Hoe ontstaan supernova’s en waarom zijn ze zo innig verweven met het lot van het heelal?

Voor het eerst is de massa van een nabije ster bepaald aan de hand van licht uit de ‘achtergrond’ dat zij afboog met haar zwaartekracht. Door met ruimtetelescoop Hubble nauwkeurig naar de positie van een verre ster te kijken, wisten astronomen een dichtbij staande witte dwergster t...

Elk jaar vinden er in de Melkweg tientallen gigantische explosies plaats. Maar tegen de tijd dat astronomen hun telescopen erop richten is het hoogtepunt van het spektakel vaak al gepasseerd. Postdoc Valério Ribeiro (Radboud Universiteit) zet twee gloednieuwe Afrikaanse telescopen in om deze n...

Astronomen hebben de Very Large Telescope en een aantal radiotelescopen elders ter wereld gebruikt om een bizarre dubbelster, bestaande uit een pulsar en een witte dwerg, te onderzoeken. Het blijkt dat Einsteins algemene relativiteitstheorie ook geldt bij de extreme omstandigheden ter plekke.

Met de ijzersterke magneetvelden van het magneetlab in Nijmegen is het wetenschappers gelukt de atmosfeer van een witte dwergster te imiteren. Uiteindelijk kan dat misschien licht schijnen op de vraag waarom sommige van deze sterren een sterk magnetisch veld hebben en anderen helemaal niet.

Wetenschappers zijn er voor het eerst in geslaagd te bepalen welke twee sterren verantwoordelijk waren voor een supernova-explosie op 600 miljoen lichtjaar afstand. Een witte dwerg en een rode reus bleek daar een explosief duo te zijn.

Astronomen hebben aanwijzingen gevonden dat de Melkweg, net als andere sterrenstelsels, mogelijk duizenden oude sterren bevat die door hun snelle rotatie intact blijven, maar exploderen als supernova wanneer ze langzamer gaan draaien.

Aan het einde van zijn leven zwelt een ster als onze zon op en wordt een rode reus. Maar hoe zie je aan zo’n reuzenster of hij net ontstaan is, of al bijna klaar is om ineen te klappen naar zijn eindstadium? De Kepler-telescoop bracht het antwoord: gewoon goed luisteren!

Eén van de meest mysterieuze processen in het heelal is stergeboorte. We hebben talloze stofwolken in de ruimte gevonden die we kunnen aanwijzen als ‘kraamkamers van het heelal’, regio’s waar heel veel jonge sterren ontstaan. Maar hoe gaat dat precies? Wat voor zetje heeft het sterrenstof nodi...

Sterrenkundigen hebben een nova in het heelal over het hoofd gezien. Het sterretje “USNO-A2.0 0450-03360039” blijkt opvallend veel röntgenstraling uit te zenden. Archiefbeelden laten zien dat de nova al in in 2007 600 keer zo helder werd, maar geautomatiseerde telescopen zagen de u...

Astronomen van onder andere de Radboud Universiteit Nijmegen hebben een methode ontwikkeld om te bepalen in welke soort dubbelsterren supernovaexplosies van type Ia plaatsvinden. In archiefbeelden van met name röntgensatellieten zochten ze opnamen van hetzelfde gebied van vóór de explosie. Zo ...

De helderste ster aan de hemel is een puzzel voor sterrenkundigen. Sirius A, in het sterrenbeeld Hond, vormt met zijn partner Sirius B een dubbelster. In plaats van de reguliere cirkelbanen beschrijven de Sirius-partners uitgerekte ellipsbanen. Volgens sterrenkundige Axel Bonacic Marinovic hee...

Wie Einstein’s relativiteitstheorie wil testen, moet kijken naar duo’s van uitgebrande zonachtige sterren: witte dwergen. De Nijmeegse sterrenkundige Gijs Roelofs ontdekte tijdens zijn promotieonderzoek dat die nog sterkere bronnen zijn van zwaartekrachtstraling dan al gedacht werd...

Het heelal bevat anderhalf keer zoveel calcium als door sterrenkundigen werd aangenomen. Tot deze conclusie komt astronoom Jelle de Plaa van het Nederlands ruimteonderzoekinstituut SRON. Supernova-explosies spelen daarin een cruciale rol. De Plaa promoveer op 12 februari op dit onderwerp aan d...

Nederlandse sterrenkundigen hebben met de Very Large Telescope in Chili voor het eerst direct een kijkje genomen in het binnenste van witte dwergen. Gijs Nelemans van de Radboud Universiteit Nijmegen en Peter Jonker van het Nederlandse ruimteonderzoeksinstituut SRON slaagden hierin tijdens hun...

Vijf sterrenkundigen van het Duitse Max Planck-instituut voor Astrofysica en het Russische Instituut voor Ruimteonderzoek hebben de mysterieuze röntgengloed van de melkweg verklaard. De straling komt niet uit hete gaswolken, maar van de vele levende en dode sterren die onze melkweg rijk is.

Twee witte dwergen tollen zó snel om elkaar, dat ze zwaartekrachtsgolven opwekken. De relativiteitstheorie voorspelt precies hoe snel het tweetal daardoor energie verliest.

Dood door dwangvoeding klinkt aardig luguber. Pilar Ruiz-Lapuente, een Spaanse sterrenkundige, is een ster op het spoor die deze misdaad op zijn geweten heeft. Het zou tijd worden: getuige Tycho Brahe zag het misdrijf al 400 jaar geleden gebeuren.

Hoe ontploft een witte dwerg? Spectaculair, dat zeker – zo’n supernova kan tijdelijk een compleet sterrenstelsel overstralen. Amerikaanse onderzoekers gaan een gigantische simulatie uitvoeren om de ontploffing tot in detail na te rekenen.

De grootste diamant die we kennen staat op 50 lichtjaar afstand. Astronomen hebben ontdekt dat de koolstof-kern van een witte dwerg-ster is uitgekristalliseerd tot een reusachtige diamant.

Sterrenkundigen hebben de flikkering van een röntgenbron aan de hemel opgehelderd. Die bestaat uit twee witte dwergen die op extreem kleine afstand om elkaar draaien en waarschijnlijk gravitatiegolven uitzenden.