren. Het stroomgebied van de overgebleven beken veranderde daarmee in een proeftuin. Natuurbeheer bleek een intensieve klus.

Door visserij is de Noordzee veel van haar oorspronkelijke biodiversiteit kwijtgeraakt. Om die biodiversiteit terug te krijgen zal ‘de Nederlander’ zich weer verbonden moeten gaan voelen met de Noordzee. “Als je niet weet wat er in de zee leeft, zul je het ook niet willen beschermen̶...

Vrijwel alle planeten, sterren en andere ruimtebrokken die we kennen of nieuw ontdekken zijn compleet ongeschikt om op te leven. De wet van de grote getallen laat zien dat er ongetwijfeld op meerdere plaatsen in het heelal leven kan zijn ontstaan, maar de zoektocht daarnaar heeft nog niets con...

Mede door de aanleg van de Afsluitdijk dreigt vogeleiland Griend te verdwijnen. Onderzoeker Laura Grovers probeert dit te voorkomen door de verbinding tussen levende en dode natuur te herstellen. “We hebben al behoorlijk ingegrepen in de natuurlijke dynamiek. Dan kunnen we het ons niet v...

Behalve een eigen, intrinsieke waarde, vertegenwoordigt de natuur ook een financiële waarde, door de diensten die zij levert, stelt professor Koos Biesmeijer. Bovendien kunnen we ook bouwen met de natuur, aldus professor Tjeerd Bouma.

In de jaren negentig ontstond het plan ‘Ruimte voor de Rivier’. Langs alle Nederlandse rivieren is inmiddels landbouwgrond verdwenen om plaats te maken voor natuur. “Zelfs in een klein, relatief dichtbevolkt, land als Nederland kun je prima nieuwe en betekenisvolle natuur ont...

In 2016 is begonnen met de aanleg van vijf eilanden in het Markermeer. Initiatiefnemer Roel Posthoorn hoopt dat deze nieuwe natuur dezelfde allure zal krijgen als bijvoorbeeld de Veluwe of de Biesbosch. “De Marker Wadden kunnen volgens mij de verbondenheid van de mensen met de natuur ver...

Uit de notie dat natuurbehoud en -beheer alleen niet voldoende zijn gebleken, is een nieuwe trend ontstaan: natuurontwikkeling, ofwel het scheppen van nieuwe vormen van natuur die meer op eigen benen staat. Feitelijk is natuurontwikkeling een fraai staaltje ‘omdenken’, waarbij niet in probleme...

Door de focus op duidelijk zichtbare dieren en landschapsvormende processen, voegt rewilding duidelijk iets toe aan het huidige natuurbeheer, dat tot nu toe sterk ‘plantgeoriënteerd’ was. Daarnaast vult rewilding ook een gat dat traditioneel tussen natuurbeheerders, waterscha...

Jarenlang is erover gediscussieerd, over de damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Volgens ecoloog Vincent van der Spek was het noodzakelijk om in te grijpen. “Het op zijn beloop laten was geen reële optie. Natuurlijk, als je maar lang genoeg wacht, dan komt er vanzelf voedselge...

Nergens was de discussie over natuurbeheer in Nederland de laatste jaren zo verhit als rond de Oostvaardersplassen. Hoogleraren Frank Berendse en Han Olff gaan met elkaar in discussie over het ingrijpen in de Oostvaardersplassen.

Hoe de Oostvaardersplassen, een betrekkelijk klein beschermd natuurgebied van nog geen zesduizend hectare, een natie kan verdelen. Van paradepaardje van natuurontwikkeling, tot de risee van nationale parken. Van ‘Grote natuur in een klein land’ tot een verguisde vorm van nepwildernis, die aanl...

Professor Jelle Reumer verzet zich tegen de suggestie dat stadsnatuur een soort schaamnatuur is ‘ondanks’ de stad. “Natuur is intrinsiek pragmatisch. Overal op aarde heb je verschillende habitats met hun eigen leefgemeenschappen. Waarom zou je het als ecoloog volstrekt normaal vinden dat...

Het vergt van de ecoloog een boel uitleg om zijn punt te maken. Met een vaak negatief geladen boodschap bederft hij het feestje dat in volle gang is. De meerderheid gaat voorts stilzwijgend uit van de superioriteit van de eigen soort. De natuur dient de mens. Pas als ons eigen belang in het ge...

Nieuwe natuur is leuk, maar de benodigde schaal is in Nederland bijna niet realiseerbaar, net zomin als een regime van non-interventie. Zonder wildernistraditie van betekenis is het herstellen van iets dat lijkt op ongerepte natuur een hachelijke zaak.

Kun je een bacterie zo aanpassen dat hij precies dàt gaat doen wat jij van hem wilt? Die vraag is dit jaar inzet van het IGEM-competitie. We spraken team Utrecht.

De bakermat en doorbraak van de immunologie liggen in de jaren rond 1900, met de ontdekking van verschillende vaccins. Klinisch reumatoloog Arnold Cats kijkt terug op de ontwikkeling van dit brede vakgebied.

Het succes van vaccinatieprogramma’s laat zien hoe efficiënt het afweersysteem gericht kan worden tegen ziekmakers. Die kennis slaat een brug naar aandoeningen waar nog geen optimale behandeling voor bestaat, zoals hiv, kanker of auto-immuunziekten.

Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties door ziekteverwekkers onschadelijk te maken. Om die verdediging goed uit te voeren is het essentieel dat afweercellen de ziekteverwekkers herkennen en in actie komen. Het afweersysteem is hier altijd mee bezig, ook al merken we het meesta...

Kinderverlamming (of polio) was, tot invoering van het Rijksvaccinatieprogramma, een ernstige kinderziekte. Er bestaat geen medicijn dat de gevolgen van polio herstelt. Een klein percentage patiënten houdt er verlammingen aan over.

Bij een infectie leert het afweersysteem een ziekteverwekker herkennen en kan zo bij een volgende infectie met dezelfde ziekteverwekker sneller en beter reageren. Dit lerend vermogen van het afweersysteem vormt de basis voor vaccinatie.

Ieder jaar krijgen ongeveer 700 vrouwen in Nederland de diagnose baarmoederhalskanker; vaak betreft dit nog jonge vrouwen. Jaarlijks overlijden 200 tot 250 vrouwen aan baarmoederhalskanker. Door vaccinatie is een belangrijk deel hiervan te voorkomen.

Weerstand tegen vaccineren is iets van alle tijden. Al in de negentiende eeuw was er weerstand tegen de pokkenvaccinatie. Ook toen waren er religieuze bezwaren, angst voor bijwerkingen en afkeuring van de leidende rol van de staat.