In China staat een restaurant genaamd “Translate Server Error”. De eigenaar probeerde de naam van zijn restaurant te vertalen via Google Translate of Babel Fish. Helaas zei de vertaling toch net iets anders dan hij eigenlijk bedoelde. Waarom vertaalcomputers nog niet helemaal te vertrouwen zij...
Teksten in VMBO-schoolboeken zijn te makkelijk, zo blijkt uit onderzoek van de Utrechtse promovenda Jentine Land. De leerlingen hebben moeite om de teksten met korte zinnen zonder duidelijke structuur te begrijpen.
De Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten (SAND) is een atlas die de enorme variatie binnen de Nederlandse en Vlaamse dialecten in kaart brengt. Voor deze atlas is niet de woordenschat of de uitspraak onderzocht, maar de Nederlandse zinsbouw. Ook binnen dit onderdeel van de taal kunne...
De Morfologische Atlas van de Nederlandse Dialecten (MAND) heeft een lange traditie. Het onderzoek naar de woordvorming in de Nederlandse en Vlaamse dialecten begon eind jaren ’70 van de vorige eeuw. Afgelopen maand verscheen deel twee van de MAND. Dit deel is door vijf taalkundigen vanu...
IBM heeft patent aangevraagd op een nieuwe vorm van spraaksynthese. Met hun nieuwe techniek spreekt de computer met kleine haperingen en korte pauzes. Net als echte mensen doen.
Het Enschedese bedrijf Telecats heeft samen met de Rechtbank Almelo RechtSpraakHerkenning ontwikkeld. Dit systeem zet de gesprekken tijdens zittingen om in tekst. Zo kan de rechter achteraf makkelijk terugvinden wat een verdachte of getuige precies zei.
In een Engels archief liggen zo’n 38.000 brieven opgeslagen die eeuwen terug zijn buitgemaakt door Engelse kapers. De Leidse hoogleraar Marijke van der Wal gaat deze de komende tijd analyseren. Zo hoopt ze meer inzicht te krijgen in het dagelijks taalgebruik in de 17e en 18e eeuw. Haar b...
Europese wetenschappers hebben een spraakherkenner ontwikkeld voor het Pools en het Italiaans die gesproken volzinnen verstaat. Mensen spreken zelden zonder haperingen in grammaticaal perfecte zinnen. Voor een computer is het daarom lastig om gewone mensentaal te verwerken. Voor het Nederlands...
Leidse wetenschappers hebben beschreven potscherven uit Egypte onderzocht die zijn opgedoken op een oud Engels landgoed. Hoe zijn deze potscherven, ostraka genoemd, in Engeland beland?
Tijdens het schrijven gebruiken we verschillende strategieën. Voor de kwaliteit van een tekst maakt het niet zoveel uit hoe je tijdens het schrijven te werk gaat. Zowel vooraf plannen als achteraf structuur aanbrengen zijn effectieve methoden. Wel maakt het verschil in welke taal je schrijft. ...
Als je weet wat je zoekt, kan je met een zoekmachine simpel in documenten zoeken. Als je niet precies weet wat je zoekt, maar alle relevante informatie uit een grote hoeveelheid documenten wil filteren, kan je gebruik maken van text mining. De nieuwe Maastrichtse bijzonder hoogleraar Text mini...
Ouders die hun kinderen tweetalig onderwijs laten volgen, doen dat om hun kroost een voorsprong te geven op de arbeidsmarkt. Met een kosmopolitische kijk op de wereld en een open houding naar andere culturen heeft het weinig te maken. Dat schrijft socioloog dr. Don Weenink van Wageningen Unive...
Dove kinderen die in het dagelijks leven vooral Nederlandse Gebarentaal ‘spreken’, hebben meer moeite met het schrijven in het Nederlands dan hun dove en horende leeftijdsgenootjes die geen gebarentaal gebruiken. De Nijmeegse promovenda Liesbeth van Beijsterveldt heeft hun schrijffouten onderz...
Het twintigjarig jubileum van het Taalcentrum-VU vormde de aanleiding voor een onderzoek naar het taalgebruik van Nederlandse politici. Onderzoeker André Krouwel lette niet alleen op helder taalgebruik, maar ook op argumentatie en het neerzetten van een eigen lijn. Minister Pechtold kwam als w...
In Leiden vindt van 21 tot en met 23 januari de conferentie Rhetoric in Society plaats. Dr. Jaap de Jong, één van de organisatoren van de conferentie, legt de overeenkomsten en verschillen uit tussen de toespraken van Obama en van Geert Wilders.
Amerikaanse taalkundigen roepen bedrijven op om sms-software te ontwikkelen die woorden voorspelt (T9) voor bedreigde talen. Wanneer sms’en in deze talen makkelijker is, zal het volgens hen ook vaker gebruikt worden. De talen zullen zo nieuw leven ingeblazen krijgen. De invoering van software ...
Sinds kort kunnen blinden en slechtzienden hun boeken (braille of gesproken) bestellen via de spraakcomputer van het Loket Aangepast-lezen in Den Haag. Het Enschedese bedrijf Telecats heeft hiervoor de bestaande spraakherkenningsoftware Nuance aangepast. Leden kunnen nu 24 uur per dag hun boek...
We horen taal en we zien de spreker erbij gebaren. Die gebaren maken we meestal zonder erbij na te denken en zonder geluid betekenen ze ook niet zoveel. Maar met taal erbij voegen de gebaren wel degelijk informatie toe. Roel Willems ontdekte dat het brein taal en gebaar in hetzelfde gebied ver...
Het Oudfries – het Fries zoals dat in de middeleeuwen werd gesproken – heeft veel overeenkomsten met het Oudengels. Later hebben deze talen zich heel verschillend ontwikkeld. In het Fries ontstonden drie dialectgroepen: het Westerlauwers Fries, het Eemsfries en het Wezerfries.
Vorige week is aan de Radboud Universiteit Nijmegen het Corpus Nederlandse Gebarentaal gepresenteerd. In deze beeldbank staat voor 72 uur film van gebarende doven. Niet alleen taalwetenschappers zullen veel aan deze verzameling hebben, ook iedereen die iets met gebarentaal te maken heeft kan h...
De Nederlandse spelling moet weer leerbaar worden. Bij de laatste spellingwijzigingen is de aandacht ten onrechte verschoven van spellingprincipes naar ondergeschikte onderwerpen. Het principe dat de hoofdmoot voert is dat van de etymologie. Maar een etymologische spelling is niet in regels te...
Minister Plasterk heeft 9 miljoen euro extra subsidie toegezegd aan het Europese onderzoeksproject CLARIN. Het doel van het project, gecoördineerd door de Universiteit Utrecht, is om Europese digitale archieven breed toegankelijk te maken. Hiervoor ontwerpen de onderzoekers verschillende nieuw...
Modale werkwoorden zoals moeten, kunnen, willen of mogen kennen vele verschillende gebruikswijzen. In dit artikel zoomen we in op het gebruik van moeten in drie verschillende verleden tijden. Wat is het verschil tussen ‘ik moest mijn huiswerk maken’ en ‘ik heb mijn huiswerk moeten maken’? Welk...
Promovenda Adriana Zekveld heeft onderzocht of de tekstuele output van een automatische spraakherkenner doven en slechthorenden kan helpen bij het verstaan van spraak. Hoewel het combineren van de imperfecte visuele en auditieve input erg lastig blijkt, hadden de proefpersonen in haar onderzoe...
Iedereen wil het als hij met zijn huiswerk bezig is: de juiste hulp op het juiste moment. Stiekem maken we de laatste jaren al steeds meer gebruik van taaltechnologische toepassingen, zoals zoekmachines en spelling- en grammaticacontrole. Wat kunnen we in de toekomst allemaal nog aan handighed...
Spraak- en taalpathologe Marina Ruiter, werkzaam bij de Nijmeegse Sint Maartenskliniek, onderzocht of de communicatieproblemen van chronische Broca-afasiepatiënten afnemen wanneer zij leren om te spreken in telegramstijl. Dat blijkt inderdaad te werken. 9 december verdedigt zij haar proefschr...
Autistische kinderen verwerken taal en geluid net wat langzamer dan gezonde kinderen. Dit hebben onderzoekers van het Children’s Hospital in Philadelphia (VS) gevonden met een speciale MEG-hersenscan. Verder onderzoek kan misschien leiden tot een betere diagnose en behandeling van autisme.
Onbegrijpelijke taal van de overheid scoort hoog in de irritatie-top10. De overheid is daarom druk bezig om haar brieven en formulieren voor burgers beter leesbaar te maken. Komende donderdag wordt de Best Schrijvende Ambtenaar 2008 bekend gemaakt. Ook is er software uitgebracht die ambtenaren...
Spraakherkenners hebben het meestal erg zwaar als ze niet uitgebreid getraind zijn of als ze geluidsbestanden met veel achtergrondgeluiden naar tekst moeten omzetten. Promovendus Marijn Huijbregts van de Universiteit Twente heeft een spraakherkenner ontwikkeld die werkt zonder training en zelf...
Jeugdboekenschrijvers hebben een brochure opgesteld waarin ze ouders en leerkrachten oproepen minder belang te hechten aan het AVI-systeem, waarmee kinderen in Nederland leren lezen. Of kinderen een tekst kunnen lezen, hangt niet altijd af van de moeilijkheidsgraad van de tekst, maar ook van h...