Sterrenkundigen hebben een nieuwe warmtebron gevonden in de grootste gaswolken van ons heelal. Het zijn zwarte gaten die enorme bellen blazen en daarmee het gas verwarmen. Een vraagstuk dat astronomen al vijf jaar bezighoudt, lijkt hiermee opgelost. Ruimteonderzoekers van SRON spelen een voora...
Amerikaanse sterrenkundigen hebben de helderste exploderende ster ooit gezien in een ander sterrenstelsel. Supernova SN 2006gy maakte een einde aan een ster die 150 keer zo zwaar is als de zon, bijna het maximumgewicht van sterren. In onze eigen melkweg staat ook zo’n reus op springen. S...
Het ontstaan van twee ‘spookspiraalarmen’ in het melkwegstelsel M106 (ook bekend als NGC 4258) is misschien verklaard. Sterrenkundigen gebruikten een trio van ruimteobservatoria om het 45 jaar oude mysterie op te lossen. Het gaat om gas dat wordt verhit door stromen materiaal uit h...
Sterrenkundige Suvi Gezari van het Caltech-instituut heeft een ster zien verdwijnen in een gigantisch zwart gat. De sterke zwaartekracht van het zwarte gat scheurde een passerende ster uiteen en slokte de restanten op. Gezari publiceert haar waarnemingen in de Astrophysical Journal Letters.
In het centrum van sterrenstelsels zweven grote ophopingen van gas, met uiteenlopende fysische en chemische eigenschappen. De Leidse astronoom Rowin Meijerink heeft voor het eerst deze eigenschappen in detail onderzocht. Uit zijn metingen is af te leiden wat er in de kern van een sterrenstelse...
Een team sterrenkundigen onder leiding van de Leidse hoogleraar
George Miley heeft met de NASA/ESA Hubble ruimtetelescoop een van de grootste sterrenstelsels in beeld gebracht. De nieuwe Hubble-opnamen laten zien hoe dit stelsel tientallen kleinere sterrenstelsels opslokt. Miley’s...
Een internationaal team van sterrenkundigen, geleid door de Leidse promovenda Mariska Kriek, heeft ontdekt dat zelfs sterrenstelsels in het vroege heelal vooral bestaan uit oude sterren. De vondst roept de vraag op hoe deze sterrenstelsels al zo vroeg volwassen zijn geworden.
Zelfs licht ontsnapt er niet aan: zwarte gaten zijn compleet donker. Toch produceren ze een kwart van alle straling in heelal. Hoe? Een internationaal team van sterrenkundigen onderzocht hoe zwarte gaten materiaal naar binnen trekken, verhitten en helder laten stralen voor het in het gat verdw...
Het zwarte gat in de kern van de Melkweg groeit door immigranten op te slokken. Dat heeft een groep sterrenkundigen onder leiding van Simon Portegies Zwart (UvA) aangetoond. Elke tien miljoen jaar dient zich een vers middelzwaar zwart gat aan, dat is gegroeid uit een naar de kern vallende ster...
Een internationaal team van sterrenkundigen heeft de oorsprong van korte gammaflitsen opgehelderd. Door snel reageren op zo’n extreem heldere explosie in het verre heelal konden ze de bron van de gammaflits opsporen: een neutronenster die wordt opgeslokt door een nabij zwart gat. Edo Ber...
Een reuzenster racet zó snel van onze melkweg af, dat hij wel moet zijn weggeslingerd door een superzwaar zwart gat. Dat zit volgens Duitse en Engelse sterrenkundigen in het midden van de Grote Magelhaense Wolk. Het is de eerste aanwijzing voor een superzwaar zwart gat in dit satellietstelsel ...
Een melkweg ver van ons vandaan vlamt met het licht van een paar miljard zonnen. NGC 1097 heeft een bijzonder actieve kern, waar een zwart gat materiaal verslindt uit 1300 lichtjaar in de omtrek. Voor het eerst hebben sterrenkundigen nu de gasstromen gezien die het zwarte gat voeden.
Voor het eerst hebben sterrenkundigen de geboorte van een zwart gat live gezien. In de vroege maandagochtend zag de Swift-satelliet de geboortekreet van het zwarte gat – een gammaflits.
Op 18 april 1955 overleed natuurkundig genie Albert Einstein in een ziekenhuis in New Jersey. Hij liet de wereld talloze inzichten na, en werd hét archetype van het natuurkundige genie.
Astronomen hebben een ster gevonden die zó snel beweegt, dat hij uit de melkweg ontsnapt. Ze denken dat het centrale zwarte gat van onze melkweg de ster zijn enorme snelheid heeft gegeven. Een partner van de ster is waarschijnlijk door het gat gevangen.
Na uitstel op uitstel is NASA’s gammaflitssatelliet Swift op 20 november gelanceerd. Wetenschappers denken dat gammaflitsen de geboortekreten van zwarte gaten zijn. Swift is speciaal ontworpen om hun positie vast te leggen.
Dat onze melkwegkern een gigantisch zwart gat herbergt, daar twijfelen sterrenkundigen niet meer aan. Maar twéé? Jean-Pierre Maillard van het Franse Astrofysisch Instituut spoorde het tweede op.
Buitenaards leven? In de kern van onze melkweg hoeven we er niet naar te zoeken. Volgens de Amerikaanse astronoom Antony Stark krijgt die regio elke 20 miljoen jaar een golf van ontploffende sterren te verduren.
Een internationaal team van astronomen heeft krachtige gammastraling uit de kern van onze melkweg opgevangen. De onderzoekers zijn nog op zoek naar een passende verklaring voor het fenomeen.
Stephen Hawking wordt door velen als het grootste genie na Einstein beschouwd. En naar een genie wordt geluisterd. Zeker als het moet toegeven dat een van zijn fundamentele overtuigingen uiteindelijk toch niet met de werkelijkheid blijkt overeen te komen. Op 21 juli gebeurde het, Hawking verlo...
De bekende Britse natuurkundige Stephen Hawking is van gedachten veranderd. Dertig jaar lang was hij van mening dat alle zwarte gaten er hetzelfde uitzien. Op een conferentie in Dublin zal Hawking betogen dat er tóch verschillen zijn, afhankelijk van wat een gat heeft ‘gegeten’.
Hoe zie je iets onzichtbaars? Het klinkt als een raadsel, maar is stiekem keiharde wetenschap. Sterrenkundigen draaien er hun hand ondertussen niet meer voor om: met gemak ‘zien’ zij zwarte gaten in allerlei uithoeken van het heelal.
In een cluster van jonge sterren kan de verkeersdrukte zo hoog oplopen, dat in relatief korte tijd tientallen zware sterren in het centrum met elkaar in botsing komen en samensmelten tot een monsterachtig grote ster. Die stort vervolgens ineen tot een ‘middenklasse’ zwart gat van ongeveer duiz...
Samenwerking tussen twee gespecialiseerde telescopen heeft bevestigd wat astronomen al langer dachten: grote zwarte gaten kunnen sterren door getijdekrachten uit elkaar rukken.
Een keten van zwarte gaten en neutronensterren in het sterrenstelsel NGC 4261 is het resultaat van een botsing met een kleiner stelsel.
Zwarte gaten leken altijd superzwaar of licht. Een Nederlander vond met de Hubble-telescoop het eerste tussenmaatje.
Het definitieve bewijs is geleverd voor een zwart gat in de kern van het Melkwegstelsel.
Een gammaflitser zendt in een paar seconden meer energie uit dan de zon in zijn hele leven. Tot voor kort wisten sterrenkundigen niet zeker welk proces zoveel energie vrijmaakt. Samenwerking tussen satellieten en een netwerk van grondtelescopen heeft dat raadsel eindelijk opgehelderd.
Een zwart gat dat met 400.000 kilometer per uur door het heelal scheurt, vormt de ontbrekende schakel tussen zwarte gaten en supernova’s.
Uit een zwart gat in onze Melkweg worden met grote regelmaat ‘kogels’ van gas uitgestoten. In de loop van de tijd halen de kogels elkaar aan waarbij sommige botsen. Dat ontdekte een Nederlands team van astronomen door waarnemingen met de NASA-röntgensatelliet Chandra.