De afgelopen drie jaar vonden detectoren voor zwaartekrachtgolven samensmeltende zwarte gaten en neutronensterren. Maar de techniek belooft veel meer. Onderzoekers hopen ermee ín neutronensterren te kijken, te bepalen hoe snel het heelal uitdijt en dichterbij de oerknal te komen. NEMO Kennisli...
Zwarte gaten zijn kosmische alleseters die alles opslokken wat te dichtbij komt, dus ook informatie. Maar volgens de wetten van de quantummechanica kan informatie nooit verloren gaan. Astronomen Jacob Bekenstein en Stephen Hawking poneerden in 2016 een oplossing voor deze schijnbare paradox.
Het werd al jaren vermoed, maar nu is er voor het eerst bewijs: een superzwaar zwart gat verhindert met zijn energieke straling de vorming van nieuwe sterren. Astronomen namen een sterrenstelsel waar waarvan het centrale zwarte gat zorgt voor een ‘sterrenwind’ die de stervorming la...
De ontdekking van zwaartekrachtsgolven afgelopen februari is nú al het wetenschappelijke nieuws van het jaar. Wetenschappers duiken erop en komen nu met alternatieve methodes om ze te detecteren. Een aantal Nederlandse wetenschappers wil het publiek inschakelen om ze te meten.
Een groot team van internationale wetenschappers jubelde donderdag voor de toegestroomde pers: voor het eerst zijn er zwaartekrachtgolven gemeten. De door Albert Einstein voorspelde golven in de ruimtetijd zijn veroorzaakt door twee zwarte gaten die 1,3 miljard jaar geleden samensmolten.
Op 12 juni 2010 drukte koningin Beatrix in Oost-Drenthe op een grote knop en luidde daarmee officieel het startschot voor de ingebruikname van de grotendeels Nederlandse radiotelescoop LOFAR. Inmiddels zijn we ruim twee jaar verder en is de telescoop klaar voor het échte wetenschappelijke werk...
Volgens sommige natuurkundigen zouden de hoogenergetische botsingen in deeltjesversneller LHC piepkleine zwarte gaten kunnen produceren. Inmiddels zijn die botsingen volop bezig, maar van zwarte gaatjes ontbreekt ieder spoor. Het betekent alweer een inperking van de snaartheorie.
Een zwart gat is niet te zien, maar wel te meten, zo stelde natuurkundige Stephen Hawking in 1974. De straling die volgens hem uit een zwart gat zou moeten komen werd alleen nog nooit gedetecteerd. Britse en Italiaanse wetenschappers bouwden nu een zwart gat na in hun lab – en vonden str...
Een microquasar in sterrenstelsel NGC 7793 is maar een paar keer zo zwaar als onze zon, maar hij blaast een bel van heet gas de ruimte in die duizend lichtjaar groot is. Sterrenkundigen ontdekten het en verbazen zich over de kracht van het piepkleine zwarte gat.
Van het ene op het andere moment onzichtbaar worden lukt nog niet, maar metamaterialen die het licht om voorwerpen heen kunnen buigen worden steeds geavanceerder. De eerste toepassingen zijn in zicht.
Eén zwart gat vinden is al lastig, maar een paar zwarte gaten dat om elkaar heen cirkelt was tot voor kort bijna onmogelijk op te sporen. Dankzij een nieuwe waarneemtechniek zijn er nu in één klap 33 nieuwe ‘zwarte dansparen’ bijgekomen.
In deeltjesversneller LHC botsen sinds bijna een maand microscopisch kleine deeltjes met hoge energie op elkaar. Volgens sommige wetenschappers kunnen daarbij piepkleine zwarte gaatjes ontstaan. Klopt dat, en is het gevaarlijk?
Dat de snaartheorie interessant is wisten we natuurlijk allang. Nu hebben Nederlandse theoreten voor het eerst laten zien dat de exotische theorie ook toepasbaar is. Ze beschreven ze een raadsel uit de wereld van de supergeleiding.
Een zwart gat is een object in de ruimte dat zo zwaar is, dat zelfs licht er niet van kan ontsnappen. Zo donker dus, dat het absoluut onmogelijk is om het te zien. Toch zijn er een flink aantal zwarte gaten geïdentificeerd door te kijken naar het effect dat hun aanwezigheid op de omgeving heef...
Met de radioschotels van de Very Large Array (VLA) in New Mexico (VS) is waargenomen hoe een zogeheten Seyfert-sterrenstelsel bezig is een soortgenoot op te slokken. In de fel stralende kern van zulke sterrenstelsels gaan enorme zwarte gaten schuil.
De deeltjesversneller LHC zal geen einde maken aan de aarde. Dat concluderen vijf natuurkundigen, die de veiligheidsrisico’s van deze krachtigste versneller ooit onderzochten. Critici denken dat de ongekend hard botsende deeltjes misschien zwarte gaten produceren, die de aarde kunnen ver...
Sterrenkundige Mauri Valtonen en zijn collega’s hebben een extreem zwaar dubbel zwart gat onderzocht, de baan ervan bepaald, en in één moeite door Einsteins relativiteitstheorie bevestigd in de meest extreme omgeving ooit. En dat alles door het helderheidsverloop te meten van een quasar op dri...
Weggeslingerd uit bolvormige sterhopen bewegen met immense snelheden middelgrote zwarte gaten door ons Melkwegstelsel. Denken theoretici.
Samenwerkende radiotelescopen in Europa, China en Zuid-Afrika hebben een ver verwijderd sterrenstelsel onder de loep gelopen. Dat braakt vanuit zijn centrum zoveel energie en deeltjes uit, dat het zichtbaar is tot aan de rand van het zichtbare heelal. De quasar is volgens de metingen van het E...
Zwarte gaten hebben zo’n sterke zwaartekracht, dat niets eruit ontsnapt. Bijna niets dan, want door een glibberig kwantumproces kan de rand van een zwart gat verdampen. Daarbij komt misschien informatie vrij over wat er ooit in het zwarte gat is gevallen.
Onderzoekers van het Rochester Institute of Technology in de Verenigde Staten zijn erin geslaagd om de botsing en versmelting van drie zwarte gaten te simuleren met behulp van een krachtige supercomputer.
Met grote telescopen in de ruimte en op de grond is een sterrenstelsel ontdekt dat een energierijke ‘straal’ afschiet op zijn kleinere begeleider. Het sterrenstelsel, 3C321 geheten, staat op 1,4 miljard lichtjaar afstand, en wordt op kleine afstand vergezeld door een begeleidend st...
Uiterst energierijke kosmische straling is afkomstig van zware zwarte gaten. Dat is net ontdekt met behulp van zestienhonderd jacuzzi’s in de pampa van Argentinië. ‘Dit is heel overtuigend.’
Sterrenkundigen hebben een nieuwe warmtebron gevonden in de grootste gaswolken van ons heelal. Het zijn zwarte gaten die enorme bellen blazen en daarmee het gas verwarmen. Een vraagstuk dat astronomen al vijf jaar bezighoudt, lijkt hiermee opgelost. Ruimteonderzoekers van SRON spelen een voora...
Het ontstaan van twee ‘spookspiraalarmen’ in het melkwegstelsel M106 (ook bekend als NGC 4258) is misschien verklaard. Sterrenkundigen gebruikten een trio van ruimteobservatoria om het 45 jaar oude mysterie op te lossen. Het gaat om gas dat wordt verhit door stromen materiaal uit h...
Sterrenkundige Suvi Gezari van het Caltech-instituut heeft een ster zien verdwijnen in een gigantisch zwart gat. De sterke zwaartekracht van het zwarte gat scheurde een passerende ster uiteen en slokte de restanten op. Gezari publiceert haar waarnemingen in de Astrophysical Journal Letters.
Een team sterrenkundigen onder leiding van de Leidse hoogleraar
George Miley heeft met de NASA/ESA Hubble ruimtetelescoop een van de grootste sterrenstelsels in beeld gebracht. De nieuwe Hubble-opnamen laten zien hoe dit stelsel tientallen kleinere sterrenstelsels opslokt. Miley’s...
Zelfs licht ontsnapt er niet aan: zwarte gaten zijn compleet donker. Toch produceren ze een kwart van alle straling in heelal. Hoe? Een internationaal team van sterrenkundigen onderzocht hoe zwarte gaten materiaal naar binnen trekken, verhitten en helder laten stralen voor het in het gat verdw...
Het zwarte gat in de kern van de Melkweg groeit door immigranten op te slokken. Dat heeft een groep sterrenkundigen onder leiding van Simon Portegies Zwart (UvA) aangetoond. Elke tien miljoen jaar dient zich een vers middelzwaar zwart gat aan, dat is gegroeid uit een naar de kern vallende ster...
Een internationaal team van sterrenkundigen heeft de oorsprong van korte gammaflitsen opgehelderd. Door snel reageren op zo’n extreem heldere explosie in het verre heelal konden ze de bron van de gammaflits opsporen: een neutronenster die wordt opgeslokt door een nabij zwart gat. Edo Ber...