De nieuwe app Yvo lijkt op het traditionele scrabble-spel of het populaire Wordfeud. Maar in plaats van letters liggen er woorden op je digitale plankje. Daarmee vorm je zinnen en zo scoor je punten. Nijmeegse wetenschappers ontwikkelden Yvo om te spelen met grammatica, maar ook om mensen te h...
De app LingQuest test hoe goed jij talen van elkaar kunt onderscheiden. Spaans pik je er vast moeiteloos tussenuit, maar hoe zit het met een Aziatische taal als het Vietnamees? LingQuest laat je zien hoe divers de klanken en ritmes van talen kunnen zijn.
Wijzen is een universeel menselijk mechanisme. Jarenlang had de prangende vinger een negatief imago, omdat mensen vooral uit egocentrisch oogpunt zouden wijzen. Neurowetenschapper David Peeters deed echter een verrassende ontdekking: het handgebaar blijkt een zuiver sociale intentie te hebben....
Nieuwe woorden leren doe je met je hoofd. Maar dat hoofd staat niet helemaal los van de rest van je lichaam, zo blijkt uit het promotieonderzoek van Jacqueline de Nooijer. Het kijken naar of nadoen van gebaren kan helpen bij het leren van onbekende woordjes.
Met een fijn boek beleef je elke keer iets nieuws, door in gedachten mee te leven met de hoofdpersoon. Deze beleving van fictie is voor iedereen anders, ontdekten Nijmeegse hersenonderzoekers die literatuurbeleving in het brein maten met functionele MRI. “De een lijkt zich vooral in te l...
Is de manier waarop we over onze zintuiglijke waarnemingen praten voor alle mensen ter wereld zo ongeveer hetzelfde, of juist cultureel bepaald? Een beetje van allebei, ontdekten Nijmeegse taalonderzoekers. Ze filmden alledaagse gesprekken van dertien talen en culturen over de hele wereld, en ...
Heeft de toren van Babel echt bestaan? En veroorzaakte het bouwen ervan spraakverwarring? Salomon Kroonenberg gaat op zoek naar de oorsprong van de menselijke veeltaligheid, met het Bijbelse verhaal als leidraad. From scratch, en zonder te weten hoe zijn ontdekkingstocht zou eindigen....
Van de goddelijke vonk tot wiskundige theorieën: hoe kunnen we ons ingebouwde gevoel voor logica verklaren? Logicus Johan van Benthem kan uren vertellen over de ontstaansgeschiedenis van zijn vak, en hoe hij het taalvermogen van ons brein met logische theorieën wil ontleden. Volgende week gaat...
Iedereen maakt zich schuldig aan vaag taalgebruik, de hele dag door. Zo vertel je als je iemand lang vindt, niet wat zijn lengte in millimeters is. Toch lijken we elkaar nog aardig te begrijpen. Hoe doen we dat?
Taal zit in onze genen en ons brein, en vormt onze gedachten en cultuur. Hoe doet taal dat? Welke taaleigenschappen delen alle mensen ter wereld en hoe verschillen we? Allemaal grote vragen zonder antwoorden. Neurowetenschapper Peter Hagoort verzamelde het grootste leger aan taalonderzoekers t...
Joep Leerssen won in 2008 de Spinozapremie, ook wel de ‘Nederlandse Nobelprijs’ genoemd. Hij kreeg de prijs voor zijn vernieuwende bijdragen aan de Europese Studies, cultuurnationalisme en de ‘imagologie’, de studie naar nationale stereotypen. Vier jaar later is Kennisl...
Liefhebbers van de Friese taal kunnen sinds deze maand hun hart ophalen: eindelijk staat het woordenboek van de tweede taal van Nederland online.
Friesland is één van de weinige provincies waar de Gooise r nauwelijks voorkomt, maar ook hier wint hij aan populariteit. Sprekers van de Gooise r worden gezien als mooi, slim en rijk.
Bij spraaksynthesesoftware voor je computer krijg je vaak maar één of twee stemmen. Die moet je maar net prettig vinden om naar te luisteren. Het Nederlandse bedrijf Fluency maakt het mogelijk om zelf een stem op te nemen. Het enige dat je hiervoor hoeft te doen, is een flink aantal woorden en...
Maastrichtse onderzoekers werken aan een nieuwe generatie hoortoestellen. Hiermee is het mogelijk om selectief te luisteren. Zo hoor je niet langer alle geluiden versterkt, maar alleen dat wat je wil horen.
Communiceren met je computer is al jaren mogelijk. Je verzendt je boodschap via de knopjes op je muis of toetsenbord en ontvangt een reactie terug via het beeldscherm. Dankzij spraak- en taaltechnologie is het steeds vaker ook mogelijk om door middel van spraak met je computer te communiceren....
De Nederlandse streektalen die door Europa erkend zijn als minderheidstaal, worden met uitsterven bedreigd. Dat staat in de atlas van bedreigde talen van de Unesco. Toch zijn er ook onderzoeken die een rooskleuriger beeld geven van de taalsituatie. Streektaalfunctionarissen zijn voorzichtig po...
Toen de Arabieren in 642 Egypte veroverden werd het Grieks en het Koptisch al vrij snel vervangen door het Arabisch. Het islamitische geloof dat de veroveraars meenamen, werd pas vele eeuwen later door de meerderheid van de bevolking aangehangen. De Leidse hoogleraar Petra Sijpesteijn onderzoe...
Aan de UvA is een nieuw onderzoek gestart naar de taalontwikkeling van meertalige kinderen. De onderzoekers zijn niet alleen geïnteresseerd in verschillen en overeenkomsten met eentalige kinderen, maar vooral met kinderen die een taalstoornis hebben. Zowel kinderen met een taalstoornis als mee...
Bijna één op de vijf brugklassers heeft een flinke achterstand in technisch lezen. Dit concludeert Truus Schijf, promovenda aan de Universiteit van Amsterdam, in haar proefschrift . Deze leerlingen hebben moeite om de juiste klank te koppelen aan letters en woorden. Sommige van deze kinderen k...
Kinderen die langere tijd muziekonderwijs krijgen, hebben betere leesvaardigheden dan kinderen die dit niet krijgen. Zo blijkt uit onderzoek van wetenschappers van de Long Island University. De muzieklessen stimuleren vaardigheden die ook van pas komen bij het lezen. De onderzoekers pleiten er...
Sommige leerlingen met dyslexie lezen beter Engels dan verwacht. Dat komt omdat ze een strategie gebruiken die effectief is voor een taal met een onregelmatige schrijfwijze. Voor het schrijven in het Engels geldt dit positieve effect niet.
‘Jeans’ en ‘spijkerbroek’ zijn twee woorden voor hetzelfde ding. Gitaren, piano’s en cello’s behoren tot dezelfde groep van dingen. Bij het woord ‘feest’ denk je ook aan woorden als ‘avond’ en ‘dansen’. Zulke relaties tuss...
Voedseltoevoegingen met moeilijk uitspreekbare namen worden als schadelijker ervaren dan toevoegingen met herkenbare namen. Maar pretparkattracties zoals achtbanen zijn juist gebaat bij een moeilijke naam: deze worden over het algemeen als spannender en avontuurlijker ervaren.
Met een cochleair implantaat kunnen sommige doven toch horen. Niet zo goed als iemand met een gezond werkend oor, maar sommigen kunnen er vrij makkelijk spraak mee verstaan. Dit is onder andere afhankelijk van hoe lang iemand al doof is en of hij vroeger wel gesproken taal heeft geleerd.
Om te begrijpen hoe het Nederlands is ontstaan, moet je goed kijken naar teksten in het Oudnederlands. Met het verschijnen van het Oudnederlands Woordenboek is dit een stuk eenvoudiger geworden. De Leidse onderzoeker dr. Michiel de Vaan gaat zich hier de komende jaren mee bezig houden.
Liplezen is voor veel doven en slechthorenden een uitkomst. Sommige klanken zijn echter visueel moeilijk van elkaar te onderscheiden. Onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology ontwikkelen een apparaatje dat het geluid omzet in trillingen. Zo kan de dove of slechthorende ook vo...
Woensdag 11 maart begint de Boekenweek 2009. Dit jaar is het thema ‘Tjielp tjielp – De literaire zoo’. Jelle Zuidema, cognitiewetenschapper aan de Universiteit van Amsterdam, onderzoekt de verschillen en overeenkomsten tussen vogelzang en menselijke taal.
Recent onderzoek toont aan dat het Poldernederlands niet zozeer de taal is van vrouwen, als wel van de elite. Met name hoger opgeleiden spreiden de mond wijd open bij het uitspreken van de ei, ui of au.
Een grote groep vrijwilligers heeft de Lutherse bijbel uit 1648 overgetypt. Hiermee is alweer de vierde bijbel gedigitaliseerd in het kader van het Bijbeldigitaliseringsproject.